قیچک باس به‌جای ویلنسل در ارکستر ملی
«ساز قیچک باس با پیشینه تاریخی در سرزمینهای شرقی، به منظور جایگزینی به جای ویلنسل در ارکستر ملی ایران که با ساختار موسیقی ایرانی تناسب چندانی ندارد، توسط هنرمندان گروه هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ساخته شد.»
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سیدعبدالمجید شریف‌زاده _ رییس گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری _ با اعلام این خبر، در این‌باره توضیح داد: ساز قیچک یکی از کهنترین آلات موسیقی فلات ایران و بخشی از شبه قاره هند بوده که از پیشینه تاریخی قابل توجهی در میان سرزمینهای شرق و جنوب شرقی ایران (سیستان و بلوچستان) برخوردار است.
او افزود: قیچک شهری امروزی با بهره‌گیری از تکنیکهای سازهای غربی به دو گونه سوپرانو و آلتو ساخته و تولید شد که عمدهترین دلیل آن پر کردن کاستیهای سازهای کششی در رپرتوار موسیقی سنتی ایرانی بود.
شریف‌زاده با بیان این‌که «این ساز از اوایل دهه 50 شمسی در اغلب ارکسترهای موسیقی سنتی ایرانی مورد استفاده قرار میگرفت که این روند تا امروز نیز ادامه دارد»، تصریح کرد: از این ساز مدل‌های مختلف قیچک سوپرانو، آلتو و باس ساخته می‌شود. با توجه به این‌که در بسیاری از اجراهای موسیقی سنتی ایرانی برای تولید صدای باس از ویلنسل استفاده می‌شود (البته در استودیو و نه در اجرای زنده) که ساز ایرانی نیست و طبعا با ساختار موسیقی ایرانی تناسب چندانی ندارد، ساخت ساز قیچک باس برای این خلأ صوتی در ترکیب موسیقی ایرانی پیشنهاد شد.
به گفته او، این ساز توسط سیامک قلمی و سمیرا عزیزی‌مطلق، هنرمندان کارگاه سازسازی گروه هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ساخته شده است.
شریف‌زاده همچنین با بیان این‌که «در سالهای اخیر تلاشهای زیادی در زمینه مقایسه سازهای بلوچی با ویولن شده است»، یادآور شد: لیکن بررسی تطبیقی تکنیکهای اجرایی و امکانات بیانی در ساز قیچک و رباب با خانواده ویولن صورت نپذیرفته است.
رییس گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: برطرف کردن هوم صدا، رفع محدودیت نوازندگی در پوزیسیون، استاندارد شدن جای نتها، قابل استفادن بودن این ساز برای تمامی چلیست‌ها با هر نوع سبک نوازندگی، کوک دقیق ساز با سهولت و سرعت و حذف سیم‌گیر و پایه تاندون مواردی است که در پژوهش حاضر (ساخت قیچک باس) تلاش شده رعایت شود.
او مواد و مصالح در نظر گرفته‌شده در ساخت ساز قیچک باس را کاسه ساز از چوب توت، دسته و زیر گریف چوب گردو، گریف چوب آبنوس یا فوفل، خرک از چوب کبوده، سیمها پیراسترو اواپیرازی، پوست ضخیم بره، گوشیها طرح ویتنر و... عنوان کرد.
شریف‌زاده خاطرنشان کرد: نتایج نشان می‌دهد با وجود تمایز ظاهری ساز ویولن و قیچک، شباهتهای زیادی از لحاظ تکنیکهای نوازندگی دست راست و چپ در این دو ساز میتوان یافت. سازندگان این ساز با بهره‌گیری از آزمایشگاههای فیزیک و شیمی داخل و خارج از کشور و پژوهش چندین ساله به رموز سازگران کروما ایتالیا دست یافته‌اند که از آن در ساخت ساز یادشده بهره گرفته‌اند؛ به نحوی که ساز ساخته‌شده صدایی مطلوب در ارکستر ملی ایران فراهم می‌کند.
انتهای پیام