نصب هزار کنتور هوشمند آب و برق در 38 فرودگاه کشور

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، نشست خبری حسین مهویدی، مدیرعامل مرکز گسترش فناوری اطلاعات (مگفا)، در نشست خبری امروز خود درباره جایگاه این مجموعه افزود: مگفا یک شرکت 100 درصدی زیرمجموعه سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و تنها شرکت تخصصی حوزه فناوری اطلاعات وزارت صمت است. از نظر ساختاری دولتی محسوب می‌شویم، اما بودجه مستقلی از دولت دریافت نمی‌کنیم و به‌عنوان یک شرکت درآمد - هزینه‌ای فعالیت داریم.

به گفته وی، مگفا حدود 350 نفر پرسنل دارد و مالک بین 20 تا 49 درصد سهام 10 شرکت وابسته است که این مشارکت‌ها عمدتاً در دهه‌های گذشته و در راستای سرمایه‌گذاری مشترک با بخش خصوصی انجام شده است.

وی گفت: یکی از مهم‌ترین حوزه‌های کاری ما، توسعه سامانه‌های دولت الکترونیک برای وزارت صمت است. اهمیت این موضوع زمانی روشن‌تر می‌شود که بدانیم بیش از 40 درصد تولید ناخالص داخلی کشور در این وزارتخانه تعریف شده و وزارت صمت با چند صد هزار واحد تولیدی و بیش از سه و نیم میلیون صنف در سراسر کشور تعامل مستقیم دارد.

مهویدی ادامه داد: این اصناف شامل کسب‌وکارهای خدماتی، تولیدی و تعمیراتی هستند و عملاً کل جامعه به‌نوعی جزو ذی‌نفعان وزارت صمت محسوب می‌شوند. پاسخگویی به این حجم گسترده متقاضی نیازمند سامانه‌های دقیق و کارآمد است.

وی با اشاره به مهم‌ترین پروژه‌های انجام‌شده توسط مگفا گفت: سامانه نماد اعتماد الکترونیک، سامانه تبادل اطلاعات بازرگانان (تبانی)، سامانه اعتبارسنجی و رتبه‌بندی بازرگانان، ازجمله پروژه‌هایی بوده که از ابتدا توسعه و پشتیبانی آنها برعهده این مرکز بوده است.

مدیرعامل مگفا افزود: اخیراً سامانه‌های مهم دیگری نیز به مأموریت‌های ما اضافه شده است. به‌عنوان نمونه، سامانه نوسازی و اسقاط ناوگان حمل‌ونقل کشور که وظیفه پشتیبانی، توسعه و تأمین امنیت آن به مگفا محول شده است. همچنین سامانه یکپارچه خودروهای وارداتی که در دو ماه اخیر و بر اساس مصوبه کمیته خودرو، توسعه و پشتیبانی آن نیز به ما واگذار شده است.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در حوزه سامانه جامع تجارت نیز، مرکز تماس این سامانه توسط مگفا اداره می‌شود. این سامانه که از سال 1401 به مأموریت‌های ما اضافه شده، با حضور بیش از 50 هزار بازرگان دارای کارت بازرگانی، نقش کلیدی در تجارت خارجی کشور دارد و تعامل میان وزارت صمت و چند وزارتخانه دیگر را تسهیل می‌کند.

مهویدی در پایان بر اهمیت تعامل با شرکت‌های دانش‌بنیان و فعالان اکوسیستم فناوری اطلاعات و ارتباطات تأکید کرد و گفت: گسترش همکاری‌ها در این زمینه بخش مهمی از برنامه‌های توسعه‌ای ماست و امیدواریم بتوانیم پروژه‌های ملی حوزه دولت الکترونیک را با سرعت و دقت بیشتری پیش ببریم.

مدیرعامل مگفا در ادامه سخنان خود به مأموریت این شرکت در حوزه امنیت سامانه‌ها پرداخت و گفت امنیت سامانه‌ها و سازمان‌ها از نظر فناوری کم‌اهمیت‌تر از توسعه و پشتیبانی نیست و حتی در برخی موارد اهمیت بیشتری دارد.

وی افزود: مگفا، علاوه بر سامانه‌هایی که خود توسعه و پشتیبانی کرده، مسئولیت پشتیبانی و تأمین امنیت برخی سامانه‌های دیگر را نیز بر عهده دارد که توسعه آن‌ها توسط این شرکت انجام نشده است. این مسئولیت بر اساس مأموریت محول‌شده از سوی وزارت صمت اجرا می‌شود.

به گفته مهویدی، در مرکز داده مستقر در خیابان نادری، ساختمان شماره سه وزارت صمت، نیروهای مگفا به‌صورت 24 ساعته حضور دارند و امنیت سامانه‌ها را تأمین می‌کنند. او همچنین به ارتباط نزدیک این شرکت با مرکز فناوری و نوآوری وزارت صمت اشاره کرد و گفت مگفا طبق رهنمودهای این مرکز وظایف خود را انجام می‌دهد.

مدیرعامل مگفا با اشاره به راه‌اندازی مرکز SOC در این مجموعه اظهار کرد هدف این مرکز، پایش امنیت سایبری سازمان‌ها، نهادها و شرکت‌های وابسته به وزارت صمت است. وی توضیح داد شرکت‌هایی که مأموریت اصلی آن‌ها فناوری اطلاعات نیست، معمولاً توانایی تأمین امنیت سامانه‌های خود را به لحاظ نرم‌افزاری، سخت‌افزاری، سرمایه‌گذاری و نیروی انسانی متخصص ندارند؛ بنابراین مگفا با برخورداری از گواهینامه‌ها و سرتیفیکیت‌های لازم، این مأموریت را بر عهده گرفته و به صورت حرفه‌ای انجام می‌دهد.

مهویدی استقبال سازمان‌ها و نهادهای دولتی و حتی مجموعه‌های خصولتی از این خدمات را مثبت ارزیابی کرد و افزود: با حمایت سازمان گسترش و مرکز فناوری اطلاعات وزارت صمت و نیز انتشار اخبار از سوی رسانه‌ها، انتظار می‌رود دامنه این همکاری‌ها گسترش یابد.

وی در بخش دیگر سخنان خود موضوع هوشمندسازی و هوش مصنوعی را مطرح کرد و آن را یکی از مباحث پررنگ این روزها در جامعه و به‌ویژه حوزه صنعت، معدن و تجارت دانست.

به گفته مهویدی، با وجود صرف هزاران میلیارد تومان برای ایجاد زیرساخت‌ها در بخش صنعت و معدن، این زیرساخت‌ها به‌طور کامل هوشمند نشده و بهره کافی از فناوری هوش مصنوعی در توسعه، نگهداری و بهبود آن‌ها گرفته نشده است.

وی تأکید کرد ابتدا باید فرآیند هوشمندسازی با استفاده از فناوری اینترنت اشیا (IoT) در واحدهای صنعتی و مراکز تولیدی اجرا شود تا پس از جمع‌آوری داده‌های لازم، الگوریتم‌ها و برنامه‌های هوش مصنوعی بر اساس این داده‌ها توسعه یابد. به گفته او، این فرآیند در نهایت منجر به افزایش بهره‌وری، کاهش قیمت تمام‌شده، ارتقای رقابت‌پذیری و افزایش سهم بخش صنعت و معدن از تولید ناخالص داخلی کشور خواهد شد.

مدیرعامل مگفا افزود: اجرای این مأموریت بدون تعامل گسترده با بخش خصوصی، به‌ویژه شرکت‌های دانش‌بنیان، ممکن نیست و به صلاح نیست که شرکت بزرگی مانند مگفا وارد رقابت مستقیم با شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک شود. به همین دلیل، این شرکت نقش خود را در پر کردن حلقه مفقوده بین استارتاپ‌ها و بنگاه‌های صنعتی و معدنی بزرگ تعریف کرده است.

وی گفت: بسیاری از شرکت‌های بزرگ صنعتی و معدنی کشور، گردش مالی چند هزار میلیارد تومانی دارند و دارای حساسیت‌ها و الزامات خاص خود هستند، در حالی که استارتاپ‌ها و دانش‌بنیان‌های کوچک توان پاسخ‌گویی به همه این نیازها را به تنهایی ندارند؛ از همین‌رو، ایجاد پل ارتباطی و همکاری ساختاری میان این دو بخش، یکی از اولویت‌های مگفاست.

مدیرعامل مگفا در ادامه به چالش‌های ارتباطی میان شرکت‌های دانش‌بنیان و صنایع بزرگ کشور اشاره کرد و گفت بسیاری از شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان توانایی پاسخ‌گویی به الزامات قرارداد با لوکوموتیوهای صنعتی را ندارند و همین مسئله، مانع ورود آن‌ها به بازار می‌شود.

وی برای توضیح بیشتر به مدل TRL (سطح آمادگی فناوری) اشاره کرد و گفت: این مدل از سطح یک تا سطح نه تعریف شده است؛ در سطوح یک تا سه ایده به علم تبدیل می‌شود، در سطوح چهار تا هفت علم به فناوری می‌رسد و از سطح هفت به بعد، تجاری‌سازی و تبدیل فناوری به صنعت و تولید انجام می‌شود.

به گفته مهویدی، در مرحله نخست یعنی تولید علم، شرایط کشور نسبتاً مطلوب است و شاخص‌هایی مانند تعداد مقالات منتشر شده در نشریات بین‌المللی و آمار ثبت اختراعات این روند را نشان می‌دهد. اما در مرحله دوم، یعنی تبدیل علم به فناوری، اوضاع به خوبی مرحله نخست نیست و ضعف‌هایی وجود دارد، هرچند اقدامات قابل قبولی نیز از سوی پژوهشکده‌ها، مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها انجام شده است.

مدیرعامل مگفا ادامه داد: نقطه بحرانی در مرحله سوم یعنی تجاری‌سازی و تبدیل فناوری به تولید صنعتی رخ می‌دهد که به آن «دره مرگ فناوری» گفته می‌شود.

وی توضیح داد: در این مرحله فناور یا شرکت دانش‌بنیان پس از عبور از مراحل ایده و تبدیل به فناوری، باید سرمایه‌گذاری جذب کند یا بازار مناسبی برای فناوری خود پیدا کند تا بتواند وارد تولید پایلوت و در ادامه تولید انبوه شود. مشکل اینجاست که این شرکت‌ها غالباً نه می‌توانند ضمانت‌نامه‌های لازم برای دریافت تسهیلات را تهیه کنند و نه سرمایه شخصی کافی دارند. حتی در صورت دریافت تسهیلات، آورده مالی مشخصی از آن‌ها خواسته می‌شود که فراهم کردن آن دشوار است.

مهویدی افزود: بسیاری از فناوران راهی برای ورود به صنعت پیدا نمی‌کنند؛ چه به‌صورت ایجاد واحد تولیدی مشترک و چه از طریق جلب مشارکت صنایع موجود برای تولید انبوه یا اجرای پایلوت فناوری خود.

وی گفت مگفا برای رفع این مشکل، به‌عنوان شرکتی ذیل هلدینگ و شناخته‌شده در صنعت، ایجاد کنسرسیوم‌هایی با شرکت‌های دانش‌بنیان را در دستور کار قرار داده است. در همین راستا، از میان سه‌هزار شرکت دانش‌بنیان فعال در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و حتی حوزه‌های دیگر، شناسایی و غربالگری انجام شده تا شرکت‌هایی با ویژگی‌های خاص انتخاب و در قالب وندورهای تخصصی سازماندهی شوند.

مدیرعامل مگفا با اشاره به اقدامات این شرکت پس از تشکیل کنسرسیوم‌های تخصصی اظهار کرد: ما به‌عنوان لیدر این کنسرسیوم‌ها، مستقیم با لوکوموتیوهای صنعتی کشور وارد مذاکره می‌شویم. این صنایع بزرگ، برای همکاری با شرکت‌های دانش‌بنیان الزاماتی مانند ارائه ضمانت‌نامه و تعهد حسن انجام کار طلب می‌کنند که بسیاری از شرکت‌های کوچک‌تر به‌دلیل محدودیت‌های مقیاس، قادر به تأمین آن نیستند.

وی افزود: در اینجا مگفا به‌عنوان طرف قرارداد با صنایع بزرگ یا معدنی از سطح شرکت‌های فولادی تا خودروسازان ضمانت‌های مدنظر را ارائه و متعهد می‌شود پروژه به نحو احسن تحویل شود. سپس پروژه‌ها را اخذ کرده و از طریق مناقصات محدود یا روش‌های پیش‌بینی‌شده در آیین‌نامه معاملات، آن‌ها را برون‌سپاری می‌کنیم تا شرکت‌های دانش‌بنیان توان اجرای بخش‌های تخصصی خود را داشته باشند. در نهایت، مگفا عملیات اینتگریشن را انجام داده و محصول نهایی را به کارفرما تحویل می‌دهد.

مدیرعامل مگفا نمونه‌ای موفق از این مدل همکاری را پروژه هوشمندسازی 38 فرودگاه کشور دانست و گفت: کارفرمای ما در این پروژه شرکت فرودگاه‌های کشور بود. در فاز نخست، فناوری اینترنت اشیا با استفاده از پروتکل LoRa به‌عنوان یکی از بهترین پروتکل‌ها پیاده‌سازی شد و بیش از هزار کنتور هوشمند آب و برق با هدف مدیریت و بهینه‌سازی مصرف انرژی و آب اجرا گردید. این پروژه از اواخر سال 1401 آغاز شده و طی دو سال اخیر به‌انجام رسیده است.

او با اشاره به اهمیت این تجربه در مواجهه با چالش ناترازی انرژی افزود: این کار مشابهی در قالب سیستم مدیریت انرژی (EMS) می‌تواند در شهرک‌های صنعتی نیز اجرا شود. هم‌اکنون در حال مذاکره با سازمان شهرک‌های صنعتی و صنایع کوچک هستیم تا یک یا دو شهرک به‌عنوان پایلوت انتخاب شوند.

به گفته مهویدی، در اجرای پروژه هوشمندسازی فرودگاه‌ها از ظرفیت پنج شرکت دانش‌بنیان متخصص در بخش‌های مختلف استفاده شده است.

وی توضیح داد: اگر مگفا این پروژه را نمی‌گرفت، این شرکت‌ها به‌تنهایی نمی‌توانستند وارد چنین پروژه‌ای شوند، چرا که در حوزه‌های هوشمندسازی موفقیت تنها در قالب زنجیره‌ای از اقدامات ممکن است. شرکت‌های دانش‌بنیان معمولاً در یک یا دو حلقه از این زنجیره تخصص دارند و وظیفه ما اتصال این حلقه‌ها و ارائه راهکار جامع است.

وی ادامه داد: به این ترتیب، مگفا نه‌تنها با شرکت‌های دانش‌بنیان رقابت نمی‌کند، بلکه برای آن‌ها بازارسازی کرده و در مرحله سوم TRL، یعنی تبدیل فناوری به صنعت یا تولید، نقش پشتیبان و توانمندساز دارد. این موضوع به جایگاه پایلوت‌های صنعتی کمک می‌کند تا فناوری‌های نو بتوانند در عرصه عملیاتی خود را نشان دهند.

مهویدی همچنین به اجرای پروژه‌ای مشابه در بخش معدن اشاره کرد: در مجتمع سنگ‌آهن مرکزی، یک زنجیره هوشمندسازی طراحی و تعدادی شرکت دانش‌بنیان در آن مشارکت داشتند. این مدل همکاری با توجه به مأموریت ذاتی ایدرو برای حمایت از دانش‌بنیان‌ها و رسوخ فناوری در صنعت، مسیری است که آغاز کرده‌ایم و امیدواریم توسعه و تکثیر یابد.

او خاطرنشان کرد: اکنون بیش از 70 هزار واحد صنعتی در کشور فعال هستند که بخشی از آن‌ها صنایع کوچک و متوسط، و بخشی دیگر لوکوموتیوهای صنعتی با گردش مالی بسیار بالاست. هرکدام از این صنایع بزرگ می‌توانند میزبان چندین پروژه فناورانه با مدل همکاری مگفا باشند.

مدیرعامل مگفا با اشاره به قابلیت بالای بازگشت سرمایه در فناوری‌های نوین گفت: «برخی از این فناوری‌ها اگر به کار گرفته شوند، در مدت کوتاهی هزینه‌های اجرا را جبران می‌کنند.

او توضیح داد که در حوزه معدن، شرکت‌های دانش‌بنیان توانسته‌اند بخش‌های کوچکی از زنجیره تولید را با راهکارهایی مبتنی بر پردازش تصویر، هوش مصنوعی و نرم‌افزارهای نوین هدف قرار دهند و بهره‌وری را افزایش دهند. مهویدی افزود: «وظیفه ما این است که این حلقه‌های جداگانه را کنار هم بگذاریم تا هم‌افزایی ایجاد شود و یک پروژه کامل از ابتدا تا انتها پیش برود و اثر واقعی بر تولید و بهره‌وری بگذارد. این رویکرد را در حوزه‌های دیگر هم دنبال خواهیم کرد.

به‌عنوان نمونه، وی به پروژه «دامداری هوشمند» با همکاری شرکت اتکا اشاره کرد: در این پروژه با کمک شرکت‌های دانش‌بنیان، از تگ‌های هوشمند برای شناسایی دام‌ها و اندازه‌گیری پارامترهای حیاتی بدن استفاده شد. این فناوری در دامداری‌های پیشرفته دنیا رایج است، اما در ایران کمتر پیاده‌سازی شده بود. ما چند فاز موفق را با زیرمجموعه‌های اتکا اجرا کردیم که به ثبت شناسنامه الکترونیکی دام‌ها و افزایش بهره‌وری دامداری‌ها منجر شد.

مهویدی همچنین به محصول سخت‌افزاری و نرم‌افزاری جدید مگفا در حوزه اینترنت اشیا اشاره کرد: برای اولین‌بار در کشور، پروتکل ارتباطی LoRa را بومی‌سازی کردیم. در حالی که نمونه خارجی این ماژول بیش از 10 میلیون تومان قیمت داشت، ما توانستیم با داخلی‌سازی، آن را با هزینه کمتر از 3 میلیون تومان تولید کنیم و بیش از 7 میلیون تومان صرفه‌جویی به‌ازای هر واحد ایجاد شود. این ماژول به‌عنوان پرمصرف‌ترین قطعه در یک شبکه اینترنت اشیا شناخته می‌شود و اکنون در فاز استفاده انبوه در پروژه‌های ملی قرار دارد.

وی ادامه داد: در کنار این فعالیت‌ها، مگفا پروژه‌های مشاوره، تحول دیجیتال و تهیه نقشه راه ICT را نیز انجام می‌دهد. گام نخست در هوشمندسازی صنایع، تدوین سند تحول دیجیتال است و سپس باید به اجرای پروژه‌های عملیاتی ورود کرد. ما تاکنون با بسیاری از سازمان‌ها و بانک‌های بزرگ همکاری کرده و مشاور آن‌ها در تهیه مسترپلن بوده‌ایم.

مدیرعامل مگفا در بخش دیگری از سخنانش با افتخار اعلام کرد: ما بزرگ‌ترین شرکت ارائه‌دهنده خدمات پیام‌دهی در کشور هستیم؛ هم از نظر گردش مالی و هم کیفیت خدمات، به گواه مراکز و نهادهای نظارتی مانند پلیس فتا و دیگر دستگاه‌های مربوطه. بیشترین تعداد دستگاه‌های حاکمیتی و نهادهای عمومی به دلیل کیفیت و پایداری سرویس، طرف قرارداد ما هستند.

وی درباره سرمایه انسانی مگفا گفت: نیروی انسانی ما عمدتاً جوان و در بازه سنی 25 تا 35 سال قرار دارد. در جذب نیرو، دقت و گزینش مناسبی انجام می‌دهیم تا نیروهای باانگیزه و متخصص وارد سازمان شوند. هرچند برخی پس از کسب تجربه و مهارت به سازمان‌های دیگر با حقوق بالاتر می‌روند، اما ما به مسئولیت خود در توسعه نیروی انسانی کشور پایبند بوده‌ایم

مدیرعامل مگفا با اشاره به سابقه 22 ساله فعالیت این شرکت در عرصه فناوری اطلاعات اظهار داشت: در طول این سال‌ها بیش از سه هزار نیروی متخصص در مگفا فعالیت داشته‌اند. به تعبیری، خانواده مگفا شامل همه افرادی است که از سال 1382 تاکنون سابقه همکاری در این مجموعه را داشته‌اند و امروز بخشی از بدنه تخصصی کشور در حوزه فناوری اطلاعات را تشکیل می‌دهند.

وی بار دیگر به دستاوردهای مگفا در حوزه معدن هوشمند پرداخت و گفت: در زنجیره کامل فعالیت‌های معدنی شامل اکتشاف، استخراج، فرآوری و فروش، توانسته‌ایم راهکارهای فناورانه متعددی ارائه کنیم. استفاده از پردازش تصویر و هوش مصنوعی در این بخش‌ها علاوه بر کاهش قیمت تمام‌شده، موجب کاهش مصرف انرژی، کاهش مصرف مواد اولیه و هم‌زمان افزایش کیفیت و کمیت تولید شده است.

مهویدی با بیان اینکه «هوشمندسازی چنین خاصیتی دارد که با سرمایه‌گذاری اندک می‌توان به مجموعه‌ای از مزایای اقتصادی و عملیاتی دست یافت» افزود: «متأسفانه این رویکرد در بسیاری از بخش‌ها آن‌گونه که باید مورد استقبال قرار نگرفته که بخشی از آن ناشی از عدم آشنایی است. این موضوع نیازمند ترویج و اطلاع‌رسانی بیشتر از طریق نمایشگاه‌ها، رسانه‌ها و گزارش‌های تخصصی است.

وی یادآور شد که دستاوردهای مگفا بسیار متنوع و ارزشمند است و توضیح کامل آن‌ها یک جلسه مفصل چندساعته می‌طلبد. آنچه مگفا انجام می‌دهد، اتصال پروژه‌ها و دستاوردهای پراکنده برای شکل‌گیری زنجیره کامل ارزش در فناوری است.