مهارت‌های حیاتی رهبران سازمانی در 2026

با توجه به اینکه هیچ دو کسب وکاری یکسان نیستند، بنابراین نمی‌توانیم به توسعه مجموعه‌ای از مهارت‌های «کلیشه‌ساز» تکیه کنیم. سطح سواد، هوش مصنوعی و آمادگی فرهنگی در صنایع، مرزهای جغرافیایی و حتی بین دپارتمان‌های سازمان‌ها متفاوت است. با توجه به این نکته، مهارت‌هایی که معتقدیم هر رهبر سازمان باید در سال2026 در جعبه ابزار خود داشته باشد، در اینجا آمده است:

1. مدیریت گردش کار عامل‌محور

در سال 2026، تیم‌هایی از الگوریتم‌های هوشمند، گردش‌های کاری سازمانی را از ابتدا تا انتها مدیریت خواهند کرد. نظارت و مدیریت نیروهای کار مستقل و همچنین پرورش فرهنگ‌هایی که همکاری موثر انسان و ماشین را تشویق می‌کنند، به سرعت به یک مهارت ضروری رهبران سازمانی تبدیل خواهد شد.

2. نوآوری و کارآفرینی با هوش مصنوعی

آن دسته از رهبران سازمانی که قادر به یافتن راه‌های جدید برای حل مشکلات و ایجاد رشد با هوش مصنوعی باشند، بلوک‌های اساسی موفقیت کسب‌وکار در سال2026 خواهند بود. این امر نیازی به دانش فنی عمیق ندارد، بلکه درک قابلیت‌ها و محدودیت‌های هوش مصنوعی و درک عمیق از چالش‌های خاص سازمانشان کافی است.

3. نظارت بر داده‌ها

داده‌ها سوخت انقلاب هوش مصنوعی هستند و در سال2026، هر رهبر سازمان باید نقش خود را در تضمین دسترسی و ایمنی داده‌های سازمان خود درک کند. همان‌طور که باید به راحتی در دسترس باشد، باید ایمن، پاک و عاری از تعصبی باشد که اعتماد را از بین می‌برد و باعث آسیب می‌شود. نظارت بر داده‌ها به معنای حفظ یکپارچگی اطلاعاتی است که تصمیم‌گیری الگوریتمی را تقویت می‌کند. در سال2026، این صرفا یک وظیفه فنی نیست، بلکه یک مسوولیت اساسی رهبری سازمانی است.

4. استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی

هوش مصنوعی، پتانسیل ارائه مزایای زیادی را دارد؛ اما می‌تواند آسیب‌های قابل‌توجهی نیز ایجاد کند. برای کاهش خطرات، ضروری است که به روشی شفاف، منصفانه، ایمن، پاسخ‌گو و قابل توضیح به کار گرفته شود. با هوش مصنوعی، آسیب‌های احتمالی بسیار شدید هستند و شامل حریم خصوصی مشتری، ثبات شغلی انسان و خطرات متعدد دیگری می‌شوند که هنوز نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم. این به آن معناست که اطمینان از استفاده ایمن و اخلاقی از هوش مصنوعی همیشه به عهده هر کسی با هر درجه مسوولیتی است.

5. تسلط بر ارتباط داده‌ها

انتقال بینش‌ها و استراتژی‌های عملی حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها برای رهبری سازمانی در سال2026 بسیار حیاتی خواهد بود. نکته مهم این است که رهبران سازمان نه تنها باید بتوانند آنچه را که داده‌ها می‌گویند منتقل کنند، بلکه باید بتوانند دلیل آن را نیز بیان کنند. توضیح چرایی تصمیم‌های هوش مصنوعی، نقشی اساسی در جلب حمایت سازمان، چه در سطوح مدیریتی و چه در میان کارکنان و همچنین در شکل دادن به فرهنگی دارد که در آن انسان‌ها و ماشین‌ها بتوانند به‌طور موثر در کنار هم کار کنند.

6. داشتن استراتژی امنیت سایبری

با تبدیل شدن فناوری به نیروی محرکه رشد کسب‌وکار، مسوولیت استراتژی و نظارت بر آن بسیار فراتر از بخش‌های فناوری اطلاعات گسترش می‌یابد. این موضوع در هیچ‌جا به اندازه حوزه امنیت سایبری صادق نیست. حملات سایبری از نظر مقیاس و فراوانی در حال افزایش هستند و هر چه شرکت‌ها بیشتر به فناوری وابسته باشند، آسیب‌پذیرتر می‌شوند. در اینجا، نقش رهبران سازمانی و مدیران، پرورش فرهنگ‌های اولویت‌دار امنیتی و اطمینان از این است که آگاهی از تهدیدها برای همه به امری طبیعی تبدیل شده است.

7. برنامه‌ریزی نیروی کار

با ورود همکاران هوشمند و عامل به بازار کار، درک اینکه کدام وظایف می‌توانند خودکار شوند و کدام وظایف هنوز بهتر است به انسان‌ها واگذار شوند، یک مهارت حیاتی رهبری سازمانی در سال2026 خواهد بود. اگر سازمان‌ها می‌خواهند از فرصت‌های موجود بهره‌مند شوند، لازم است به مهارت‌هایی که باید در داخل سازمان داشته باشند، توجه دقیقی شود. در عین حال، رهبران سازمان باید درک کنند که در کجا هنوز ارتباط انسانی ضروری است و در کجا واگذاری کار به ماشین‌ها احتمالا به بهره‌وری، تجربه مشتری و روحیه آسیب می‌رساند.

8. چابکی یادگیری

چابکی یادگیری به معنای چگونگی و زمان یادگیری است. در سال 2026، رهبران سازمان باید به فلسفه یادگیری مادام‌العمر پایبند باشند و دائما مهارت‌های خود را ارزیابی و به‌روزرسانی کنند. این به معنای توسعه توانایی تشخیص شکاف‌ها در دانش و آموزش خود و کسب یادگیری‌های جدید در لحظه است. با توجه به تحقیقات انجام‌شده مبنی بر اینکه میانگین طول عمر مفید مهارت‌ها به‌دلیل تغییرات سریع فناوری به سرعت در حال کاهش است، رهبران سازمانی در سال2026 به سادگی نمی‌توانند اجازه دهند مهارت‌هایشان راکد بماند. برخی مهارت‌ها، مانند تفکر انتقادی، کار تیمی و حل مساله نسبت به سایر مهارت‌ها مهم‌تر و ماندگارتر هستند.

9. متخصص ESG

حکمرانی زیست‌محیطی و اجتماعی، حوزه دیگری است که قبلا مسوولیت متخصصان بود. امروزه، این حوزه چنان در استراتژی کسب‌وکار ریشه دوانده است که همه رهبران سازمان باید آن را درک کنند. در سال2026، اهداف پایداری و رویه‌های اخلاقی با نیاز به ایجاد عملیات و زنجیره‌های تامین انعطاف‌پذیر و دستیابی به اهداف کسب‌وکار، همسو هستند. این به آن معناست که توانایی تفسیر داده‌های ESG و هدایت پیشرفت به سمت اهداف پایداری و مسوولیت اجتماعی، به‌طور فزاینده‌ای به یک شایستگی اصلی رهبری سازمانی تبدیل می‌شود.

10. داشتن هوش هیجانی و همدلی انسانی

اگرچه در سال2026، اتوماسیون و هوش مصنوعی کارهای بیشتری را به خود اختصاص می‌دهند، اما افراد با مهارت‌ها و شایستگی‌هایی که ماشین‌ها هنوز نمی‌توانند از آنها تقلید کنند، به‌طور فزاینده‌ای ارزشمند می‌شوند. این شامل توانایی درک و واکنش مناسب به احساسات، ترس‌ها، نگرانی‌ها و عواطف افراد می‌شود. توانایی گوش دادن، برقراری ارتباط واقعی و پاسخ‌گویی دلسوزانه به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد به نگرانی‌های انسانی مشتریان و کارکنان خود به روش‌هایی پاسخ دهند که ماشین‌ها برای مدتی یا هرگز، قادر به انجام آن نخواهند بود. متخصصان و رهبرانی که این مهارت را دارند، با تقویت کار تیمی، همکاری و خلاقیت در سازمان‌های خود، ارزش ایجاد می‌کنند.

* کارشناس ارشد استراتژی