میراث‌دار کهنسال دوتار و کمانچه کیست؟
محمود شالویی در آیین نکوداشت مقام هنری و فرهنگی استاد محمدرضا اسحاقی گرجی موسیقی‌دان و نوازنده برجسته دوتار مازندران گفت: نوای دوتار و کمانچه استاد اسحاقی، نوای میراث‌داران کهنسالی است که همچنان با قامتی خمیده، پیکانِ آرش گونه فرهنگ را از کمان برکشیده‌شان به فراسوی آیندگان نثار می‌کنند.
وی ضمن گرامیداشت یاد و خاطره شهید خدمت آیت الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس فقید جمهور و رئیس هیأت امنای انجمن و شهدای جمهور گفت: به یقین گستره وسیع جغرافیای ایران فرهنگی و تاریخی را بایسته است که با در نظر داشتِ آیین‌های موسیقایی آن مورد توجه جدی قرار داد؛ چنان که خنیاگران و روایتگران این حوزه کوشیده‌اند که در لا به لای نغمات و الحان موسیقایی خود راوی حماسه‌ها، مرثیه‌ها، اشعار و مژده پیروزی‌ها باشند.
مشاور وزیر فرهنگ افزود: موسیقی روی دیگر زندگی است و به تعبیری بیان صورت‌های زیرینی است که در سطوح بالایی از تفکر مردمان جاری و ساری می‌گردد. رنگین کمان هفت رنگ اقوام ایرانی در سپهر گهربار مرز‌های این کهن سرزمین، پرورنده خوانندگان و سازندگانی بوده است که قامت سرو آیین موسیقی و با تأسی از ریشه‌های فرهنگی خود، تولیدگر الحانی شده‌اند که همچون رسانه‌ای رسا ارتباط میان نسل‌های دیروز و امروز را فراهم ساخته‌اند.
شالویی تأکید کرد: از جمله خنیاگران دل‌سپرده به فرهنگ زرین این سرزمین و آن هم از خطه مازندران همیشه سبز و سرافراز، استاد محمدرضا اسحاقی گرجی است که به سرپنجه آهنگینش و به حنجره خدادادی‌اش، صلاگر سنت‌های موسیقی این خطه تاریخ ساز و حماسه آفرین بوده است.
محمود سالاری معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: ضروری است که در کنار تجلیل و تکریم مقامِ مفاخرِ در قید حیات، از دانش و میراث علمی، فرهنگی و هنری آنان نیز باید به بهترین شکل ممکن استفاده شود. چرا که حقیقتِ فرهنگ در این مفاخر و مشاهیر متجلی شده است که از جمله این مفاخر، استاد اسحاقی گرجی اند که میراث دار موسیقی اصیل ایرانی است.
او تأکید کرد: خنیاگری یکی از هنرهای اصیل و میراث معنوی ما است که نشانگر پیشینه و غنای هنر ایرانی است که استاد اسحاقی، عمر بابرکت خویش را برای حفظ، بسط و گسترش این هنر متعالیِ ایرانی صرف نموده است.
احسان آهنگر مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مازندران گفت: استاد گرجی از جمله برترین چهره‌های هنری کشور است که در مازندران، سرزمین مفاخر بزرگ ایران و جهان اسلام نضج و پرورش یافته است.
وی تصریح کرد: تاریخ مازندران مشحون از داستان‌ها وحکایت‌های انسان‌سازی است که ازلابه لای آنها، اشعار، ترانه‌ها و نوا‌های گوش نوازی به گوش می‌رسد که برآمده از فرهنگ و آیین‌های عاشقانه و عارفانه این خطه مفاخر پرور است و یکی از این مفاخر و هنرمندان نامدار، استاد محمد رضا اسحاقی است.
علی اصغر میرزایی فرماندار شهرستان بهشهر پیام یوسف نوری استاندار مازندران به این آیین را برای حاضران قرائت کرد که در بخشی از این پیام آمده است: آیین بزرگداشت استاد محمدرضا اسحاقی گرجی به نوعی پاسداشت هنر، ادب، فرهنگ و موسیقی پُرارج مازندران؛ این سامان آشنا و صمیمی از جغرافیای فرهنگی هنری ایران بزرگ اسلامی است.
جهانگیر نصری اشرفی، موسیقی‌دان و سرپرست دانشنامه طبرستان گفت: در طول تاریخ و تا پیش از دوران معاصر، خنیاگرانِ بداهه پرداز، ادبیات و متن منظوم بیشترِ مقام‌ها، لحن‌ها و خرده آواز‌ها را خلق و پردازش می‌کردند. این سازوکار که مردم‌شناسان، موسیقی پژوهان و زبان‌شناسان آن را مکتب‌های خنیایی و شفاهی نامیده‌اند، توان جذب و هضم همه سروده‌های فولکلور یا مردمی را داشته‌اند.
او اضافه کرد: نکته قابل توجه این که عنوان شرخون‌ها (خنیاگران) در مازندران با تحریفی نه چندان متمایز در گیلان به شیرخون و در گلستان و سمنان نیز به شیرخوان شهرت دارند. همه این حافظان موسیقی، ادبیات و فرهنگ شفاهی، کم و بیش عهده دار حفظ اشاعه و ارائه کارگانی (مجموعه آثار موسیقایی) هستند که منظومه‌ها و داستان‌های موسیقایی با مضامین حماسی و پهلوانی اساس محتوایی آن را تشکیل می‌دهد.
سرپرست دانشنامه طبرستان گفت: طی چند دهه اخیر بی‌تردید، استاد محمدرضا اسحاقی یکی از برجسته‌ترین خنیاگرانی است که با شرکت در جشنواره‌های مهم داخلی و خارجی و اجرا و ارائه مقام‌های موسیقی قومی مازندران، نقش ممتازی در حفظ و اشاعه و معرفی این مکتب موسیقایی داشته است.
پس از رونمایی از کتاب زندگی نامه و خدمات فرهنگی و هنری استاد اسحاقی گرجی، هدایایی از سوی رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، معاون هنری وزیر فرهنگ، رئیس بنیاد رودکی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران، شهردار بهشهر و دهیارِ گرجی محله به ایشان اهدا گردید.
در پایان این مراسم، استاد اسحاقی گرجی طی سخنان کوتاهی از مدیریت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و مدیران فرهنگی و هنری استان مازندران تقدیر و تشکر نمود و پس از اجرای برنامه موسیقایی دوتار نوازی به همراه فرزند خود، به رسم یادبود، ساز «دوتار» خود را به انجمن آثار و مفاخر فرهنگی اهدا کرد.
آیین نکوداشت مقام هنری و فرهنگی استاد محمدرضا اسحاقی گرجی موسیقی‌دان و نوازنده برجسته دوتار مازندران به همت انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان مازندران با حضور هنرمندان و فعالان عرصه موسیقی کشور، شام چهارشنبه سی ام خرداد در تالار اجتماعات شهید مطهری (ره) این انجمن برگزار شد.
منبع: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری موسیقی و هنرهای تجسمی