همه چیز درباره حقوق مصرف کنندگان
اتاق اصناف ایران به مناسبت روز اصناف (اول تیر) و دهه تولید و تجارت (اول تا دهم تیر) از سامانه هوشمند مدیریت بازرسی و نظارت اصناف ایران» (مبنا) و منشور حمایت از حقوق مصرف‌کننده رونمایی کرد.
بر اساس منشور حمایت از حقوق مصرف کننده، 15 مورد از وظایف عرضه‌کنندگان کالا و خدمات صنفی مشخص شده است.
سامانه مبنا با اهداف "هوشمندسازی فرآیندهای نظارتی بر بازار"، "رسیدگی فوری به شکایات"، "امکان تولید آمار و تحلیل‌های هوشمند و پیش‌بینی وضعیت بازار"، "افزایش سرعت و دقت در عملکرد بازرسان"، "کاهش هزینه‌ها" و "تبادل الکترونیکی داده‌ها با سایر سازمان‌های صنفی و نظارتی کشور" راه‌اندازی شده است.
اما در منشور حمایت از حقوق مصرف‌کننده نیز بر 15 مورد از وظایف عرضه‌کنندگان کالا و خدمات صنفی نسبت به مصرف‌کنندگان تاکید شده است. بر این اساس عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات صنفی مکلفند اطلاعات کلی و اساسی در خصوص مواردی نظیر جنس، رنگ، وزن، نوع، تاریخ تولید، تاریخ انقضاء و ویژگی‌های مهم دیگر (به تناسب نوع کالا با ارائه خدمات) را به منظور انتخاب آزادانه و آگاهانه کالا یا خدمت دریافتی، به مصرف‌کنندگان ارائه کنند.
همچنین درصورت وجود خطرات احتمالی در خرید و مصرف کالا یا خدماتی که قصد عرضه آن را دارند، عرضه‌کننده باید اطلاعات کافی در این خصوص را به مصرف‌کنندگان ارائه دهد.
در همین راستا در این منشور تاکید شده در صورتی که مصرف‌کننده قصد تهیه کالا یا خدمتی جهت استفاده در موردی خاص را دارد، باید مشاوره فنی لازم مبنی بر میزان انطباق کالا یا خدمت ارائه شده با خواست او ارائه شود. از طرف دیگر در صورتی که استفاده از کالای خاصی، نیاز به ارائه اطلاعاتی از سوی عرضه‌کننده دارد، او باید روش استفاده از آن کالا را به نحوی که بتواند از سوی مصرف‌کننده مورد استفاده قرار گیرد، در اختیار وی قرار دهد.
شرط استرداد کالا
همچنین در صورتی که کالا یا خدمتی با شرط وجود وصف یا میزان خاصی عرضه شده و در عمل این شرط محقق نمی‌شود و یا زمانی که کالای فروخته شده معیوب بوده و مصرف‌کننده در زمان خرید کالا از وجود آن عیب اطلاعی نداشته، عرضه‌کننده باید با درخواست مصرف‌کننده نسبت به تعویض کالا یا استرداد وجوه دریافتی اقدام کند. در مواردی که استفاده از کالای معیوب منجر به ورود خسارت به مصرف‌کننده شود نیز باید خسارت وی جبران شود.
اما در مواردی که کالای عرضه شده مشمول استاندارد اجباری است، عرضه‌کننده ضرورتا باید کالاهای دارای نشان استاندارد را از واسطه‌های فروش خریداری کرده و به مصرف‌کنندگان ارائه کنند. در مواردی هم که کالا یا خدماتی مشمول ارائه ضمانت، گارانتی یا خدمات پس از فروش است، باید اسناد مربوطه در اختیار مصرف‌کنندگان قرار گیرد و نسبت به ارائه خدمات مورد تعهد در زمان و به کیفیت تعهد شده، اقدام شود.
در ادامه منشور حمایت از حقوق مصرف‌کننده تاکید شده که عرضه‌کنندگان باید نرخ کالا و خدمات ارائه شده را طوری تعیین کنند که با ضوابط قیمت‌گذاری مصوب مراجع ذیربط هماهنگ باشد.
عرضه‌کنندگان کالا و خدمات صنفی باید کالاها و خدمات عرضه شده را بدون اجبار و تحمیل خرید یا استفاده از کالا یا خدمت دیگری به مصرف‌کنندگان ارائه دهند. همچنین، از تحمیل هرگونه شروط غیرعادلانه و غیرمنصفانه به مصرف‌کنندگان خودداری کنند.
عرضه‌کنندگان باید پیش از فروش، نرخ کالا و خدمات را به صورت شفاف و از طریق درج نرخ در معرض دید مصرف‌کنندگان قرار دهند و حتما در قبال فروش کالاها و خدمات به مصرف‌کننده صورتحساب ارائه کنند (به استثناء مواردی که از صدور صورتحساب معافند).
فروش کالای ناموجود، ممنوع
همچنین عرضه‌کنندگان در غیر موارد قرارداد پیش فروش، فقط باید کالاهایی را به فروش برسانند که نزد آنها موجود بوده یا بدون هیچ مانعی در کمترین زمان، امکان تهیه آن جهت ارائه به مصرف‌کننده را داشته باشند.
عرضه‌کنندگان کالا و خدمات صنفی باید کالا یا خدمات دریافتی را عاری از هرگونه حق با ادعای شخص ثالث درباره حقوق مادی و یا معنوی مورد معامله به فروش برسانند.
در فروش کالاهای خارجی، نیز عرضه‌کنندگان باید کالای شناسنامه داره با کیفیت بالا و برخوردار از شفافیت مبادی وارداتی را به مصرف‌کنندگان ارائه کنند.