مسکن پایدار در ایران؛ راهی به سوی توسعه پایدار

مسکن پایدار در ایران به‌ویژه در دهه‌های اخیر توجه زیادی به خود جلب کرده است. با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی و کمبود منابع طبیعی، مسکن پایدار به‌عنوان راهکاری برای کاهش تقیمت مطرح شده است.

به گزارش خبرنگار مهر مسکن پایدار در ایران به‌ویژه در دهه‌های اخیر توجه زیادی به خود جلب کرده است. با توجه به بحران‌های زیست‌محیطی و کمبود منابع طبیعی، مسکن پایدار به‌عنوان راهکاری برای کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست مطرح شده است. این نوع مسکن به بهره‌وری انرژی بالا، استفاده از مواد بازیافتی و استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی مانند انرژی خورشیدی و باد می‌پردازد. همچنین، مصرف بهینه آب و طراحی‌های هوشمندانه برای کاهش نیاز به منابع طبیعی از دیگر ویژگی‌های مسکن پایدار به شمار می‌روند. در ایران، با توجه به تغییرات اقلیمی و نیاز به حفظ منابع، این رویکرد می‌تواند به‌عنوان ابزاری مؤثر در راستای توسعه پایدار در شهرها و روستاها مطرح گردد.

با این حال، موانعی نیز بر سر راه گسترش مسکن پایدار در ایران وجود دارد. مهم‌ترین چالش‌ها شامل هزینه‌های بالای اولیه ساخت این نوع مسکن، کمبود آگاهی عمومی و مشکلات در تأمین مواد مورد نیاز برای ساخت آن‌ها است. علاوه بر این، نیاز به تغییر در استانداردهای ساخت‌وساز و تدوین قوانین حمایتی از سوی دولت برای تسهیل فرآیند ساخت و تأمین اعتبار برای پروژه‌های مسکن پایدار از ضروریات می‌باشد. علیرغم این مشکلات، اجرای پروژه‌های موفق مسکن پایدار در برخی از شهرهای ایران نشان‌دهنده پتانسیل این مدل ساخت و ساز در کاهش فشارهای زیست‌محیطی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان است.

مسکن پایدار؛ راه‌حل کلیدی برای آینده‌ای روشن

در همین خصوص، سیامک پیربابایی، عضو هیأت مدیره انجمن صنعت ساختمان در برنامه رادیویی امکان تا اسکان در شبکه رادیویی اقتصاد، توضیحاتی را ارئه داد. وی در پاسخ به سوالی در رابطه با چیستی مسکن پایدار و علت اهمیت آن، گفت: «مسکن پایدار به خانه‌هایی اطلاق می‌شود که طراحی و ساخت آن‌ها به‌گونه‌ای است که حداقل تأثیر منفی را بر محیط زیست بگذارد. این نوع مسکن به منظور حفظ منابع طبیعی، کاهش آلایندگی و حفظ سلامت ساکنان خود ساخته می‌شود. اهمیت مسکن پایدار در این است که علاوه بر بهره‌برداری از منابع تجدیدپذیر انرژی، طراحی آن‌ها به گونه‌ای است که در مصرف انرژی و آب نیز صرفه‌جویی می‌شود و هم‌زمان به کیفیت زندگی ساکنان نیز کمک می‌کند.»

ویژگی‌های برجسته مسکن پایدار در طراحی و ساخت

پیربابایی ویژگی‌هایی که در طراحی مسکن پایدار باید رعایت شوند را اینگونه تشریح کرد و گفت: «در طراحی مسکن پایدار، استفاده از مواد دوستدار محیط زیست، نظیر چوب‌های بازیافتی، بتن کم‌کربن و سایر متریال‌های تجدیدپذیر از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه بر این، انتخاب طرح‌هایی که بهینه‌سازی مصرف انرژی را تسهیل می‌کنند بسیار ضروری است. نصب سیستم‌های انرژی خورشیدی، استفاده از عایق‌های حرارتی با عملکرد بالا و توجه به تهویه طبیعی از جمله نکاتی است که باید در طراحی مسکن پایدار مدنظر قرار گیرد. همچنین، داشتن فضای سبز و سیستم‌های جمع‌آوری آب باران در این طراحی‌ها نقش بسیار مهمی در حفظ منابع آبی دارند.»

راهکاری نوین برای صرفه‌جویی اقتصادی در طولانی‌مدت

این عضو هیئت رئیسه‌ی انجمن صنعت ساختمان در خصوص به‌صرفه بودن مسکن پایدار از نظر اقتصادی افزود: «اگرچه ممکن است در ابتدای کار هزینه ساخت مسکن پایدار بالاتر از خانه‌های معمولی باشد، اما در طولانی‌مدت می‌تواند به‌شدت به صرفه‌جویی منجر شود. این صرفه‌جویی‌ها بیشتر به دلیل کاهش هزینه‌های مصرف انرژی و کاهش نیاز به نگهداری طولانی‌مدت است. در این خانه‌ها، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی باعث کاهش هزینه‌های برق و گرمایش می‌شود. همچنین، طراحی‌هایی که به بهره‌وری آب و انرژی کمک می‌کنند، به ساکنان این امکان را می‌دهند که هزینه‌های جاری زندگی را کاهش دهند.»

نقش مسکن پایدار در مقابله با بحران تغییرات اقلیمی

وی ادامه داد: «مسکن پایدار به‌طور مستقیم به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند، چرا که استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر و بهینه‌سازی مصرف انرژی باعث کاهش نیاز به منابع فسیلی می‌شود. این خانه‌ها به کاهش آلودگی و مصرف بی‌رویه انرژی کمک کرده و در نتیجه می‌توانند در کاهش اثرات منفی تغییرات اقلیمی نقش مهمی ایفا کنند. علاوه بر این، مسکن پایدار با استفاده از تکنیک‌هایی مانند بازسازی و بازیافت مواد، به حفظ منابع طبیعی و کاهش زباله‌های ساختمانی کمک می‌کند.»

چالش‌ها و موانع توسعه مسکن پایدار در ایران

سیامک پیربابایی در پایان به موانع گسترش مسکن پایدار اشاره کرد و گفت: «یکی از موانع اصلی، هزینه بالای اولیه پروژه‌های مسکن پایدار است. اگرچه این هزینه‌ها در بلندمدت جبران می‌شوند، اما برای برخی از سازندگان یا خریداران، این موضوع ممکن است جذاب نباشد. همچنین، برخی از قوانین و استانداردهای ساختمانی ممکن است برای اجرا و پیاده‌سازی روش‌های نوین در این نوع مسکن چالش ایجاد کنند. مشکلات دیگری مانند کمبود آگاهی عمومی و نبود زیرساخت‌های مناسب برای ترویج این نوع مسکن نیز می‌توانند از سرعت رشد این عرصه جلوگیری کنند.»