پایان زمان عذرخواهی در مورد گناهان چه زمانی است؟

به گزارش مشرق، دعاهای مختصر روزانه ماه رمضان، دعاهایی است که هر روز پس از نمازهای واجب آن روز خوانده می‌شود. دعاهای روزهای ماه رمضان در کتاب‌های البلد الامین و مصباح از پیامبر اکرم (ص) نقل شده‌اند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدباقر علوی تهرانی در 30 یادداشت به شرح و تفسیر دعاهای روزانه ماه مبارک رمضان پرداخته است که روزانه تقدیم مخاطبان مهر می‌شود.

تفسیر دعای روز بیست و هفتم ماه مبارک رمضان به این شرح است:

«اللهم ارزقنی فیه فضل لیل القدر، وصیر أموری فیه من العسر الی الیسر، واقبل معاذیری، وحط عنی الذنب والوزر، یا رؤوفا بعباده الصالحین»

«خدایا، در این ماه، فضیلت شب قدر را روزی‌ام ساز و کارهایم را از سختی به آسانی برگردان و پوزش‌هایم را بپذیر و گناه و بار گران را از پشتم بریز، ای مهربان به بندگان شایسته‌اش»

خواسته‌های روز بیست‌وهفتم ماه مبارک رمضان:

1. بهره‌بردن از فضیلت لیله‌القدر در این روز.

2. مبدل شدن زندگی از سختی به سوی آسانی.

3. پذیرش عذرها و پوزش‌ها.

4. بخشیده شدن گناهان.

«اللهم ارزقنی فیه فضل لیله القدر»

شب قدر دارای چنان عظمت و ارزشی است که به وصف نیاید و فکرت آدمی بدان نرسد. هم وقت آن نامعلوم و هم قدر آن مجهول است.

در سوره قدر آیات 2 و 3 می‌فرماید: و ما أدراک ما لیله القدر، لیله القدر خیر من ألف شهر (و تو چه می‌دانی که شب قدر چیست، شب قدر از هزار ماه بهتر است)

امیرالمؤمنین (ع) در توضیح این آیه چنین می‌فرمایند: «عمل صالح در این شب مانند نماز، زکات، انفاقات و انواع کارهای حسنه بهتر است از عمل صالح در 1000 ماهی که شب قدر در آن نباشد.»

چرا شب قدر چنین فضیلتی دارد؟ زیرا از باب رحمت واسعه حق است.

حضرت امیر (ع) فرموده‌اند: «و لولا ما یضاعف الله للمؤمنین ما بلغوا ولکن الله عز و جل یضاعف لهم الحسنات» (و اگر خدای تبارک و تعالی برای مؤمنین چندین برابر مقرر نمی‌فرمود هرگز به چنین فیضی دست نمی‌یافتند اما خداوند حسنات را برای آنان چند برابر فرموده است)

هزار ماه معادل حدود 83 سال است یعنی مدت تقریبی عمر یک انسان سالم. پس شبی است که برای استفاده کردن مساوی طول یک عمر است. بهره یک عمر در یک شب وجود دارد، امید است که به غفلت نگذرد.

اما این درخواست حضرت در روز 27 ماه رمضان برای چیست؟

اعمال دو نوع ثواب دارند:

ثواب عدلی که مترتب بر انجام عمل است؛ ثواب فضلی که بدون انجام عمل است و ثواب آن براساس فضل خداوند عنایت می‌شود.

در دعای امروز، فضل لیله القدر از خدا درخواست شده است. یعنی خداوند در این روز رحمتش را مانند لیالی قدر شامل ما گرداند و به هر عمل ما ثواب عمل در 1000 ماه را مرحمت کند. اما در این روز مقدرات ما مانند شب قدر تقدیر نمی‌شود.

«وصیر أموری فیه من العسر الی الیسر»

در نگاه توحیدی همه چیز در دایره مشیت الهی است. اگر او بخواهد برگ از درخت می‌افتد. پس همه چیز به دست اوست و یکی از آن‌ها اسباب تحقق نیازهای زندگی بشر است. به خاطر همین، یکی از اسما الحسنی الهی، مسبب الاسباب یعنی سبب ساز است.

در این نگاه، همواره گشایش و ظفر با سختی‌ها همراه است. «فان مع العسر یسرا» (به راستی با هر دشواری و سختی، آسانی است)

راه رسیدن به پیروزی، عبور و تحمل سختی‌هاست. با تحمل سختی‌ها به گشایش در کارها می‌رسیم.

حضرت امیر (ع) فرمودند: «ما اشتد ضیق الا قرب الله فرجه.» (هیچ سختی و مشکلی شدت نگرفت مگر اینکه خداوند گشایش آن را نزدیک ساخت)

دانستن دو نکته در این زمینه لازم است:

1. هر سختی و غم و اندوهی را پایانی هست، این وعده الهی است. ان مع العسر یسرا

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند:

«لکل هم فرج» (هر غم و اندوهی را گشایشی است)

«لکل ضیق مخرج» (برای هر تنگی و سختی گشایشی است)

2. وجود سختی‌ها در زندگی بشر جنبه آزمون و امتحان و ابتلاء را دارد.

در سوره بقره آیه 155 می‌فرماید: و لنبلونکم بشیء من الخوف و الجوع ونقص من الأموال و الأنفس و الثمرات (و بی‌تردید شما را به چیزی اندک از ترس و گرسنگی و کاهش بخشی از اموال و کسان و محصولات [نباتی یا ثمرات باغ زندگی از زن و فرزند] آزمایش می‌کنیم)

راه‌کار برای رسیدن به فرج چیست؟

رسول اکرم (ص) فرموده‌اند: «و ان مع الصبر النصر و ان الفرج مع‌الکرب» (با صبر، پیروزی به دست می‌آید و با غم، خوشحالی و گشایش همراه است)

راه‌کار صبوری، تحمل است. نباید از مقام رضایت الهی به قضای الهی خارج شویم.

«واقبل معاذیری، وحط عنی الذنب والوزر»

ذنب گناهی است که به طور طبیعی تبعات و پیامدهای ناگوار برای گناهکار به همراه دارد.

وزر گناهی است که مسئولیت سنگینی را متوجه گناهکار می‌کند و بار سنگینی را بر دوش او می‌گذارد. مانند منحرف کردن جامعه با بدعت‌گذاری.

برای هر دو نوع این گناهان عذرخواهی می‌کنیم و طلب می‌کنیم که خداوند آن را از بین ببرد.

عذرخواهی در مقام کم‌کاری و لغزش و حتی لجاجت در اشتباه و نافرمانی، کاری خردمندانه و براساس عقل است.

حضرت امیر (ع) فرمودند: «المعذر برهان العقل» (عذرخواهی دلیل دردمندی است.)

اما اعتذار و عذرخواهی محدوده زمانی دارد که قبل از پایان آن پذیرفته می‌شود. پایان آن زمان، مرگ است.

امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: «پیشینیان شما به علت داشتن آرزوهای طولانی و از یاد بردن مرگ به هلاکت افتادند تا آنکه مرگ به سراغ آنان آمد، مرگی که عذرپذیر نیست و مجال توبه باقی نمی‌گذارد و فاجعه و کیفر و عقاب می‌آورد.»

رسول اکرم (ص) فرموده‌اند: «شر المعذر حین یحضر الموت.» (بدترین پوزش زمانی است که مرگ فرا رسد.)

گرچه عذرخواهی فی‌نفسه کار خوبی است ولی بهتر از آن این است که کاری نکنیم که احتیاج به عذرخواهی باشد و اگر کسی از ما عذرخواهی کرد، بهترین کار پذیرش پوزش است هرچند بدانیم که طرف مقابل در این اعتذار چندان هم راستگو نیست.

بنابراین تا فرصت است از خداوند عذرخواهی کنیم و عرض کنیم خدایا اگر گناه کردیم از سر جهالت و نادانی است نه از باب اینکه خواسته باشیم در مقابل تو قرار بگیریم، ناخواسته خطا کردیم نه آگاهانه.

«یا رؤوفا بعباده الصالحین»

ای کسی که با بندگان صالح خود مهربان هستی، خواسته‌های امروز ما را به اجابت برسان.