نشست «نقدی بر رویکرد‌های اقتصادی و مدیریتی اندازه گیری بهره وری آموزش عالی» برگزار شد

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از دانشگاه تربیت مدرس، نشست نقدی بر رویکرد‌های اقتصادی و مدیریتی اندازه گیری بهره وری آموزش عالی 10 بهمن با حضور اساتید و پژوهشگران این حوزه در پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد. در ابتدای این نشست احمدرضا روشن با اشاره به بودجه 42 هزار میلیاردی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: بودجه وزارت عتف شامل بودجه دانشگاه ها، پژوهشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی در سال 1402 مبلغ 42 هزار میلیارد تومان بود که به نظر می‌رسد در تخصیص بودجه آموزش عالی باید بازنگری شود.

وی در تشریح معیار‌های تخصیص بودجه به دانشگاه‌ها اظهار داشت: هزینه سرانه دانشجو، هزینه سرانه خدمات آموزشی، هزینه سرانه پژوهش، برون داد‌های آموزشی (دانش آموختگان) و برون داد‌های پژوهشی (کتاب، مقاله، طرح تحقیقاتی)، معیار‌های تخصیص بودجه به دانشگاه‌ها می‌باشند. عضو هیأت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی از بهره وری به عنوان یک معیار تخصیص بودجه نام برد و افزود: ساده‌ترین تعریف از بهره وری، می‌گوید، بهره وری نسبت خروجی به ورودی است. بهره وری از دیدگاه مدیریت نیز شامل دو قسمت؛ کارایی و اثربخشی است. از بهره وری تعاریف مختلفی وجود دارد و با توجه به پیچیدگی‌های محاسبه بهره وری در آموزش عالی، با ابهامات زیادی مواجه هستیم. محاسبه بهره وری آموزش عالی و دانشگاه‌ها ساده نیست و روش‌های محاسبه بهره وری شرکت‌های تولید کننده کالا و خدمات با روش‌های محاسبه بهره وری آموزش عالی متفاوت است. بر این اساس بهره وری آموزش عالی، دچار کم برآوردی است و لذا اعتبارات عمومی که به بخش آموزش عالی تعلق می‌گیرد، کمتر از استحقاق آن است.

روشن تصریح کرد: مهم‌ترین کارکرد آموزش عالی تأثیر بر کیفیت و تجربه یادگیری دانشجویان است. آموزش عالی آثار غیر بازاری بسیاری دارد و بهره وری با توجه به اهداف و اولویت‌های آموزش عالی از چارچوب مفهومی متفاوتی برخوردار است. در آموزش عالی کارآمدی مهم است نه کارایی و باید به جای کاهش هزینه، کاهش اتلاف منابع آورده شود.

وی در تشریح مدل پیشنهادی بهره وری در آموزش عالی گفت: مدل پیشنهادی ما یک مثلث با سه ضلع؛ اثربخشی، توسعه پایدار و تعالی است. این سه ضلع می‌توانند در کنار یکدیگر یک سیستم آموزش عالی که بیشترین تأثیر را بر رشد اقتصادی و رشد جامعه داشته باشد، عرضه کنند.

روشن در ادامه به منافع غیر پولی و منافع غیرمستقیم آموزش عالی اشاره کرد و افزود: منافع غیر مستقیم آموزش عالی بر افراد و جامعه باید دیده شود. یک فرد دانشگاهی مشارکت سیاسی آگاهانه تری دارد، در امور اجتماعی مسئولیت پذیر‌تر است و در تربیت فرزندان خود دقت نظر بیشتری دارد. یک فرد دانشگاهی رفتار‌های شهروندی بهتری از خود بروز می‌دهد و در کاهش هزینه‌های اجتماعی و هزینه‌های درمانی و بهداشتی به دلیل سطح سواد بالاتر، دخیل است.

وی در خصوص اهمیت آموزش عالی خاطر نشان کرد: ماده خام در آموزش عالی ذهن و ارتقاء فکری، برون داد آن است. مهم‌ترین درون داد و برون داد دانشگاه ها، انسان است. دانشگاه‌ها بر روی انسان کار می‌کنند و این اهمیت آموزش عالی را می‌رساند و پیچیدگی محاسبه بهره وری آن را توجیه می‌کند. استفاده از مدل‌های عمومی محاسبه بهره وری برای آموزش عالی مناسب نیست.

عضو هیأت علمی مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی در پایان گفت: کشور نیازمند بازنگری در عدالت تخصیصی است و باید شاخص‌های توسعه انسانی و شاخص‌های بهره وری تعمیم یافته به کار گرفته شود و در تخصیص منابع به بخش آموزش عالی باید دست و دلبازانه بود. باید به دانشگاه‌ها اعتماد کرد و به آن‌ها بودجه بهتری اختصاص داد. چرا که آینده دنیا را دانشگاه‌ها و دانشگاهیان می‌سازند و در واقع سعادت بشریت در گرو علم است و این دانشگاه‌ها هستند که تولید علم می‌کنند پس نیازمند حمایت و تخصیص بودجه بیشتری می‌باشند.

در بخش دیگری از این نشست پنل تخصصی با حضور خدایار معاون توسعه منابع و سرمایه انسانی دانشگاه، نسیم نهاوندی مدیر دفتر نظارت و ارزیابی راهبردی دانشگاه، هادی یوسفی پژوهشگر مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و امیر حسین مزینی معاون پژوهشکده اقتصاد برگزار شد و هر یک از اساتید، نقطه نظرات خود را در خصوص مسائل مطرح شده، بیان کردند.