هدف این اجرا صرفا ادای دین به بهرام بیضایی نیست

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ستاد خبری بیست‌ودومین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی، سجاد قربانی نویسنده و کارگردان نمایش «کلاژ بیضایی» که در حال حاضر دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه هنر است، فعالیت خود را از سال 1396 در حوزه تئاتر آغاز کرده است. این اثر نخستین تجربه حرفه‌ای او در مقام کارگردان و اولین حضور او در جشنواره نمایش‌های آئینی سنتی است. نمایش «کلاژ بیضایی» تاکنون در چندین جشنواره از جمله جشنواره بین‌المللی قاهره در مصر، جشنواره دانشجویی اردیبهشت دامغان، جشنواره دانشگاه سوره و رویداد روبنا شرکت کرده و در تمامی این جشنواره‌ها، اثر با استقبال مواجه شده و در موارد متعددی به‌عنوان کار برگزیده یا با جایزه بازیگری مورد تقدیر قرار گرفته است.

این اثر صرفا یک ادای دین نیست 

سجاد قربانی در خصوص تکنیک‌های اجرایی نمایش کلاژ گفت: تقریباً یک سال پیش با بهره‌گیری از مجموعه‌ای از ایده‌های نمایش‌های ایرانی همچون سایه‌بازی، پرده‌خوانی، نقالی و در نهایت بحرطویل خوانی و استفاده از برخی متون استاد بهرام بیضایی، به‌گونه‌ای که در مواردی یک دیالوگ و در مواردی بخش‌هایی بیشتری از آثار ایشان مورد استفاده قرار گرفت روند شکلگیری این اتر آغاز شد و با ترکیب آن متون و افزودن بخش‌هایی که گروه به متن اضافه کرد، در نهایت این کلاژ یا درهم‌تنیدگی متون شکل گرفت. در اجرای ما سایه‌بازی، هنری که در حال فراموشی است، هر چند اندک اما مورد استفاده قرار گرفته و در کنار فرم‌های دیگری نمایشی آئینی سنتی در ساختار نمایش تنیده شده و مجموع این عناصر، فرم اثر را شکل داده‌اند. می‌توان گفت این اجرا از نظر فرم به انسجام و ساختار مطلوبی رسیده، اما شاید از نظر محتوا لزوماً همان چیزی نباشد که مخاطب انتظار دارد، چرا که هدف ما صرفاً اجرای اثری از مجموعه آثار آقای بهرام بیضایی نبوده است.

وی هدف این اجرا را صرفا ادای دین به استاد بهرام بیضایی ندانسته و می‌گوید: قصد ما این نبود که تنها ادای دینی به استاد بیضایی داشته باشیم، هرچند که این ادای دین در ذات اثر وجود دارد. از طرفی باید توجه داشت که ادای دین به بزرگی چون استاد بیضایی یا هر هنرمند دیگری نیازمند دقت و ظرافتی بسیار است تا جای هیچ خطایی باقی نماند و فقط در صورت گذر از چنین رویکردی می‌توانیم اثر خود را خلق کنیم و ما نیز همین مسیر را پیمودیم. بنابراین درواقع هدف ما فراتر رفتن از ادای دین بود؛ می‌خواستیم ببینیم چه آورده‌ای می‌توانیم برای این متن و ساختاری که ایجاد کرده‌ایم داشته باشیم. درست است که کلاژی از آثار آقای بیضایی در دست داریم، اما از این نقطه به سراغ نمایش‌های مختلف ایرانی رفتیم و آنها را نیز کلاژ کردیم. بدین ترتیب که نمایش از نقالی آغاز می‌شود، سپس به سایه‌بازی و پرده‌خوانی می‌رسد و... تنها کاری که در این نمایش انجام نمی‌دهیم، سیاه‌بازی است؛ چرا که سیاه‌بازی هنریست کاملاً مستقل، از تمام آنچه ذکر شد و اجرای درست آن نیازمند یک سیاه‌باز قهار است. در غیر این صورت، اثر لوث می‌شود و آن اتفاق خوبی که باید چه برای بازیگر و چه برای مخاطب شکل نمی‌گیرد. به همین دلیل، سیاه‌بازی از این اجرا حذف شده است و در خود نمایش نیز به این نکته اشاره می‌کنیم و می‌گوییم: «نقالی، پرده‌خوانی، تلخک‌بازی کار ماست؛ همه را بلدیم، اما سیاه و سیاه‌بازی را بلد نیستیم»

وی در پاسخ به اینکه آیا در روند شکل‌گیری اثر، نیازی به ارتباط مستقیم با بهرام بیضایی وجود داشت یا خیر، گفت: من شخصاً گفت‌وگویی با ایشان نداشتم. اما جناب دکتر حمیدرضا افشار، استاد دانشگاه که در امر دراماتورژی این اثر به من کمک کردند، پیش‌تر در دوران حضور آقای بیضایی در ایران با ایشان همکاری داشتند و اکنون نیز با ایشان در ارتباط هستند. یک‌بار درباره این اثر با آقای بیضایی گفت‌وگو کرده بودند و آقای بیضایی نیز نسبت به ایده‌ی چنین اجرایی کنجکاوی نشان داده‌اند. همینطور قرار است فیلم نمایش برای آقای بیضایی ارسال شود تا نظرشان را در این باره بدانیم.

وی در خصوص برنامه اجرای عموم این اثر گفت: این نمایش قرار است از ابتدای آبان‌ماه در تالار مولوی، سالن اصلی، به‌صورت اجرای عمومی روی صحنه برود. امیدوارم کسانی که فرصت دیدن اثر را در جشنواره نداشتند، در اجرای عمومی حضور پیدا کنند تا بتوانیم از نزدیک با یکدیگر در ارتباط باشیم.

وی درباره ارزیابی مدیریت جشنواره و نوع نگاه آن به هنرمندان جوان باید گفت: خوشبختانه در تمام جشنواره‌هایی که تاکنون شرکت کرده‌ایم، از جمله جشنواره آیینی سنتی اخیر، از نظر مدیریتی شاهد رفتار بسیار محترمانه و حرفه‌ای بوده‌ایم. مدیریت جشنواره با ما و سایر گروه‌ها برخوردی شایسته و همراه با حمایت داشته است و من فضای حرفه‌ای را به‌روشنی در عملکرد آنان مشاهده کرده‌ام.

242243