فرزندخواندگی؛ فرصتی برای زندگی دوباره کودکان بی‌سرپرست
مهری‌سادات موسوی، معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: شرایط گرفتن سرپرستی کودکان بی‌سرپرست یکی از مباحث مهم در حوزه اجتماعی و حقوقی است که با توجه به حساسیت‌های مرتبط با کودکان، قوانین و مقررات دقیقی برای آن تدوین شده است. هدف اصلی این فرآیند فراهم کردن محیطی امن و مناسب برای رشد و تربیت کودکان بی‌سرپرست است تا آنها بتوانند در خانواده‌ای مسئولیت‌پذیر و حمایت‌گر زندگی کنند.
تعریف کودک بی‌سرپرست
او ادامه داد: کودکان بی‌سرپرست به کودکانی اطلاق می‌شود که به دلایل مختلفی، چون فوت والدین، عدم صلاحیت والدین یا نبود حمایت‌های خانوادگی، به سرپرستی نیاز دارند. این کودکان یا در مراکز بهزیستی تحت نظر سازمان‌های دولتی هستند یا از طریق فرایند قانونی به خانواده‌هایی که خواهان فرزندخواندگی هستند، واگذار می‌شوند.
شرایط عمومی متقاضیان
موسوی تصریح کرد: برای گرفتن سرپرستی کودک بی‌سرپرست، متقاضیان باید شرایط خاصی را برآورده کنند. در بیشتر موارد، زوج‌های متأهل می‌توانند برای سرپرستی کودکان درخواست دهند. البته در برخی شرایط خاص، زنان و مردان مجرد نیز با داشتن شرایط خاصی، می‌توانند سرپرستی کودک را بپذیرند، اما این شرایط بسته به قوانین هر کشور یا سازمان ممکن است متفاوت باشد.
سن و سلامت جسمی و روانی
او گفت: متقاضیان باید در سن مناسب برای فرزندخواندگی باشند و توانایی جسمی و روانی لازم برای تربیت کودک را داشته باشند. معمولاً حداقل سن برای سرپرستی 30 سال است و متقاضیان باید از سلامت کامل برخوردار باشند.
وضعیت اقتصادی و اجتماعی
موسوی بیان کرد: متقاضیان باید توانایی مالی برای حمایت از کودک را داشته باشند و بتوانند محیطی امن و مناسب برای رشد و تربیت کودک فراهم کنند. این شامل داشتن شغل پایدار و درآمد کافی برای تأمین نیاز‌های کودک است.
عدم سوءپیشینه
او گفت: متقاضیان نباید سابقه کیفری داشته باشند و باید از نظر اخلاقی و قانونی مورد تأیید باشند.
توانایی تربیت و مراقبت از کودک
موسوی بیان کرد: خانواده‌هایی که قصد گرفتن کودک را دارند، باید توانایی و دانش لازم برای تربیت و حمایت از کودک در تمامی جنبه‌های جسمی، روانی و عاطفی را داشته باشند.
شرایط ویژه برای متقاضیان زن
او گفت: زنان مجردی که قصد گرفتن سرپرستی کودک را دارند، باید شرایطی خاص را رعایت کنند. طبق قوانین برخی کشورها، این زنان باید حداقل 30 سال سن داشته و توانایی مالی و جسمی لازم برای تربیت کودک را داشته باشند. همچنین، معمولاً سرپرستی کودکان دختر به این گروه از زنان واگذار می‌شود، هرچند در برخی موارد استثنا نیز وجود دارد.
مراحل درخواست سرپرستی کودک بی‌سرپرست
موسوی تصریح کرد: متقاضیان باید ابتدا درخواست خود را از طریق مراجع قانونی مربوطه مانند سازمان بهزیستی ثبت کنند. در این مرحله، فرم‌های مورد نیاز پر شده و مدارک لازم شامل شناسنامه، گواهی تأهل، مدارک مالی و گواهی سلامت ارائه می‌شود.
او گفت: پس از ثبت درخواست، مدارک و شرایط اولیه متقاضیان توسط مراجع مربوطه بررسی می‌شود. در این مرحله، صلاحیت اولیه متقاضیان از نظر سن، وضعیت اقتصادی و سلامت بررسی می‌شود.
بازدید و مصاحبه
موسوی بیان کرد: یکی از مراحل مهم، بازدید از محل سکونت متقاضیان و انجام مصاحبه حضوری است. کارشناسان اجتماعی و روانشناسان با بازدید از خانه و بررسی محیط زندگی، اطمینان حاصل می‌کنند که متقاضیان محیطی مناسب برای کودک فراهم کرده‌اند. در مصاحبه‌های حضوری، هدف از فرزندخواندگی و توانایی‌های متقاضیان برای تربیت کودک بررسی می‌شود.
دوره آزمایشی
او گفت: در برخی کشورها، پس از تأیید درخواست، کودک به مدت یک دوره آزمایشی (معمولاً 6 ماه) به متقاضیان واگذار می‌شود. در این مدت، عملکرد خانواده و نحوه تعامل آنها با کودک توسط نهاد‌های مربوطه نظارت می‌شود. اگر در طول این دوره همه چیز به خوبی پیش رود، سرپرستی نهایی کودک به خانواده واگذار می‌شود.
واگذاری نهایی
موسوی تصریح کرد: پس از اتمام دوره آزمایشی و تأیید صلاحیت نهایی متقاضیان، مراحل قانونی واگذاری کودک انجام می‌شود و کودک رسماً به سرپرستی خانواده جدید در می‌آید. این مرحله با صدور حکم دادگاه و تنظیم اسناد قانونی به پایان می‌رسد.
تعهدات و مسئولیت‌های خانواده‌های سرپرست
او گفت: خانواده‌هایی که سرپرستی کودک بی‌سرپرست را برعهده می‌گیرند، مسئولیت‌های مهمی در قبال کودک دارند. این مسئولیت‌ها شامل تأمین نیاز‌های اولیه کودک، حمایت عاطفی و روانی، و فراهم کردن محیطی سالم برای رشد او است.
خبرنگار: عطیه رضایی