مقابله با کم‌آبی فرهنگ‌سازی شود
حسین آخانی - فعال و کارشناس محیط‌زیست
یکی از مشکلات اساسی و چالش‌هایی که ایران با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، کمبود آب است، زیرا ایران از نظر موقعیت جغرافیایی کشوری خشک و نیمه‌خشک محسوب می‌شود و میزان بارندگی و شرایط تبخیری آن نسبت به میانگین جهانی بسیار بالاتر است. علاوه بر شرایط جغرافیایی خشک، استفاده نادرست از منابع آبی موجب شده است، ایران مشکلات جدی بحران آب را تجربه کند. ایران دارای اقلیمی گرم و خشک است که هرساله نیز به‌دلیل افزایش گرمایش زمین، گرمای بیشتری را تجربه می‌کند.
این تغییرات که باعث مواجهه کشور با افزایش تبخیر و کاهش بارندگی‌ها شده است، می‌تواند کشور را در دل بحران کم‌آبی رها کند. این امر باعث تامین آب موردنیاز از طریق حفر چاه‌های بی‌رویه و مصرف آب‌های تجدیدناپذیر شده که با کنترل نشدن و مدیریت این امور، آینده‌ای ناخوشایند برای نسل‌های بعد پیش‌بینی می‌شود. در حال حاضر، بحران کم‌آبی در بسیاری از کشورهای جهان به‌دلیل افزایش گرمایش کره زمین، خشکسالی‌های طولانی‌مدت را رقم زده است و این موضوع تنها به کشور ما اختصاص ندارد؛ اما از این حیث که کشور ما از گذشته در تنش آبی قرار داشته، این بحران باید جدی‌تر مدیریت شود. بر طبق پیش‌بینی‌هایی که از وضعیت آبی کشور ما صورت گرفته، نباید این حجم از خشکسالی پدید می‌آمد. بخش اندکی از این بحران مربوط به تغییر اقلیم در کشور است؛ اما بخش عمده آن به نحوه بهره‌برداری از منابع آبی و به‌ویژه دخالت در روند طبیعی کشور مربوط است که سدسازی‌های بی‌رویه و عدم مدیریت پروژه‌های انتقال آب از این دسته از دخالت‌ها هستند. اینکه کشور ما در یک منطقه خشک و کم‌آب قرار دارد، یک واقعیت است. از این‌رو می‌توانند رسانه‌ها کمک کنند که چنین باوری به‌صورت فرهنگ در جامعه جا بیفتد. ورودی‌های آب کشور به‌صورت سالانه در حال کم شدن است و بارش‌ها بسیار کاهش یافته و این اتفاق در بیشتر مناطق دنیا وجود دارد. در حال حاضر، کمبود آب کل قاره‌های جهان را شامل می‌شود.
در قرن اخیر، استفاده از آب در جهان، به‌دلیل افزونی بیش از 2 برابری جمعیت در حال افزایش است و باتوجه به شرایط اقلیمی و کاهش بارندگی‌ها و دسترسی به منابع آب شیرین، کل کشورهای جهان با معضل کم‌آبی روبه‌رو هستند. بحران کم‌آبی در کشورهایی با جمعیت بالا و شرایط آب‌وهوایی خشک جدی‌تر و این امر ممکن است در آینده سبب مهاجرت اجباری میلیون‌ها نفر شود. در کشورهای پیشرفته با مدیریت صحیح منابع آبی و وضع قوانین و مقررات و ارائه راهکارهای مدیریتی، گام‌های موثری در این‌باره برداشته‌اند. با نگاهی جامع و کلی به ابرچالش آب که باتوجه به تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی همه کشورهای دنیا را درگیر کرده است، درمی‌یابیم که لازم است، بیش‌ازپیش به نحوه درست استفاده از منابع آبی توجه کرد تا به توسعه پایدار رسید. سیاست‌گذاری‌ها درباره منابع آبی کشور باتوجه به حساسیتی که در حوزه آب وجود دارد، باید خیلی جدی‌تر باشد. در هر صورت، نیاز است مصرف آب مدیریت شود تا دچار بحران نشویم. در این زمینه می‌توانیم بسیار فعال‌تر عمل کنیم. امید است دولت سیزدهم با برنامه‌هایی که در این زمینه دارد، بتواند بسیار موفق عمل کند.