معاون نوسعه فناوری سینما: فیلمنامه‌ها از پژوهش‌های سینمایی بدورند / باید درباره نسبت سینمای ایران با انقلاب اسلامی فکری کرد

خبرگزاری تسنیم، محمدباقر صنیعی منش:

قادر آشنا در قسمت اول گفت‌وگوی خود درباره کارکردها و خروجی‌های معاونت تحت امرش، «توسعه فناوری و مطالعات سینمایی» از پژوهش‌های کاربردی سازمان سینمایی خبر داد و گفت که خلاصه پژوهش‌ها را برای همه مدیران سازمان سینمایی فرستاده تا پژوهش‌ها مورد استفاده مدیریت سینمایی قرار گیرد.

اما در ادامه این مسیر، آشنا به دیگر فعالیت‌های معاونت خود خصوصاً آموزش می‌پردازد و همچنین به مسائل مهمی چون ارتباط سازمان سینمایی با بیانیه گام دوم انقلاب و نقشی که می‌تواند در تغییر و تحول زیرساخت‌های فرهنگی داشته باشد، اشاره می‌کند.

بدون ورود پژوهش در حوزه فیلمنامه، چگونه اصلاح فیلم‌ها ممکن است؟

تسنیم: یک سؤال ما این است که آیا اصلاً معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی، این حق را دارد که در فیلم‌نامه‌ها ورود کند؟

نه

تسنیم: فیلمنامه‌ها را پژوهشگران می‌توانند بخوانند؟

خیر

تسنیم: وقتی معاونت سینمایی، این کارکرد نداشته باشد عملاً چجوری می‌تواند در فیلم‌ها به مثابه اصلی‌ترین بخش سینما ورود کند و سینمای کشور را که با تولیداتش می‌شناسند اصلاح علمی کند؟

این کار همانطور که می‌دانید به معاونت نظارت برمی‌گردد، این معاونت می‌تواند در این حوزه ورود کند و درستش هم همین است که از این پژوهش‌هایی که ما می‌دهیم بهره ببرند. همین چندصد صفحه‌هایی که آنها را خلاصه می‌کنیم می‌تواند به فیلمسازان هم کمک کند.

تسنیم: به نظرم می‌رسد چقدر خوب می‌شود پیشنهاد بدهیم که مثلا نظارت و ارزشیابی که پروانه‌های ساخت را می‌دهد قبل از اینکه بخواهد پروانه بدهد و حتی قبل از نگارش فیلمنامه، پژوهش‌ها را به دست فیلمساز بدهد تا کارگردانان آنها را بخوانند و بعد وارد پروسه فیلم سازی شوند.

این یک نکته است، اما اتفاقاً من از آقای ایل بیگی و مجموعه دوستان خواهش کردم که نسبت به پژوهش و ارتباط آن با فیلم اهتمام بیشتری بورزند. یا اینکه درباره موضوعات دیگر ورود کنند و از ما بخواهند که درباره آن پژوهش کنیم؛ مثلاً اینکه اساساً الان به صلاح است فیلم خارجی در ایران اکران شود یا نشود. این کار به صورت کار کاملاً جدی با یک پروپوزال کاملاً علمی انجام می‌شود. فیلم خارجی به صلاح است یا به صلاح نیست اگر به صلاح است چرا به صلاح است. تهیه کننده، کارگردان، بازیگر و مخاطب شرایط جامعه چه می‌گوید. پژوهش می‌رود ابعاد این موضوع را می‌شکافد برای شما در می‌آورد. موافق، مخالف و همه نظرات را می‌گیریم یا راجع به اشتغال و کارآفرینی. اساساً مدیران عالی کشور کمتر سینما را از نگاه کارآفرینی نگاه می‌کنند. سینما در کشور ما صنعت نشده است ولی شغل و کارآفرینی است. آقایی که می‌خواهید بودجه بدهید کمک کنید سینما را از نظر کارکردی، به صورت کارآفرینی نگاه کنید. شغل ایجاد می‌کنید، در فیلم کوتاه حداقل 10 نفر ادم مشغول می‌شود، در فیلم مستند 7 و 8 نفر و در فیلم بلند 100 یا 200 نفر مشغول می‌شوند، خیلی شغل بوجود می‌آورد.

پیوست رسانه‌ای و عرضه پژوهش‌های سینمایی کمرنگ و ضعیف است

یک نکته‌ای که هست اینکه کار پژوهشی باید یک پیوست رسانه‌ای هم داشته باشد. الان اینجا پژوهش انجام می‌شود ولی پیوست رسانه‌ای قوی ندارد. الان هر اتفاقی در کشور می‌افتد قرار شده یک پیوست رسانه‌ای داشته باشد که در برخی نهادها رعایت نمی‌شود و در برخی رعایت می‌شود.

بنابراین این اشکال شما که چرا پژوهش عرضه کمی در میان مدیران و هنرمندان دارد کاملاً وارد است که به خاطر عرضه و پیوست رسانه‌ای کم است و من این اشکال را کاملاً می‌پذیرم. مثلاً یکی از عناوینی که به نظر می‌رسد امروز مسئله سینمای کشور است، راهکارهای جذب مخاطب برای فیلم‌های ایرانی در خارج از کشور است. ما هم باید به جذب مخاطب در خارج از کشور فکر کنیم. اینگونه درباره جذب مخاطب بر اساس پژوهش و کار نظری صحبت می‌کنیم.

یکی دیگر از حوزه‌هایی که برای آن برنامه‌ریزی داریم، آموزشگاه‌ها است. آموزشگاه‌های آزاد سینمایی کشور زیرمجموعه معاونت هستند. مطابق قانون 4 تا تکلیف را برای این معاونت مشخص کردیم. کلاً برای کشور مشخص کردیم که تا الان انجام نگرفته و مغفول مانده بود. اولینش این است که ما در سینما کارت صلاحیت تدریس نداشتیم، یعنی هر کسی که به تشخیص مدیر آموزشگاه صلاحیت داشت، می‌گفت فلانی بیا تدریس کن. در بحث سرفصل، آموزشگاه ما باید سرفصل تأیید شده باشد و مشخص باشد که راجع به بازیگری و کارگردانی و تدوین درس نظر بدهند.

منتها آموزشگاه‌های ما رتبه بندی ندارند، البته برخی امکانات خوبی مهیا کرده‌اند، کتابخانه، قرائت‌خانه، کلاس، فضای مناسب، صندلی و تهویه مناسب و... دارد با آنکه زیر راه پله برگزار می‌کند یک شهریه می‌گیرید. رتبه بندی نشده است حتی سینماها هم رتبه بندی نشده است.

بیانیه گام دوم انقلاب منشور و مبنای سازمان سینمایی است

سؤال آخر هم جزو سؤال‌های مهم‌مان هست اخیراً رهبری درباره بحث شورای عالی انقلاب فرهنگی صحبت کردند و بعد به بهانه آن به بحث‌های زیرساختی فرهنگی پرداخته شد. بعداً رئیس جمهور و وزیر هم صحبت کردند. می‌خواهیم بدانیم که بیانیه گام دوم انقلاب دو سال پیش طراحی شد، حوزه مدیریتی شما نسبت به آن بیانیه و حالا صحبت‌های اخیر رهبری در موضع بحث‌های فرهنگی و طرح تحولات زیرساختی آن چه دیدگاهی دارید؟ و بعد هم بفرمایید در این طرح‌هایی که داشتید مباحث بومی و ملی و سینمای دینی و دفاع مقدس چه جایگاهی دارد؟

سازمان سینمایی به جد بیانیه گام دوم انقلاب را به عنوان یک مبنایی در دستور کار قرار دارد اما به‌خاطر هیاهوها و تقابل‌ها دیده نمی‌شود. درباره این موضوع آقای خزاعی باید صحبت کنند اما اگر نکردند من حاضرم پاسخ دهم. اولویت ایشان است چونکه رئیس سازمان است منتها اگر نگفتند من در این مورد حرف می‌زنم.

بیانیه گام دوم انقلاب مانیفست (منشور) ما باید بشود. این بخش را که چون هم خواندم و کار معلمی کردم و هم به آن ایمان دارم، می‌گویم. واقعاً باید درباره نسبت سینمای ایران با انقلاب اسلامی فکر کرد. در واقع جهت‌گیری‌مان کاملاً مشخص است. شما در پژوهش‌ها کمتر می‌بینید، این سرفصل کار پژوهشی باید باشد. الان یکی از پژوهش‌هایی که تصویب کردیم عنوانش این است: بررسی نسبت هویت ملی و هویت قومی در سینمای ایران؛ اشتراکات و افتراقات فرهنگی کجاست. یا روند تحول مسائل و مشکلات مرتبط با گسست نسلی در فیلم‌های 40 سال گذشته آیا ما به گسست نسلی کمک کردیم؟ آیا مانع گسست شدیم و کارکردش چه بود و چه کردیم.

هنرمندان استان‌ها در خود استان‌ها ناشناسند

تسنیم: راجع به مهر سینما هم اگر توضیح بدهید که قرار است ادامه داشته باشید یا نداشته باشد.

مهر سینمای ایران به عنوان یک سیاست جدی سازمان سینمایی است. در راستای اسناد بالادستی و سیاست‌های دولت خصوصاً گام دوم انقلاب برای توجه به مناطق محروم و استان‌ها و دیدن و شناسایی شایسته‌هایی که در آن دیده نمی‌شود. برای کشف استعدادهاست. ما امسال بالاخره مهر سینمای ایران را شروع کردیم که با بحران اخیر مواجه شد. جالب است جزو فعالیت هایی بود که مورد استقبال عجیب استان‌ها قبل از اتفاقات اخیر واقع شد. تا الان من در دو استان مدیرکل بودم. ما هیچ تجمعی که در واقع همه عناصر سینمایی در زیر یک سقف جمع شوند نداشتیم اما مهر سینمای ایران آمده بگوید که بچه‌های سینماگر استان ما حواسمان به شما هست. آن کسی که کار کارگردانی، تهیه‌کنندگی و یا بازیگری می‌کند و گریم در استان هست اما هیچ کس نمی‌بیند. من می‌خواهم ببینمت و از تو تجلیل کنم می‌خواهم مدیرعالی استان ببیند در استانش چه توانمندی و ظرفیتی در میان هنرمندان وجود دارد. برای اینکه دیده شود و در سطح بالاتری تجلیل شود تا آن شور و نشاط را در استان‌ها به وجود آوریم. آن امیدواری و دیدن را، یکی از مشکلات ما دیدن است. مرحوم آل احمد گفت چه بسیار شاعران که یک بیت شعر نگفتند یعنی بستر را فراهم نکردیم که شعرش دیده و گفته شود. مهر سینمای ایران در سازمان سینمایی به عنوان یک سیاست قطعی است که هر ساله به عنوان روز ملی سینما در واقع برگزار می‌شود.

اما درباره سینمای ملی که سؤال کردید باید بگویم که در این زمینه در حال کار مطالعاتی هستیم که شاخص‌های سینمای ملی ایران را بدست آوریم. تراز ملی سینمای ایران چیست؟ برای این موضوع مهم تمام تلاشمان این است همه عقلای کشور از روسای دانشگاه‌های مرتبط، مدیران گروه‌ها، مدرسین دانشگاه‌ها، کارگردانان، تهیه‌کنندگان و همه می‌خواهیم کمک بگیریم. آن وقت تعریفی از سینمای ملی ایران و شاخصه آن بدست آوریم. سینمای ملی ایران باید برند شود و تلاش می‌کنیم که کار پژوهشی کنیم.

تسنیم: مهتمرین راهکار برای به کار بستن آن همانی است که صحبتش شد که واقعاً فیلمسازی که می‌خواهد فیلم بسازد از این پژوهش‌ها بهره ببرد. اگر خودش بیاید چه بهتر اگر نه واقعاً باید یک تمهدیدی شود که بخاطر این محتواهای نافرم و فقیری که می‌بینیم از پژوهش‌ها استفاده کنند و به هرشکلی که بشود باید در دسترس‌شان قرار بگیرد. در هر حال امیدواریم که پژوهش بیش از قبل در دستور کار همه مدیران سازمان سینمایی قرار گیرد و هنرمندان و فیلمسازان نیز از پژوهش‌های شما استفاده کنند.