مجازات 6 ماه تا 3 سال حبس در انتظار سوء استفاده کنندگان سفته کارگر / جزئیات قانونی در مورد سفته یا چک ضمانت انجام کار
کارفرما در صورتی می‌تواند از چک و سفته کارگران استفاده کند که در محل کار مرتکب تخلفی شده یا به ابزار و وسایل کارگاه خسارتی وارد کرده باشند که در این صورت باید ضرر و زیان وارده را جبران کنند. ضمانت اجرای سوء استفاده از چک و سفته‌های ارائه شده، مجازات 6 ماه تا 3 سال حبس تعزیری است. در واقع اگر کارفرما در این زمینه سوء استفاده کند و سفته‌های ارائه شده را به دلایل غیر قانونی به اجرا بگذارد،...
به گزارش خبرنگار اجتماعی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ روابط کار در اصطلاح قانونی به روابط کارگری و کارفرمایی شهرت دارد. برای شروع همکاری در تمامی مشاغل یک سری شرایط خاص وجود دارد مانند اخذ چک و سفته که کارفرما در همان ابتدا به افراد متقاضی برای کار اعلام می‌کنید. کارفرما نمی‌تواند شرایطی را برای شروع همکاری تعیین کند که برخلاف مقررات قانون کار باشد و از کارگران انجام یک سری کارهایی را مطالبه کند که غیر قانونی است. به دلیل اهمیت بالای روابط بین کارفرما و کارگر، قانون کار به اینگونه روابط اختصاص پیدا کرده است و نحوه تعامل کارفرما با کارگر و همچنین مسئولیت و وظایف هرکدام به صورت دقیق مشخص شده است. اخذ چک و سفته از کارگر توسط کارفرما در صورتی که برای ضمانت و حسن انجام کار باشد، به لحاظ قانونی مشکلی ندارد اما اگر هدف کارفرما مورد دیگری بوده و با هدف این که بتواند از افراد نیروی کار از این راه اخاذی کند، نه تنها صحیح نیست، بلکه کارفرما مجرم شناخته شده و مطابق قانون مجازات خواهد شد. در اغلب مشاغل شاهد این موضوع هستیم که کارفرما از کارگر سفته دریافت می‌کند و چنین کاری برخلاف قانون نیست و یک امری بدیهی در بسیاری از روابط کاری است. دلیل اصلی دریافت سفته یا چک از طرف کارفرمایان این است که اگر در زمان انجام کار، کارگر خسارتی را به ابزار و وسایل کارگاه وارد کند یا منجر به بروز هرگونه مشکلی شود که خساراتی را به کارفرما وارد کند، بتواند از طریق اسناد دریافت شده ضرر و زیان وارده را جبران کند.
دریافت چک و سفته از طرف کارفرما به عنوان یکی از شرایط کار
کارفرمایان اصولا بدون اخذ اسناد ضمانت کار، اقدام به استخدام کردن متقاضیان کار نمی‌کنند. برای کارفرما بسیار مهم است که کارگر در بدو شروع همکاری، چک یا سفته در اختیارشان قرار دهد. نمی‌توان اخذ سفته از طرف کارفرما را به عنوان یکی از شروط غیر قانونی کار در نظر گرفت.
البته باید در زمانی که سفته به کارفرما ارائه می‌شود، یک سری نکات مهم رعایت شود تا مشکلاتی را برای کارگر به وجود نیاورد. این امکان هست که کارفرما با درج مبالغ بالا و همچنین ذکر تاریخ در سفته، از کارگران سوء استفاده کند که در این زمینه کارگران به کارفرما بدهکار می‌شوند. بنابراین می‌توان گفت که مطالبه اسناد ضمانت کاری از طرف کارفرما به عنوان یکی از شرایط کار محسوب شده و منع قانونی برای این امر وجود ندارد.
آیا می‌توان مطالبه سفته و چک از طرف کارفرما را در قرارداد کار ذکر کرد؟
در قرارداد باید تمامی شرایط و مقررات مربوط به کار درج شود تا زمینه سوء استفاده طرفین را به وجود نیاورد. اخذ سفته در شرایط کار دریافت اسناد عادی (چک و سفته) به جهت ضمانت کار همانطور که گفته شد، کارفرما برای آن که کارگران را استخدام کند، شروطی را پیش روی آن‌ها می‌گذارد که یکی از مهم‌ترین آن، مطالبه کردن اسنادی مانند سفته یا چک برای ضمانت انجام کار است. کارفرما در ابتدا همکاری و قراردادکار، سفته یا چک را به عنوان ضمانت انجام کار اخذ می‌کند. این اسناد در روابط کاری برای حسن انجام کار از طرف کارگران دریافت می‌شود. کارفرما از این که در زمان تنظیم قرارداد، سفته و چک را مطالبه می‌کند، هدفی جزء حسن انجام کار ندارد؛ مگر آن که در این زمینه سوء نیت داشته باشد که بحث آن متفاوت است و کارگر در این زمینه می‌تواند از او شکایت کند. فلسفه اصلی ارائه اسنادی مانند چک و سفته این است که چنانچه کارگر در حین انجام کار بنا به هر دلیلی، خطایی انجام دهد که در اثر آن خساراتی به کارفرما وارد شود، از طریق آن امکان مطالبه خسارت از سوی کارفرما وجود داشته باشد. به این دلیل است که اسناد مزبور به عنوان ضمانت انجام کار شناخته می‌شود.
در واقع کارفرما از دریافت این اسناد تا حدودی اطمینان خاطر دارد که در صورت بروز خسارت از طرف کارگر، بتواند ضرر و زیان وارده را جبران کند. گاهی اوقات کارگر در کارگاهی که کار می‌کند، بر اثر بی توجهی یا کم تجربگی، موجبات خسارت را به وجود آورده که طبق قانون باید برای جبران خسارت اقدام کند. حال اگر کارگر خسارت وارده پرداخت نکند، کارفرما این حق را دارد که از سفته ارائه شده، مبلغ خسارت وارد شده را بپردازد. چک و سفته نوعی ضمانت کاری برای طرفین قرارداد کار محسوب می‌شود که در مورد زمان اخذ آن بین حقوقدانان اختلاف نظر هست.
کارفرما در چه صورتی می‌تواند از چک و سفته کارگر استفاده کند؟
موضوعی که در مورد مطالبه کردن چک و سفته در قرارداد کار حائز اهمیت است، بحث شرایط حق استفاده کارفرما از این اسناد تجاری است. در واقع این اسناد که برای ضمانت انجام کار اخذ می‌شود، کارفرما در صورت وجود شرایطی امکان استفاده از آن‌ها را خواهد داشت؛ در غیر این صورت نمی‌توان از سفته یا چک کارگر به نفع خود بهره ببرد. اغلب اینگونه تصور می شود که کارفرما برای استفاده شخصی از کارگران ارائه سفته را تقاضا می‌کند. اما کارفرمایانی که قصد سوء استفاده را نداشته باشند، صرفا برای ضمانت انجام کار چک یا سفته را مطالبه می‌کنند. در هر حال، دریافت نمودن چک و سفته جهت ضمانت کار صحیح است و این موضوع باید در قرارداد کار عنوان گردد. مبلغ مندرج در سفته یا چک به صورت توافقی تعیین می‌شود که میزان توافق شده نیز در متن قرارداد قید می‌شود. کارفرما در صورتی می‌تواند از چک و سفته‌های کارگر استفاده کند که او منجر به ایجاد خسارت شده یا تخلفی را در محیط کار انجام دهد. از آن جهت که اسناد مزبور برای ضمانت حسن انجام کار گرفته می‌شود، چنانچه کارگر تخلفی را در کارگاه انجام دهد، کارفرما حق استفاده از سفته و یا چک او را دارد. لازم به ذکر است که در قرارداد کار، باید این مورد ذکر شود که کارفرما در چه شرایطی حق بهره‌بری از اسناد ارائه شده بابت ضمانت کار را دارد که در این شرایط با توجه به موارد مندرج در قرارداد، کارفرما می‌تواند از سفته و چک کارگر استفاده کند. در غیر از موارد درج شده در قرارداد، کارفرما نمی‌تواند از چک و سفته‌های ارائه شده استفاده کند. در این صورت کارگر حق شکایت از کارفرما به دلیل استفاده غیر قانونی از اسناد ارائه شده را دارد.
نکات مهم اخذ چک و سفته در روابط کار
در صورتی که مشخص نشود که برای انجام چه کاری، کارگر به کارفرما سفته داده است، شرایط را برای سوء استفاده کارفرما ار این اسناد فراهم می‌کند. چنانچه صراحتا عنوان نشود که جهت حسن انجام کار، سفته ارائه شده است، کارفرما می‌تواند سفته را به اجرا بگذارد. در مواقعی ممکن است که کارگر از محل کار اخراج شود یا استعفا دهد که در این صورت برای به اجرا نگذاشتن سفته‌ها از سوی کارفرما، کارگر از حقوق قانونی خود مانند نگرفتن دستمزد ماهیانه می‌گذرد.
کارگر باید موارد زیر را در سفته ارائه شده به کارفرما لحاظ کند:
در سفته‌ای که بابت ضمانت به کارفرما داده می‌شود باید عبارت جهت حسن انجام کار قید شود. درج این عبارت در سفته می‌تواند زمینه سوء استفاده کارفرما را به حداقل برساند. در واقع اگر کارفرما بخواهد از سفته سوء استفاده کند، کارگر با اثبات حسن کار خود می‌تواند علیه کارفرما شکایت کند. همچنین در سفته‌ای که بابت ضمانت کار داده می‌شود باید نام کارفرما یا شرکتی که قصد همکاری با آن مد نظر است در سفته ذکر شود. همچنین برای اطمینان لازم است مندرجات سفته، شماره سفته و غیره حتما نوشته شود و گرفتن کپی از سفته نیز می‌تواند دلایل قابل قبولی باشد.
درج عبارت حسن انجام کار در سفته به این منظور انجام می‌شود که کارگر حسن انجام دادن کار خود در کارگاه را به کارفرما نشان دهد. در این صورت کارفرما به جز شرایط قانونی نمی‌تواند از چک یا سفته کارگر استفاده کند. نکته بسیار مهم درباره چک و سفته ضمانت روابط کاری این است که نباید در آن تاریخ مشخصی ذکر شود. ذکر تاریخ در سفته یا چک بدین معناست که کارگر باید در سر رسید، مبلغ مندرجه را به کارفرما پرداخت کند. با توجه به این که بسیاری از کارگران از چنین مواردی بی‌اطلاع هستند، چک و سفته را با هدف مطالبه گری از کارفرما دریافت می‌کنند. در واقع نداشتن اطلاعات حقوقی کافی منجر به بروز اختلاف بین کارگر و کارفرما می‌شود و در نهایت حقوق کارگران در این بین پایمال می‌شود.
اختلاف بین کارگر و کارفرما در مورد چک و سفته ضمانت کار
یکی از مواردی که ممکن است منجر به اختلاف بین کارگر و کارفرما شود، بحث چک و سفته ارائه شده ضمانت کار است. کارفرما در صورتی که از سفته کارگر به صورت غیر قانونی استفاده کند، امکان طرح دعوا علیه او وجود دارد. کارگر این اختیار را دارد تا علیه کارفرما به دلیل آن که از اسناد ضمانت کار سوء استفاده نموده است، اقدام به شکایت کند. در صورتی که کارفرما طبق توافق انجام شده و آن چه در قرارداد ذکر شده است، از چک و سفته استفاده کند، کارگر حق شکایت از کارفرما را ندارد؛ زیرا کارفرما به صورت قانونی از این اسناد استفاده کرده است و منع قانونی در این شرایط وجود ندارد. رسیدگی به اختلافات کارگر و کارفرما از طریق اداره کار انجام می‌شود. در صورتی که کارگر قصد شکایت از کارفرما را داشته باشد، باید شکایت خود را در هیات تشحیص اداره کار مطرح کند.
مشاوره حقوقی در مورد شرایط مطالبه چک و سفته در قرارداد کار
دریافت چک و سفته در قراردادهای کار یک امر بدبهی است و در بدو شروع کار، کارفرما از کارگران سفته اخذ می‌کند. اخذ سفته از کارگر به جهت حسن انجام کار صورت می‌گیرد که در صورت تخلف یا بروز خسارت توسط کارگر، کارفرما به لحاظ قانونی این اختیار را دارد تا جبران ضرر و زیان وارده را مطالبه کند. متاسفانه اخذ چک و سفته در روابط کاری زمینه سوء استفاده اغلب کارفرمایان را فراهم کرده است و با توجه به عدم آگاهی کافی کارگران در این زمینه به راحتی کارفرمایان می‌توانند علیه آن طرح شکایت قانونی کنند. کارفرما در صورتی می‌تواند از چک و سفته کارگران استفاده کند که در محل کار مرتکب تخلفی شده باشند یا به ابزار و وسایل کارگاه خسارتی وارد کرده‌اند که در این صورت باید ضرر و زیان وارده را جبران کنند. ضمانت اجرای سوء استفاده از چک و سفته‌های ارائه شده، مجازات 6 ماه تا 3 سال حبس تعزیری است. در واقع اگر کارفرما در این زمینه سوء استفاده کند و سفته‌های ارائه شده را به دلایل غیر قانونی به اجرا بگذارد، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است و مجازات می‌شود.
بیشتر بخوانید:
جزئیات حق و حقوق کارگر یا کارمند بعد از بازنشستگی
جزئیات شکایت کارگر از کارفرما بابت نپرداختن ذخیره مرخصی
پرداخت حق مسکن وظیفه کارفرما است / جزئیات شکایت کارگر از کارفرما بابت نپرداختن حق مسکن
اعتیاد کارگر در قانون کار / کارفرما حق اخراج کارگر درگیر اعتیاد را ندارد
جزئیات کسر از حقوق کارگر توسط کارفرما
پرداخت بیمه وظیفه کارفرماست / شکایت کارگر از کارفرما درصورت عدم پرداخت حق بیمه
جزئیات حقوق کارگران کارواش در قانون کار / کارفرما حق پرداخت نکردن حقوق به کارگر را ندارد
اعتیاد کارگر در قانون کار / کارفرما حق اخراج کارگر درگیر اعتیاد را ندارد