قطعه ای که با یاد 2 بزرگ موسیقی و ادبیات عجین شد + فیلم و صوت
امروز 30 شهریور، مصادف است با تولد و مرگ دو بزرگ ادبیات و موسیقی؛ فریدون مشیری که در چنین روزی چشم به جهان گشود و اگر بود همچنان زندگی کند امروز 94 ساله می‌شد و پرویز مشکاتیان که سال 88 در چنین روزی نوای سنتور را برای همیشه عزادار کرد.
این دو مناسبت بهانه‌ای شد تا بخش موسیقی ایسنا با انتشار اثری مشترک از این دو هنرمند، یاد و خاطره آنها را بار دیگر زنده کند.
این قطعه که «ای عشق» نام دارد، از آثار «فریدون شهبازیان» با همراهی «پشنگ کامکار»، دکلمه «فریدون مشیری»، سنتور «پرویز مشکاتیان» و با صدای «علیرضا افتخاری» از آلبوم «مقام صبر» او است.
در این قسمت می‌توانید به این اثر با صدای فریدون مشیری و سنتور نوازی مشکاتیان گوش دهید که توسط یلدا احتشامی تهیه کننده با کاروان شعر و موسیقی رادیو فرهنگ در اختیار ایسنا قرار گرفته است:
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی‌کند. فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: audio/mp3بی‌تردید «پرویز مشکاتیان» یکی از چهره‌های مطرح عرصه سنتورنوازی است که به رغم عمر کوتاه خود کارنامه‌ای پربار بر جای گذاشت. بیش از یک دهه از خاموشی او می‌گذرد ولی صدای ساز سنتور او هنوز دل و جان علاقه‌مندان به موسیقی ایرانی را می‌نوازد و کسی نتوانسته جای خالی او را پر کند.
از پرویز مشکاتیان خاطره ای مشترک با فریدون مشیری نقل است که به علاقه هر دوی آنها به کوه نوردی اشاره دارد. مشکاتیان گفته است که زمانی هر هفته به همراه دوستانی چون فریدون مشیری به کوه می‌رفتند و آهنگی که او روی شعر «سرود کوه» فریدون مشیری ساخته بود را همیشه به صورت دسته‌جمعی می‌خواندند.
درباره پرویز مشکاتیان می‌توان ساعت‌ها سخن گفت و نوشت. می‌توان از نخستین کنسرت او در هشت سالگی در مراسم گردهمایی دانش‌آموزان در مدرسه امیر معزی نیشابور گفت یا از سال‌های فراگیری موسیقی نزد «نورعلی خان برومند»، «محمدتقی مسعودیه»، «عبدالله دوامی»، «سعید هرمزی»، «یوسف فروتن» و «داریوش صفوت». همچنین همکاری‌های او با مرکز حفظ و اشاعه موسیقی، گروه عارف و شیدا، موسسه چاووش و همکاری‌اش با محمدرضا شجریان برای ساخت آلبوم‌های «سه عشق»، «بیداد»، «بر آستان جانان»، «نوا» و «دستان» آفرید، داستان‌هایی شنیدنی دارد.
کیوان ساکت نوازنده تار و آهنگساز درباره ویژگی آثار پرویز مشکاتیان این‌طور به ایسنا گفته است: ««آنی» که حافظ می‌گوید هم در شخصیت استاد مشکاتیان بود و هم در وجود او و هم در آثارش؛ می‌خواهم بگویم، «آنی» که حافظ از آن یاد کرده و نام برده در مشکاتیان کاملا احساس می‌شد. مشکاتیان در عرصه موسیقی شاعر سنتور بود، 20 سال در کنارش ساز زدم و دیگر نمی‌توانم در کنار هیچ نوازنده سنتور دیگری ساز بزنم. ساز در ذاتش بود توانایی در ریتم و آشنایی با فرهنگ و شعر و ادب در او چنان بود که حتی بزرگان ادب ایران در حضور مشکاتیان با احتیاط سخن می‌گفتند.»
پروین مشکاتیان، خواهر این هنرمند موسیقی نیز پیشتر درباره کودکی‌های خود و برادرش به ایسنا گفته است: «من با پرویز اختلاف سنی خیلی کمی داشتم. بازی‌های ما تقریبا مشترک بود. به یاد دارم که پرویز به فیلم‌های سینمایی علاقه خیلی زیادی داشت و هر وقت به سینما می‌رفت، من باید می‌نشستم و او فیلم را از ابتدا تا پایان، ایستاده برایم تعریف می‌کرد. فیلم‌های آن زمان حتما موسیقی داشت او با وسایل خانه، ادای موزیسین‌ها را درمی‌آورد مثلا روی متکا، سنتور می‌زد و با دو تا چوب ویولون می‌نواخت و همزمان آهنگ‌ها را زمزمه می‌کرد.»
وی ادامه داده است: «پس از آن، پدرم با کمک نجار محله، سنتور کوچکی برای او ساخت که وسیله بازی پرویز شد. در آن زمان، بچه‌ها یا عروسک داشتند یا تفنگ اسباب‌بازی، ولی وسیله بازی ما، سازهایی بود که در خانه داشتیم. در سن شش سالگی، آموختن موسیقی را با سنتوری که از مشهد برایش خریده بودند، شروع کرد. با همین سنتور کوچک پرویز و دایره زنگی من، مرتب برای بچه‌های محله اجرا می‌گذاشتیم. این بازی و سرگرمی ما بود و در این فضا بزرگ شدیم. پدرم از شاهنامه، عطار و مشاهیر ادبیات برای ما می‌گفت و ما را با آنها آشنا می‌کرد.»
مشکاتیان درباره عجین بودن خانواده‌اش با ساز، توضیح داده است: «من و پرویز، سازها را در کودکی با گل می‌ساختیم و تزیینی استفاده می‌کردیم. ما در خانواده، هر کدام یک ساز می‌نواختیم، حتی مادرم با پدرم همراهی می‌کرد، ولی هیچ‌کدام مثل پرویز حرفه‌ای نشدیم. پرویز اولین کنسرت خود را در سن هشت سالگی با آقایان درجزی و جوادیان در مدرسه امیر معزی داشت که خیلی هم موفق ظاهر شد.»
پرویز مشکاتیان باور داشته که «هنرمند واقعی باید از زیر بته به عمل بیاید. با کلاس بردن و آوردن و پول خرج کردن کسی به جایی نمی‌رسد، باید طرف مایه لازم را در زمینه هنر داشته باشد وگرنه هیچی نمی‌شود.»
این هنرمند 30 شهریورماه 1388 در سن 54سالگی بر اثر نارسایی قلبی درگذشت. مراسم تشییع او چهارم مهرماه با حضور تعداد زیادی از هنردوستان و همچنین هنرمندانی مانند حسین علیزاده، محمدرضا درویشی، همایون شجریان، کیوان ساکت و بسیاری از هنرمندان بزرگ دیگر در نیشابور برگزار شد. آن روز، برخی دانشجویان رشته موسیقی، به نشانه‌ی عزاداری ساز سنتور را کفن کردند و بر دوش گرفتند. برخی مغازه و فروشگاه‌های این شهر نیز هنگام تشییع پیکر مشکاتیان به‌صورت خودجوش و به نشان احترام، تعطیل کردند.
در این بخش می توانید ویدئویی از مزار پرویز مشکاتیان را مشاهده کنید:
مرورگر شما از ویدئو پشتیبانی نمی‌کند. فایل آن‌را از اینجا دانلود کنید: video/mp4محمدرضا شجریان پس از شنیدن خبر مرگ مشکاتیان گفته است: «پرویز مشکاتیان برای روزگار ما نغمه‌های بسیار پرداخت و یاد آن سال‌ها را با هنر خود در حافظه ما ثبت کرد. موسیقی او در فراز و نشیب روزگار همراه ما بود، با محنت ما گریست، با شادی‌های ما شادی و با شور و امید ما هم‌دلی کرد. در آثار او، صدای قلبی را می‌توان شنید که برای وطن و آزادی می‌تپد. کم‌تر هنرمندی را توان آن است که رنج‌ها و آرزوهای مردمش را در هنر خویش بازتاباند و ترجمه‌ی صادق و راستین زمانه خود باشد. پرویز یکی از این اندک‌شماران است، موسیقی‌دانی که ذوق تصنیف‌سازیش، مهارت گروه‌نوازیش، لطافت شاعرانه‌اش و تعهدش به آرمان‌های مردم، خاطره‌ی او را در هنر ایران زمین ماندگار خواهد ساخت. من مرگ هنرمندی چنین را باور ندارم. پرویز مشکاتیان در قلب و ذهن ما زنده است.»
انتهای پیام
