وعده های خیالی دولت در بازار مسکن / امکان ساخت خانه وجود ندارد

ادعاهای عجیبی درباره ساخت مسکن توسط دولت ابراهیم رئیسی ارائه شده است. از ابتدا بحث ساخت یک میلیون واحد مسکن در یک سال مطرح شد، اما هیچ گزارشی درباره آن ارائه نشد. اکنون دولت ادعا می‌کند که 2 میلیون و 400 هزار واحد را در فرآیند اجرا قرار داده است. این ادعا با ابهامات زیادی همراه است. از کسانی که این خانه ها را خریداری می‌کنند، چه می‌دانیم؟ و فرآیند اجرا در چه مرحله‌ای قرار دارد؟

درباره جزییات این ادعا فردین یزدانی می‌گوید دولت رئیسی حتی به اندازه احمدی نژاد هم گزارشی درباره عملکردش در حوزه ساخت مسکن نداده است.

دولت مدعی اجرایی شدن فرآیند تولید 2 میلیون و 400 هزار مسکن شده است؛ این ادعا تا چه حد درست است؟ آیا دولت آماری تجمیعی از تمامی موارد مربوط به مسکن را اعلام کرده است؟ مستندات این ادعا چیست؟

اگر 2 میلیون و چهارصد هزار مسکن اجرایی شده فرایند آن تأمین زمین و صدور پروانه و عقد قرارداد با بانک است. آمار شفاف بدهند که چند پروانه صادر شده است، مگر اینکه بدون پروانه بسازند. آمار کنونی از پروانه‌های ساختمانی تا پاییز 1402 چنین عددی را تأیید نمی‌کند. دولت می‌تواند بگوید که تأمین زمین کردیم و سازمان ملی زمین بگوید که چقدر زمین داده‌اند. فرآیند جز اجرا نیست، زمین هم آماده‌سازی می‌خواهد. پس از آن بانک‌ها باید گزارش دهند که چقدر تأمین سرمایه شده است.

واقعیت قضیه در آمار پروانه‌ها و گزارش بانک‌هاست. آمار پروانه‌ها تا پاییز سال گذشته این عدد را تأیید نمی‌کند. کسی که می‌گوید من در چهار سال 4 میلیون مسکن می‌سازم، الان باید بیش از 3 میلیون ساخته باشد. زمانی‌که مسکن مهر را می‌ساختند، یک سامانه مشخص وجود داشت که گزارش می‌داد چند واحد آماده‌سازی و تأمین زمین شده است. الان اصلاً آمار شفافی وجود ندارد.

اثر این ادعا بر بازار چه خواهد بود؟ آیا نهاد دولت می‌تواند وارد مسکن‌سازی شود؟

این حرف‌ها هیچ اثری روی بازار ندارد. این حرف‌ها در بازار سیاست اثر دارد. اصولاً دولت‌ها بدترین عامل برای خانه‌سازی هستند. دولت‌هایی که در کشور‌های دیگر خانه می‌سازند، دولت سازنده نیست بلکه حامی سازنده است. دولت‌ها همیشه در ساخت خانه ناکارآمد هستند. دولت‌های ما هم که به طور کلی ناکارآمد هستند.

باقی ماندن این پروژه‌ها برای دولت بعدی، باعث به نتیجه نرسیدن کلی این پروژه خواهد شد یا به شکل نیمه تمام روی دست دیگر دولت‌ها به عنوان یک چالش باقی خواهد ماند؟

چند وقت پیش یکی از مسئولین گفته بود 120 هزار واحد مسکن مهر هنوز نیمه‌کاره است. یعنی هنوز هم که هنوز است، دولت درگیر مسکن مهر است؛ بنابراین بخشی از این پروژه‌هایی که کلنگ‌زنی شده و در حال ساخت است تا چند دولت آینده باقی خواهد ماند. بخشی از مسکن‌سازی هم که اجرایی نمی‌شود مثل یک خاطره از ذهن‌ها می‌رود. تا ده سال آینده کشور درگیر این خانه‌سازی‌های دولتی خواهد ماند. این خانه‌ها زیرساخت و تأسیسات رفاهی می‌خواهد و دولت فعلا توان آن را ندارد.

خانه‌های مدنظر دولت به چه کسانی خواهد رسید؟ آیا خریدار واقعی می‌تواند به خانه‌های دولتی‌ساز دست پیدا کند؟

تعدادی از مردم حتماً سرمایه‌گذاری کرده‌اند. سال گذشته بانک‌ها گفتند 400 هزار قرارداد نوشته‌اند. مسأله این است که بخش زیادی از متقاضیان، آورده اولیه باید ارائه کنند. بخش زیادی از مردم آورده اولیه را ندارند. بخش زیادی از مردم اصلاً توان پرداخت وام احتمالی را ندارند؛ بنابراین کسانی وارد این چرخه می‌شوند که دستشان به دهنشان می‌رسد. خریدار واقعی قطعاً صاحب این خانه‌ها نمی‌شود، چون پول ندارد. خریدار واقعی گرفتار پول روزمره خود است.

دولت در یک دوره خواهان ورود چینی‌ها به بخش مسکن بود؛ آیا ممکن است دوباره به آن سمت حرکت کند؟

من فکر نمی‌کنم ورود چینی‌ها از زاویه مسکن منطقی باشد. چینی‌ها از زوایای دیگر اقتصادی و سیاسی به ایران ورود می‌کنند. ساخت مسکن توسط بخش خصوصی دو سال طول می‌کشد؛ برای تکمیل آن هم باید پول وجود داشته باشد، برای پول هم متقاضی باید پول دهد که ندارد. بانک‌ها هم مشکل دارند و بخش زیادی از سرمایه در گردش کسب‌و‌کار‌ها از سیستم بانکی تأمین می‌شود. ساز‌و‌کاری که وجود دارد اجازه ساخت خانه را نمی‌دهد. آمریکایی‌ها را هم به ایران بیاورند، امکان ساخت خانه ندارند.