هزینه تولید تئاتر بالاست / اهمیت حضور مخاطب مطالبه‌گر نسبت به مخاطب منفعل
مهران واشقانی تهیه‌کننده نمایش "91" از هزینه‌های بالای تولید تئاتر سخن گفت.
باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور نمایش "91" به تهیه‌کنندگی مهران واشقانی، کارگردانی آرش دادگر و نویسندگی مهدی تاج الدین این روزها در تالار قشقایی مجموعه تئاتر شهر روی صحنه نمایش است. لذا به گفت‌وگو با مهران واشقانی پرداختیم.
مهران واشقانی از علت تهیه‌کنندگی برای نمایش "91" گفت: درکنار بازیگری می‌خواهم در تولید تئاتر خوب سهیم باشم. من یک بازیگر هستم و قبول تهیه کنندگی برایم ریسک داشت، چراکه هیچ شناخت و تجربه ای در این زمینه نداشتم. همیشه در زندگی‌ام سعی کردم از نقطه امن خود خارج شوم و آن چیزی که برایم روزمرگی را جبران می‌کند و به زندگی‌ام نشاط می‌دهد را تجربه کنم. البته تفکرم این است که قدم‌های جدید می‌تواند انسان‌ها را به دستاوردهای جدید برساند.
وی در پاسخ به این سوال که در اولین برخوردتان با متن چه چیزی باعث شد، نمایشنامه را قبول کنید؟ گفت: در برخورد اولم با متن، حسی درونم ایجاد شد که گویا قرار نیست این نمایش یک کار معمولی باشد. لذا از شیوه نگارش تا موضوع جسورانه‌اش، از عواملی بود که باعث ایجاد اشتیاق در من شد تا کار تولید شود.
واشقانی در پاسخ به این سوال که نمایش "91" اولین تجربه کاری شما با استاد دادگر است؟ بیان کرد: پیش از این بازیگر استاد دادگر بودم و این کار اولین تجربه همکاری ما نبود. بنظرم استاد دادگر یکی از گنجیه‌های بسیار ارزشمند تئاتر ایران است. ایشان در کارگردانی آوانگارد و پیشرو هست و با آثارش رنگ ولعاب تازه ای به تئاتر ایران بخشیده است. درواقع استاد دادگر با آثارش یادآور این نکته است که تئاتر صرفا آوردن دیالوگ به صحنه درکنار چند آکسسوآر نیست و جهان نمایش صرفا به آن چیزی که در متن نمایشنامه نوشته شده است، ختم نمی‌شود.
وی ادامه داد: معتقدم باعبور از متن می‌توان به غایت قصه و فضای ذهنی مورد نظر نویسنده رسید؛ اینجاست که حتی نویسنده با دیدن اجرای صحنه ای نمایشنامه غافلگیر می‌شود. فرقی ندارد که شما بازیگر، کارگردان یا نویسنده باشید، در هر پروژه‌ای در مدت زمان تمرین با ایشان، هر روز با ایده ونظرات خارق‌العاده جدیدی روبه‌رو می‌شوید. استاد دادگر نه فقط کارگردانی بی‌نظیر و مملوء از علم و آگاهی بلکه انسانی صبور، دلسوز، مهربان و وارسته است.
واشقانی یادآور شد و گفت: ماجرای اولین حضور بنده در کنار استاد دادگر این بود که درسال 1402 توسط دوستی به آقای دادگر معرفی شدم. ایشان به بنده اعتماد کردند و نقش اصلی نمایش "بازگشت افتخار آمیز مردان جنگ" را که درسالن نوفل لوشاتو اجرا شد به بنده سپردند. در آن زمان نقش بکمان برایم بسیار پیچده بود و ظرافت‌های خاصی داشت.
وی از شرایط مالی نمایش "91" گفت: تامین سرمایه برای تئاتر همیشه دغدغه تمامی گروهای نمایشی بوده و هست؛ ازطرفی مسئولین هم واقعا کم لطف هستند و علی‌رغم اینکه می‌دانند جامعه تئاتر و هنرمندان این عرصه گرفتار چه مشکلاتی هستند هیچ وقت آنطور که باید از گروه‌ها حمایت و پشتیبانی نمی‌کنند.
وی ادامه داد: این روزها هزینه‌های تولید تئاتر بسیار بالاست و از طرفی درآمد حاصل از اجرا باتوجه به نرخ تصویب شده بلیت‌ها بسیارکم و ناچیز است. خدارلشکر ما در بحث تامین مالی مشکلی نداشتیم و به لطف خدا مسائل حل شد، ولی جدای از مسائل اقتصادی گروه،
یکی از معضلات اساسی سالن‌های دولتی نمایش هستند. سالن های اجرا مشکلات و کمبودهایی دارند که واقعا نمی‌دانیم این موارد را باید به کی و کجا گزارش دهیم. نه مدیریتی مشخص است و که سرپرستی و کسی پاسخگو نیست! صحبت درمورد مشکلاتی که گریبانگیر سالن ها شده است و نیازمند بازه زمانی دیگری است تا مفصل به آن بپردازیم.
واشقانی افزود: به‌نظرم موفقیت یک اجرا صرفا در فروش بالا خلاصه نمی‌شود و تاثیری که نمایش روی مخاطب می‌گذارد اهمیت بیشتری دارد. حتی اگر میزان مخاطب خیلی هم بالا نباشد، اما همان تعدادی که اجرا را دیدند متاثر باشند کافی است.
وی تاکید کرد: رسالت یک نمایش وقتی به درستی صورت می‌گیرد که مخاطب منفعل نباشد. یعنی ذهن وفکر مخاطب درگیر قصه و فضای اجرا باشد؛ حتی بیرون سالن قسمت هایی ازنمایش را به یاد بیاورد یا براش سوالاتی ایجاد شود. معتقدم تعداد 100 مخاطب مطالبه گر و جستجوگر بهتر از1000 مخاطب منفعل است.
وی در پایان سخنانش گفت: با احترام به همه گروه‌های نمایشی وفعالان تئاتری، می‌خواهم بگویم، ما یعنی من و آقای دادگر برای بالابردن خروجی گیشه دست به هرکاری نمی زنیم. سعی ما این است که یک اثر نمایشی خوب در شان مخاطب و در راستای رشد و تعالی فرهنگ و هنر این سرزمین تولید کنیم و نه برای فروش بیشتر دست به دامان بلاگرها باشیم یا هر لفظ و شوخی نابجایی در اجرا داشته باشیم. تئاتر امروز مثل بیماری است که نفس هایش به شماره افتاده و دیگر حرف، جلسه و قول چاره ساز نیست؛ بلکه نیازمند اقدامی اثر بخش و مدیرانی عملگرا، خوش فکر وهمدل با هنرمندان است.