وام و اوراق مرابحه را بشناسید

مرابحه یکی از عقود اسلامی در بانکداری اسلامی است که در آن بهای اصلی کالا به مشتری گفته می‌شود و مشتری تمام آن را یا مقداری از آن را به صورت اقساط به صاحب کالا پرداخت می‌کند.

به گزارش تابناک اقتصادی به نقل از ایبنا، در این روش فروشنده در واقع قیمت تمام شده آن کالا را به مشتری می گوید، در عوض مبلغی را به عنوان بهره کالا از او می خواهد. این سود را به عنوان بهره کاری یا مرابحه می شناسند. این مرابحه می تواند نقد یا قسطی پرداخت شود که مبلغی که برای نسیه انتخاب می شود معمولا بیشتر از مبلغ تمام شده نقدی است.

آشنایی با انواع وام بانکی کمک می‌کند تا ظرفیت سیستم بانکداری کشور نهایت استفاده شود. وام مرابحه یکی از انواع وام‌های بانکی است که متاسفانه کمتر شناخته شده و کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع از وام بانکی در واقع از جمله عقود اسلامی است که برای پیشبرد اهداف تجاری و بهبود شرایط زندگی تعبیه شده است.

برای بسیاری از افراد، کلماتی مثل وام مضاربه و وام مرابحه آن‌قدر سخت تلفظ می‌شود که حتی برای تحقیق در مورد آن نیز تمایلی ندارند. این در حالی است که استفاده از برخی وام‌ها، کمک بزرگی برای کسب و کارهای بزرگ و کوچک و حتی برخی کارهای شخصی است و می‌تواند گره‌گشا باشد.

وام مرابحه از جمله وام‌هایی است که کاربرد گسترده‌ای از صنایع گرفته تا امروز شخصی را در بر می‌گیرد. البته شرایط خاص این نوع از وام، باعث شده تا به‌جای محوریت پول، کالا محوریت و موضوعیت پیدا کند. به همین علت است که مرابحه بیشتر برای کسب و کارها مورد استفاده قرار می‌گیرد تا موارد جزئی و فرعی. البته برای برخی خریدها مثل خرید مسکن یا خرید زمین به‌صورت شخصی، که نوعی کالای سرمایه‌ای به‌حساب می‌آید نیز وام مرابحه کاربردهای خاص خود را پیدا می‌کند.

فروش اقساطی معامله ای است که در آن کالا به مشتری تحویل داده شده و بهای آن بعدا در قالب یک یا چند قسط پرداخت می شود و ممکن است به این دلیل کمی گران تر از فروش نقدی باشد که البته این امر جایز است. در مرابحه، فروشنده مبلغی را بیش تر از بهای اصلی کالا می گوید که پرداخت آن می تواند نقدی یا قسطی باشند. همچنین در فروش اقساطی، کالا یا خدماتی به مشتری داده می شود، که گرانتر از حالت معمول است و بعدا در چند قسط توسط مشتری پرداخت می شود.

یکی از مهمترین عقود در معاملات اسلامی، عقد مرابحه است. اوراق آن نیز از همین اهمیت برخوردارند، این اوراق بهادار نمادی بر بدهی معامله مرابحه بوده و آنکه آنها را دارد مالک آن است. از مرابحه می توان برای تامین مالی اسلامی در صنعت و کشاورزی و معدن بهره برد.

جهت برطرف کردن مشکلی که حذف اوراق قرضه برای معاملات اسلامی ایجاد کرده بود، متخصصان امور مالی مسلمان تلاش کردند با استفاده از خصوصیات بیع مرابحه اوراق بهاداری را طراحی کنند که بتواند در بازار پول و سرمایه اسلامی برای تامین مالی و ابزار سیاست پولی استفاده شوند. این اوراق را صکوک مرابحه نامیدند.

مرابحه از ماده -98 قانون برنامه پنجم توسعه گرفته شده است. قانون گذار در قانون برنامه پنجم توسعه، به عقود مندرج در فصل 3 قانون عملیات بانکی بدون ربا، عقود دیگری را با عنوان عقود اسلامی (استصناع، مرابحه، خرید دین) اضافه نموده و در این قانون قید شده است که آیین‌نامه اجرایی این عقود باید به تصویب هیات وزیران برسد.

در کنار تمام موادری که گفته شد فروشنده نیز در مرابحه باید شرایطی داشته باشد که در ادامه به آن می پردازیم:

معامله طبق مرابحه در صورتی که فروشنده و خریدار از قیمت تمام شده کالا و سود آن با خبر نباشند، باطل خواهد بود.

بهای خرید و اجرت زمانی که در نتیجه کار فروشنده قیمت کالا بالا رفت، باید دوباره محاسبه شود.

بهتر است سود معامله با نسبت مشخصی از قیمت تمام شده کالا محاسبه نشود.

در صورتی که فروشنده قیمت تمام شده کالا را در مبادله بیشتر بگوید، خریدار در زمان فهم موضوع می تواند قرارداد را فسخ کرده و یا نگه دارد.