نااطمینانی اقتصادی کار خود را کرد؛ مردم کمتر می‌خرند

• فهرست محتوا
• چهار فصل متوالی رشد منفی
• افت قدرت خرید و وابستگی اقتصاد به خانوارها

بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، سرانه مصرف خصوصی به قیمت‌های واقعی از سال 1400 تا 1403 حدود 2.4 درصد کاهش یافته است. مصرف خصوصی که در بهار 1404 حدود 42 درصد تولید ناخالص داخلی را تشکیل داده، یکی از مهم‌ترین اجزای GDP محسوب می‌شود. کاهش این شاخص به معنای کاهش مصرف خانوار و افت سطح رفاه جامعه است.

چهار فصل متوالی رشد منفی

رشد مصرف خصوصی در فصل بهار 1404 با ثبت رقم منفی 1.1 درصد، چهارمین فصل نزولی پیاپی را رقم زد. این افت در ادامه سه فصل منفی پیشین رخ داده و می‌تواند نشانه‌ای از ورود اقتصاد به رکود در فصل‌های بعدی باشد. همزمان، رشد اقتصادی کل کشور نیز در بهار 1404 با افت 0.4 درصدی مواجه شد. کاهش هزینه مصرف نهایی خصوصی بیانگر ضعف تقاضای داخلی است که عمدتاً ناشی از افزایش نااطمینانی اقتصادی و سیاسی و کاهش اعتماد خانوارها به پایداری درآمدهایشان است.

افت قدرت خرید و وابستگی اقتصاد به خانوارها

بررسی‌ها نشان می‌دهد سرانه مصرف نهایی خصوصی به قیمت‌های ثابت سال 1400 از 49 میلیون تومان در سال 1400 به 48 میلیون تومان در سال 1403 رسیده است. کاهش رشد هزینه مصرف نهایی خصوصی از سطح 10 درصدی در فصل سوم سال 1400 تا رسیدن به رشد منفی در فصل نخست 1404 چشمگیر است.

این روند نشان‌دهنده تضعیف قدرت خرید خانوارهاست؛ به‌گونه‌ای که توان مصرفی آن‌ها کاهش یافته و رفاهشان تحت فشار قرار گرفته است. از آنجا که مصرف خصوصی سهم بزرگی از GDP را تشکیل می‌دهد، هرچه این سهم کاهش یابد، اقتصاد بیش از پیش در معرض آسیب ناشی از رفتار و تصمیمات خانوارها قرار خواهد گرفت. افزایش مصرف خصوصی معمولاً نشانه رونق اقتصادی و بهبود رفاه است، اما افت آن علامتی از فشار تورمی، کاهش قدرت خرید و افزایش نااطمینانی در جامعه محسوب می‌شود.