مهم‌ترین اعمال و توصیه‌های شب و روز عرفه
طی ایام سال، روز‌ها و ساعاتی است که از فضیلت بیشتری نسبت به روز‌های دیگر برخوردارند و خداوند آن‌ها را بسیار گرامی داشته است و به‌تعبیر رسول گرامی خدا حضرت محمدبن عبدالله صلی الله علیه و آله «برای پروردگار شما در روز‌های روزگارتان عطایا و بخشش‌هایی است، هوشیار باشید و خود را در معرض آن‌ها قرار دهید؛ ان لربکم فی ایام دهرکم نفحات الا فتعرضوا لها.» شب و روز عرفه از جمله این ایام بافضیلت...
طی ایام سال، روز‌ها و ساعاتی است که از فضیلت بیشتری نسبت به روز‌های دیگر برخوردارند و خداوند آن‌ها را بسیار گرامی داشته است و به‌تعبیر رسول گرامی خدا حضرت محمدبن عبدالله صلی الله علیه و آله «برای پروردگار شما در روز‌های روزگارتان عطایا و بخشش‌هایی است، هوشیار باشید و خود را در معرض آن‌ها قرار دهید؛ ان لربکم فی ایام دهرکم نفحات الا فتعرضوا لها.» شب و روز عرفه از جمله این ایام بافضیلت است. حضرت امام جعفربن محمد الصادق علیه السلام درباره این روز فرمود «آنچه مناسب حال تو باشد از دعا‌ها انتخاب کن و در نیایش و مسئلت بکوش که روز عرفه روز دعا و درخواست است؛ تخیر لنفسک من الدعاء ما أحببت و اجتهد فانه یوم دعاء و مسأل.»
شب عرفه:
میرزا جواد ملکی تبریزی در کتاب «المراقبات» خود ضمن توصیه‌هایی درباره عرفه می‌نویسد «درباره شب عرفه روایت شده است که دعای خیر در آن مستجاب است و کسی که در آن به فرمانبرداری خدای متعال مشغول شود پاداش 170 سال را دارد، شب مناجات بوده و کسی که در آن شب توبه کند خداوند او را می‌بخشد. همچنین مستحب است دعایی که اول آن «اللهم یا شاهد کل نجوی» است، خوانده شود. از مضامین این مناجات گرانقدر غافل نشو. اگر اهلش باشی علومی در آن وجود دارد که سزاوار است مسلمان تمام عمرش را صرف تحصیل آن کند. با زنده‌دلی و حضور قلب با آن دعا کن نه با غفلت. همچنین زیارت امام حسین علیه السلام در این شب مستحب است.» زیارت امام حسین علیه السلام در شب عرفه از دیگر توصیه‌های مربوط به آداب شب عرفه است؛ به این صورت که حضرت سیدالشهداء و زمین کربلا را زیارت کند و تا روز عید قربان در آنجا بماند تا از شر آن سال محفوظ باشد.»
روز عرفه:
اما درباره روز عرفه اعمال و آدابی ذکر شده است؛ از جمله آن‌ها غسل و زیارت حضرت سیدالشهداء امام حسین است که درباره آن گفته‌اند برابر هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و بلکه افضل از این است و روایات در کثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است [یعنی از افراد بسیاری نقل شده است] و اگر کسی در این روز توفیق یابد که زیر قبه مقدسه آن حضرت باشد، ثوابش کمتر از کسی که در عرفات باشد نیست، بلکه بیشتر است. سومین مورد اینکه پس از نماز عصر، پیش از آنکه مشغول خواندن دعا‌های عرفه شود، در زیر آسمان دو رکعت نماز به‌جا آورد و به گناهانش نزد خداوند اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات دست یابد و گناهانش آمرزیده شود، آنگاه به اعمال و دعا‌های عرفه که از ائمه طاهره علیهم السلام روایت شده است مشغول شود. شیخ کفعمی در کتاب «مصباح» فرموده است: برای کسی که از دعا خواندن ضعف پیدا نکند، روزه روز عرفه مستحب است و پیش از زوال [رسیدن آفتاب به وقت شرعی ظهر] غسل استحباب دارد. در نهایت اینکه میرزا جواد ملکی تبریزی می‌نویسد: «کسی که در چنین زمانی و با این زبان و این گونه به درگاه پروردگارش دعا کند، اما در مسیر وزش نسیم فضل و قبول الهی قرار نگرفته و به خواسته و آرزوی خود نرسیده و علامت پذیرش دعا که همان تغییر حال و تغییر اندیشه‌هایی است که به ذهن او وارد می‌شود، در خود نبیند، باید به‌خاطر هلاکت قلب و ضعف ایمان بر خود بگرید، زیرا معلوم می‌شود بنده بیمار و پستی است.»