نگاه من به ماه رمضان در دهه 40 و امروز

نسل من آموخته بود که دلایل عقلی و علمی محکمی برای روزه داری وجود دارد. اگر کسی در دهه1340 از من میپرسید که حکمت روزه داری چیست، من فهرستی از یافته های پزشکی میاوردم که نشان میداد روزه چه فوایدی برای روح و جسم انسان دارد. اما غزالی بمن آموخت که برای روزه داری فقط و فقط یک دلیل لازم است آنهم اطاعت از حضرت باریتعالی. غزالی برای این‌که علم یا پزشکی مدرن اندر فواید روزه چه دلائلی آورده اند، اعتباری قائل نبود. اگر از او می پرسیدیم که چرا از بام تا شام می بایستی صیام را نگه‌داریم، غزالی بجای برشمردن دلایل عقلی یا علمی، یک‌کلام میگفت:"برای آن‌که نبی اکرم (ص) اینگونه روزه می گرفتند"؛ تمام شد و رفت.

برای غزالی نه اهمیتی میداشت که مصرف مشروبات الکلی چه آثار سوئی بر روی کبد یا کلیه انسان می گذارد و نه بدنبال یافتن دلایل علمی پرهیز از مصرف گوشت خوک بود. او واجباتِ شریعت را انجام میداد و از محرمات آن اجتناب میکرد نه بواسطه آن‌که اینها عقلی یا علمی بودند، بلکه صرفاً بواسطه آن‌که شریعت به مؤمنین این‌گونه دستور داده بود. ازنظر غزالی، دینی که یک بخش آنرا علم اثبات کرده، بخش دیگرش را فلسفه و گوشه دیگرش را منطق، فاقد مبنای استواری برای اطاعت حضرت حق است.

غزالی فقط مبنای"نگاه علمی به دین" را در من ویران نکرد. بلکه پایه دیگر اعتقادی من را که شریعت برای سامان دادن به امور این دنیا آمده را نیز با تردید رو برو ساخت. غزالی تأکید بیشتر را بر روی توجه به آخرت می گذارد. رسالت شریعت، اطاعت از حضرت باریتعالی، معاد و عبادت است. ممکن است، شریعت در خود آداب تجارت یا قضا هم داشته باشد. اما به باور غزالی، هدف دین نه ایجاد نظام اقتصادی است نه حکومتداری یا قضایی. شریعت بیش از آنکه برای ساختن این دنیا امده باشد، برای توجه دادن به آن دنیا نازل شده.

نگاه سنت گرایان و غزالی مرا مجذوب و شیفته خود ساخت. بماند این‌که بعدها دریافتم که اساساً گره زدن دین به علم دانشمندان از منظر معرفت شناسی با چه اشکالات بنیادی روبرو میشود.

منبع: کانال تلگرامی نویسنده

• بهترین غذاها برای وعده سحری چیست؟
• درخواست توئیتری محمد جواد ظریف از مسلمانان سراسر جهان
• محفل انس با قرآن کریم در حضور رهبر انقلاب در اولین روز ماه مبارک رمضان
• ساعات کاری ادارات در ماه رمضان اعلام شد