مهرماه آلوده تهران؛ پایتخت نشینان فقط 10 روز هوای مطلوب تنفس کردند

باشگاه خبرنگاران جوان تهرانی‌ها طی مهرماه سال جاری 10 روز هوای قابل قبول، 19 روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز هوای ناسالم برای همه را تنفس کردند. آلوده‌ترین هوای این ماه، 10 مهر ثبت شد و ذرات معلق کوچک‌تر از 10 میکرون روی عدد 181 قرار گرفت البته آلاینده شاخص این ماه ذرات معلق کوچک‌تر از 2.5 میکرون بود که در آلودگی 20 روز از هوای پایتخت نقش داشت. طی این مدت 2 روز نیز ذرات معلق کوچک‌تر از 10 میکرون در شرایط نامطلوب قرار گرفت.

مهرماه سال 1403 تهرانی‌ها 22 روز هوای قابل قبول و هشت روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس تنفس کردند. آلوده‌ترین روز 26 مهرماه ثبت شد. در این روز ذرات معلق کوچک‌تر از 2.5 میکرون به 119 رسید. آلاینده شاخص این ماه نیز هفت روز ذرات معلق کوچک‌تر از 2.5 میکرون و یک روز ذرات معلق کوچک‌تر از 10 میکرون بود.

در مهرماه سال 1402، دو روز هوای پایتخت در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار گرفت و آلوده‌ترین روز 24 مهر بود که ذرات معلق کوچک‌تر از 2.5 میکرون به 117 رسید. آلاینده شاخص نیز ذرات معلق کوچک‌تراز 2.5 میکرون بود. سایر روزهای این ماه تهرانی‌ها هوای قابل قبول تنفس کردند.

وضعیت آلودگی هوای تهران طی سال 96 تا 1400

وضعیت هوای تهران در اولین ماه پاییز 1401 نشان می‌دهد که تهرانی‌ها در این مدت 25 روز هوای قابل قبول، چهار روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز هوای بسیار ناسالم را تنفس کردند. آلاینده شاخص هوای مهرماه سال 1401 ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون بود و هوای تهران 29 روز با این آلاینده شاخص آلودگی هوا را تجربه کرد. یک روز از مهرماه، آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از 10 میکرون بود.

در مهرماه سال 1400، 22 روز هوای قابل قبول و هشت روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس ثبت شد. آلاینده شاخص هوا ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون بود. یک روز از مهرماه نیز آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از 10 میکرون ثبت شد.

آمار شرکت کنترل کیفیت هوا تهران نشان می‌دهد کیفیت هوای تهران طی مهر سال 99، 21 روز در وضعیت قابل قبول و 9 روز ناسالم در شرایط برای گروه‌های حساس قرار داشت. آلاینده ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون علت آلودگی هوا طی تمام روزهای آلوده مهرماه این سال بود.

طی اولین ماه پاییز سال 98 تهرانی‌ها 27 روز هوای قابل قبول و سه روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس را داشتند. آلاینده شاخص دراین‌بازه زمانی 29 روز ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون و یک روز ذرات معلق کمتر از 10 میکرون بود.

مهرماه سال 97 ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون، در تمامی روزهای این ماه آلاینده شاخص بود. در این ماه تهرانی‌ها 28 روز هوای قابل قبول و دو روز هوای پاک را تنفس کردند.

مهرماه سال 96 نیز ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون ذرات معلق کمتر از 10 میکرون آلاینده‌های شاخص بودند. به‌طور کلی کیفیت هوا در مهرماه این سال 29 روز در شرایط قابل قبول و یک روز در شرایط هوای پاک بود.

ذرات معلق کمتر از 2.5 و 10 میکرون چیست؟

بر اساس مطالعات و تحقیقات دانشمندان، برای هر آلاینده یک حد مجاز تعریف می‌شود. در مورد ذرات معلق کمتر از 10 میکرون این حد برابر 154 میکرو گرم بر متر مکعب تعریف شده‌است و حد استاندارد آلاینده‌های ذرات معلق کمتر از 2.5 میکرون برابر 35 میکروگرم بر متر مکعب است. بدین معنی که اگر متوسط غلظت این آلاینده‌ها در طول شبانه‌روز (24 ساعت) کمتر از این مقدار باشد، به لحاظ الاینده مورد نظر هوا قابل قبول است و اگر بیشتر از آن بود بسته به میزان غلظت، هوا در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس، ناسالم، بسیار ناسالم و یا خطرناک قرار می‌گیرد.

ذرات معلق کمتر از دو و نیم میکرون (PM 2.5) آلاینده شاخص هوای تهران در روز‌های سرد پایتخت است. این آلاینده دارای قطر دو و نیم میکرون و یا کمتر هستند که تقریبا یک سی‌ام قطر موی انسان است و به عنوان ذرات ریز (fine) نیز شناخته می‌شوند. ترکیب شیمیایی ذرات بسته به محل، زمان و آب و هوا متفاوت است و منابع انتشار آن شامل انواع فعالیت‌های احتراقی (وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی، سوزاندن چوب، و غیره) و فرایند‌های صنعتی خاص می‌شود. این ذرات هم به‌طور مستقیم ساطع می‌شوند و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو شکل می‌گیرند.

ذرات معلق کوچکتر از 10 میکرون درشت‌ترند و نسبت به ذرات معلق کوچکتر از 2.5 میکرون کمتر وارد بخش‌های تحتانی سیستم تنفسی می‌شوند و به‌طور جزئی خطر کمتری دارند ولی در غلظت‌های بالا و در قیاس با حد مجاز می‌توانند مشکلات زیادی به لحاظ بهداشتی و زیست محیطی در پی داشته باشند.

به‌طور کلی عمده‌ترین منابع انتشار ذرات معلق نیز احتراق سوخت (مانند سوزاندن زغال سنگ و چوب)، خودرو‌های دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایند‌های صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودرو‌ها است. ذرات معلق عموما در ماه‌های سرد سال کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مطالعات علمی متعدد درباره ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده باعث بروز مشکلات زبادی می‌شود. مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بروز حملات قلبی غیرکشنده، ضربات قلب نامنظم، ابتلا به سرطان ریه، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مشکلاتی است که آلودگی هوا برای سلامت انسان ایجاد می‌کند.

شاخص کیفیت هوا چیست؟

شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا 50 هوا پاک، از 51 تا 100 هوا سالم یا متوسط، از 101 تا 150 هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از 151 تا 200 هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از 201 تا 300 هوا بسیار ناسالم و از 301 تا 500 شرایط کیفی هوا خطرناک است.

گفتنی است در هوای پاک که با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شرایط کیفیت هوا مناسب است و خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای سالم که به رنگ زرد شناخته می‌شود، کیفیت هوا قابل قبول و غلظت آلاینده‌ها کمتر از حدی است که بر سلامت انسان تاثیر منفی داشته باشد، اما در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس که به رنگ نارنجی نشانه‌گذاری می‌شود، مقدار AQI بین 101 تا 150 قرار می‌گیرد که در نتیجه آن گروه‌های حساس اثرپذیری بیشتری از آلودگی هوا خواهند داشت.

در هوای ناسالم که به رنگ قرمز است، کلیه افراد جامعه در معرض مخاطرات ناشی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند و حتی ممکن است گروه‌های حساس دچار عوارض شدیدتری شوند. افزون بر این در هوای بسیار ناسالم که به رنگ بنفش نشان داده می‌شود و عدد AQI بین 201 تا 300 قرار می‌گیرد، احتمال بروز عوارض جدی برای سلامت افراد جامعه افزایش می‌یابد.

منبع: ایسنا