لزوم کاهش ریسک در بازار اوراق بهادار
عسل اشتری - کارشناس بیمه
صنعت بیمه از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای در دنیا برخوردار است و یکی از زیرمجموعه‌های آن بیمه مدیریت ریسک است. بیمه مدیریت ریسک شامل حوزه‌های مختلف تولید، خدمات و همچنین حفاظت از سرمایه‌های مردم و دولت در بخش‌های مختلف می‌شود. همین تعریف جایگاه و نقش صنعت بیمه در سطح جهانی را نیز نشان می‌دهد.
بهره‌مندی از صنعت بیمه و انواع پوشش‌های بیمه‌ای، امکانی را برای مدیریت ریسک در فعالیت‌های مختلف اقتصادی فراهم می‌کند؛ به این معنا که اگر خسارتی حادث شود، بیمه به‌عنوان حامی و پشتیبان در کنار سرمایه‌گذار یا فرد حادثه‌دیده اعم از بخش دولتی یا خصوصی قرار می‌گیرد و منطبق با پوشش بیمه، خسارات را جبران می‌کند.
بدین ترتیب از تحمیل خسارتی قابل‌توجه به فرد یا صاحب سرمایه یا تولیدکننده، جلوگیری خواهد شد و در نتیجه افراد زیاندیده امکان تداوم فعالیت را خواهند یافت.
بنابراین می‌توان این‌طور ادعا کرد که چرخه اقتصادی یا تولید صنعتی تحت پوشش بیمه حتی در صورت بروز حادثه نیز پایدار خواهد ماند. با این تعبیر و باتوجه به اینکه وجود ریسک در بازار سرمایه امری عادی است می‌توان به ضرورت ورود صنعت بیمه به روند معاملاتی این بازار پی برد؛ از همین رو شرکت‌های بیمه به‌منظور تامین اطمینان و کاهش ریسک ناشی از نوسانات قیمت سهام در بازار سرمایه، پوشش ریسک سهام را بر عهده دارند.
دولت برای پوشش ریسک نوسان قیمت سهام آذرماه در سبد حمایت از سرمایه‌گذاران بازار بورس طرح بیمه اوراق سهام را مصوب کرد که براساس آن سهام مبادله‌شده در بازار بورس تحت پوشش بیمه قرار گرفت. این طرح با نام «سهام‌یار» در بازار بورس عرضه شد. هدف اصلی سازمان بورس از انتشار اوراق تبعی این بود که اصل سرمایه سهامداران حقیقی تا مبلغ 100 میلیون تومان برای یک سال آینده حفظ شود و حداقل سود 20 درصدی هم دریافت کنند.
ایجاد اطمینان در بازار اوراق بهادار و افزایش اعتماد مشارکت‌کنندگان این بازار از طریق فراهم کردن امکاناتی، از وظایف سازمان بورس است. حمایت از سرمایه‌گذاران بازار بورس در مقابل نوسانات بازار سهام در قالب پوشش ریسک توسط بیمه در جلب مشارکت مردم و توسعه بازارهای اوراق بهادار نقشی چشمگیر دارد.
گرچه ابزارهای متعددی به‌منظور کاهش خطرات تعبیه شده و مورد استفاده قرار گرفته، اما گاهی وجود ریسک ناشی از نوسانات نرخ سهام همچنان یکی از عوامل مهم عدم استقبال افراد از سرمایه‌گذاری در بازار بورس است.
از آنجا که مشکل عدم اطمینان به بازار سهام با ایجاد یک بازار «تامین اطمینان» تا حد زیادی قابل‌حل است، شایسته است مدیران بیمه برای پوشش ریسک نوسانات، بیمه‌نامه یا بازار بیمه‌ای مخصوص سهام طراحی کنند.
در کشور‌های پیشرو در صنعت بیمه بازار «تامین اطمینان» وظیفه پوشش ریسک بازار سرمایه را بر عهده دارد.
این بازارها زمینه انتقال و توزیع ریسک سرمایه‌گذاران را فراهم می‌سازند و می‌توانند ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار در بازار سرمایه را افزایش دهند. بازارهای مالی در هر بازه‌ای از زمان، سطح مشخصی از نوسانات را تجربه می‌کنند؛ تا جایی که این نوسانات به یکی از اجزای جدایی‌ناپذیر بازارهای مالی مانند بورس تبدیل شده است. سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و تحلیلگران زبده، دانش و تجربه کافی برای حفظ سرمایه و حتی کسب سود از این نوسانات را دارند اما در این شرایط احتمال زیان دیدن سرمایه‌گذاران خرد و کم‌تجربه افزایش پیدا می‌کند. یکی از راهکارهای جلوگیری از این مشکل، بیمه کردن سهام و پرتفوی است. این روش با نام بیمه سهام یا اوراق اختیار فروش تبعی شناخته شده و سرمایه‌گذارانی که از این روش استفاده می‌کنند علاوه بر تضمین سود، از اصل سرمایه خود نیز محافظت خواهند کرد.