مخالفان فراخوان ساز اقوام خانه موسیقی چه گفتند؟ / تغییرات در سازها به‌طور طبیعی اتفاق می‌افتد نه با فراخوان

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، برنامه اخیر موسیقی نواحی ایران (ایلبانگ) که از رادیو فرهنگ به سردبیری صادق چراغی (نوازنده و پژوهشگر موسیقی نواحی) پخش می شود؛ با حضور دو پژوهشگر موسیقی نواحی به نقد فراخوان اخیر کانون موسیقی نواحی خانه موسیقی برای ابداع و نوآوری در سازهای اقوام پرداخت.

تغییرات در سازها بطور طبیعی اتفاق می‌افتد نه با فراخوان

در این برنامه دکتر منصوره ثابت‌زاده، پژوهشگر و موسیقی‌شناس، نظرات خود را درباره فراخوان نوآوری در سازهای اقوام ایران بیان کرد. این پژوهشگر موسیقی گفت: هر تغییری به مرور زمان راه خودش را اگر درست باشد پیدا می‌کند. مخالف نوآوری و تغییرات نیستم چون اعتقاد دارم تغییر یک ایده علمی است و کسی نمی تواند بگوید همین‌طور باید بدون تغییر بمانیم. به نظر من تغییر به طور طبیعی باید اتفاق بیفتد و این تغییر هم اتفاق می‌افتد. هر تغییری در هر مسئله‌ای در دنیا به پشتوانه یک فرهنگ یک اندیشه و یک نیاز اما در زمان خاصی و در دوره خاصی و در یک تاریخ خاصی به وجود می‌آید. اما این‌طور نیست که فراخوان بدهیم و بعد منتظر باشیم تا سازی ساخته شود و تغییری در آن صورت گرفته باشد.

منصوره ثابت‌زاده افزود: تغییرات بطور طبیعی در طول تاریخ اتفاق افتاده است و باز هم اتفاق خواهد افتاد. به ضرورت محلی به ضرورت نوازندگان به ضرورت آن موسیقی که در منطقه موجود است و با طی زمان طولانی این تغییرات انجام می‌گیرد.

او با اشاره به تغییراتی که در طول زمان و با احساس نیاز نوازندگان محلی روی سازهای اقوام صورت گرفته گفت: ما اصلا نیامده‌ایم روی این تغییرات و اصولی در موسیقی نواحی ایران و سازهای محلی مطالعه کنیم. این‌ها را ثبت کنیم بعد به طور عملی مطالعه کنیم و کنفرانس بگذاریم ببینیم که این نوازندگان محلی به چه شکل این تغییرات را با سلیقه خودشان اعمال می‌کنند اما سنت مقامی موسیقایی که از گذشته برای این مردم به یادگار مانده است، دست نمی‌خورد و دچار تغییرات نمی‌شود.

مشکل موسیقی نواحی قطع شدن ارتباط هنرمندان با هویت است؛ نه ساز

در ادامه این برنامه فواد توحیدی (پژوهشگر موسیقی نواحی) با ابراز مخالفت با فراخوان اخیر کانون موسیقی نواحی خانه موسیقی؛ نگرانی‌هایش درباره طرح‌های نوآوری بی‌رویه در سازهای اقوام ایران بیان کرد و گفت: من واقعا نگران این طرح هستم چون فکر می‌کنم این طرح تخریب‌گر است. واقعاً الان مشکل موسیقی ما، و موسیقی نواحی ما ساز است؟ به نظر من اصلا این‌طور نیست. سازهای ما هیچ مشکلی ندارند مشکل ما روایت این هنر است نه ابزار روایت. مشکل ما قطع شدن ارتباط هنرمندان با هویت خودشان است نه هویت‌زایی، من با این طرح مخالفم و معتقدم اتفاقاً ما باید جلوی این نوآوری‌های خالی از اصالت را بگیریم نه این که هنرمندان را تشویق کنیم. سازها باید طی یه فرایند تاریخی و فرهنگی تغییر کنند نه به خاطر یک فراخوان غیرضروری.

توحیدی معتقد است به جای هزینه کردن در طرح‌ها باید از حفظ آثار گذشته‌ها حمایت کنیم؛ باید هنرمندان را به خلق آثار نو مبتنی بر فرهنگ موسیقی منطقه خودشانتشویق کنیم. نه آنکه این طرح‌های تخریب‌گر را راه بیندازی که مثلا یک نفر دوسیم به تنبور اضافه کند یا دیگری کاسه را تغییر دهد یا پوست بکشد یا ربع پرده اضافه کند و اسمش را بگذارد نوآوری. من به نظرم باید جلوی این قضیه گرفته شود چون خیلی آسیب زننده است.

لازم به توضیح است، اخیرا فراخوان دائمی و نامحدود، نوآوری در ساخت ساز اقوام ایرانی با هدف «حمایت از سازندگان نوآور در حوزه سازهای قومی، تشویق هنرمندان جوان به بازآفرینی خلاقانه در موسیقی بومی، مستندسازی و ارائه نمونه‌های نوآورانه به جامعه موسیقی»، از سوی کانون موسیقی نواحی ایران خانه موسیقی ایران، منتشر شده است که واکنش‌های متفاوتی را از سوی اهالی موسیقی و پژوهشگران به همراه داشته است.

59243