نفرین کرسنت؟!
وضعیت کشور در جذب سرمایه گذاری خارجی، نسبت به ظرفیت و قابلیت کشور، در دنیا تبدیل به بدترین‌ها و آخرین‌ها شود. عمده علت این شرایط نیز، فضاسازی نامناسبی است که وجود دارد. یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد، نااطمینانی و رعایت نشدن حقوق مالکیت صاحبان سرمایه و به ویژه سرمایه گذاران خارجی است. وقتی یک سرمایه‌گذار در ایران سرمایه گذاری می‌کند و پول و امکانات زیادی را به کشور...
فرارو - قرارداد شرکت ملی نفت ایران و کرسنت پترولیوم که ریشه در دوران ریاست جمهوری هشتم دارد، اکنون نه تنها به سرانجام نرسیده بلکه درگیر بدهی‌های مادی شده و قربانی می‌گیرد. شاید برای آنان که اخبار حوزه نفت و گاز را دنبال نمی‌کنند هم نام کرسنت آشنا به نظر برسد. این نام در بخشی از اوج تنش‌های انتخاباتی و در جریان مناظره‌های تلویزیونی مطرح و محور یکی از بحث‌های مهم شد. این قرارداد مشترک با امارات، که قرار بود سودآور باشد، اکنون منتهی به یک درگیری حقوقی و توقیف اموال شرکت ملی نفت ایران شده است.
به گزارش فرارو، در قرارداد کرسنت مقرر بود، روزانه 14 تا 15 میلیون متر مکعب گاز همراه نفت و گاز تولیدی از لایه گازی این میدان از سوی ایران به امارات تحویل شود. اما با قطع اجرای این قرارداد از سال 1384 تاکنون، حدود 75 میلیارد متر مکعب گاز همراه در این میدان در مشعل‌ها سوخته و تلف شده است. شرکت کرسنت هم موفق شده از طریق منازعه حقوقی در ازای خساراتی که متحمل شده، یکی از ساختمان‌های شرکت نفت ایران را در روتردام هلند توقیف کند. این دومین ساختمان شرکت نفت است که توقیف می‌شود و پیشتر ساختمانی در لندن توسط کرسنت توقیف شده بود.
با توجه به اهمیت این موضوع، پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که لغو این قرارداد چه تاثیری بر شرایط اقتصادی و سیاسی کشور داشت و تکرار این نوع رفتار‌ها با اقتصاد کشور چه خواهد کرد؟ مرتضی عزتی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
برخی افراد کج فهم عامدانه مانع از قرارداد‌های خارجی می‌شوند
مرتضی عزتی به فرارو گفت: «به طور کلی موجودی سرمایه و سرمایه گذاری در کشور بسیار محدود است و اگر بخواهیم به رشد اقتصادی معقولی برسیم (حتی همان رشدی که در اسناد بالا دستی وجود دارد)، هیچ چاره‌ای نداریم به جز این که به سرمایه گذاری خارجی روی آوریم و برای سرمایه گذار خارجی، فرش قرمز پهن کنیم. باید از سرمایه گذار خارجی به شدت حمایت کنیم تا ترغیب شود در وضعیت نابسمان فعلی سرمایه گذاری کند. اگر یک شرکت یا سرمایه گذار حاضر شد این کار را انجام دهد، ما باید هم از این سرمایه گذار سپاسگزار باشیم و هم به وی کمک کنیم تا بتواند سرمایه گذاری کند. چرا اینطور است؟ چون ما به شدت به سرمایه گذاری نیاز داریم و حتی اگر یک سرمایه گذار را به نوعی ترغیب به سرمایه گذاری در کشور کنیم که موفق باشد، زمینه‌ای خواهد بود برای ترغیب دیگران به سرمایه گذاری در کشور. اما متاسفانه در کشور ما افراد کج فهم و همچنین شاید افراد مغرضی وجود دارند که عامدانه به دنبال تشدید این شرایط هستند تا مانع از جذب سرمایه‌های خارجی در کشور شوند. این افراد فضا را خراب می‌کنند و هر بار سرمایه گذار خارجی می‌خواهد وارد کشور شود، پیش روی او مانع گذاری می‌کنند.»
وی افزود: «این رفتار‌ها باعث شده است که وضعیت کشور در جذب سرمایه گذاری خارجی، نسبت به ظرفیت و قابلیت کشور، در دنیا تبدیل به بدترین‌ها و آخرین‌ها شود. عمده علت این شرایط نیز، فضاسازی نامناسبی است که وجود دارد. یکی از اساسی‌ترین مشکلاتی که در کشور ما وجود دارد، نااطمینانی و رعایت نشدن حقوق مالکیت صاحبان سرمایه و به ویژه سرمایه گذاران خارجی است. وقتی یک سرمایه‌گذار در ایران سرمایه گذاری می‌کند و پول و امکانات زیادی را به کشور ما اختصاص می‌دهد که بتوانیم، فعالیتی تولید محور یا سود محور را راه اندازی کنیم، عده‌ای مانع می‌شوند. این رفتار‌ها فضای کلی سرمایه گذاری در کشور را نابود کرده است و مانع شده است که سرمایه گذاران خارجی رغبتی برای این کار داشته باشند.»
سرمایه گذاران داخلی و خارجی از کشور فراری شده‌اند
این اقتصاددان در ادامه گفت: «این نکته را هم فراموش نکنیم که وقتی یک قرارداد را فسخ می‌کنیم، تبعاتی برای ما دارد. افزون بر این که فسخ قرارداد، فضای اقتصادی و فضای کسب و کار را تخریب می‌کند و سرمایه گذاران خارجی را فراری می‌دهد، حتی سرمایه گذاران داخلی را نیز فراری می‌دهد. یک بخش ماجرا این است و بخش دیگر این است که فسخ قرارداد هزینه دارد و معمولا شرکت‌های بزرگ، که حاضر به سرمایه گذاری در کشوری می‌شوند، برای جبران خسارات احتمالی، قرارداد را به شکلی تنظیم می‌کنند که افزون بر دریافت هزینه فسخ قرارداد، همه هزینه‌های احتمالی که صرف می‌شود به اضافه سود ان در طول زمان را پس بگیرند. فسخ کردن قراردادی که با ارقام چند میلیارد دلاری با شرکت بزرگ خارجی بسته می‌شود که امکانات زیادی دارد، قطعا چندین میلیارد دلار به کشور خسارت خواهد زد. این عدد‌ها بسیار بزرگ است و اگر یک نفر به یک کشور تا این حد ضربه بزند، چطور می‌تواند در این کشور راه برود و دستگاه قضایی نیز پیگیر وی نباشد؟ این نیز خود موضوع بسیار مهمی است که چگونه برخی افراد این توان را دارند که خسارت‌های چندین میلیارد دلاری به کشور بزنند، اما هیچکس پیگیر این موضوع نیست که چرا این افراد بازخواست نمی‌شوند و خسارتی نمی‌دهند؟»
وی افزود: «چنین رفتار‌های مخربی و عدم پیگیری آن جای سوال دارد. به هرحال انتظار است که دستگاه‌های نظارتی، این نوع رفتار‌های مخرب را پیگیری کنند. اکنون نیز بخشی از تبعات لغو قرارداد کرسنت به وضوح مشخص شده است که توانسته‌اند برخی احکام را علیه ایران بگیرند و در پی نقد کردن خسارت‌های ناشی از فسخ این قرارداد هستند. به نظر می‌رسد افرادی که این نوع اقدامات مانند فراری دادن سرمایه‌گذاران خارجی و یا فسخ قرارداد را انجام داده‌اند و همچنان به دنبال ادامه انجام هستند، مضرترین و زیانبارترین افراد برای کشور محسوب می‌شوند.»
از میان اخبار