پشت پرده قیمت‌گذاری طلا؛ معمای حباب در بازار طلا حل شد
طلا از دیرباز پناهگاه امن سرمایه‌گذاران و مردم در برابر نوسانات اقتصادی بوده است؛ فلزی درخشان که نه‌تنها زینتی برای زندگی، بلکه سپری برای حفظ ارزش دارایی محسوب می‌شود. با این حال، نحوه تعیین قیمت واقعی طلا و سکه همواره پرسشی چالش‌برانگیز در ذهن خریداران ایجاد می‌کند. بسیاری هنگام خرید از خود می‌پرسند: «آیا بهای طلایی که می‌پردازم واقعی است؟» یا «چقدر از این قیمت، ناشی از حباب و التهابات...
- فهرست محتوا
- فرمول کلی قیمت طلا در ایران
- طلای 24، 21 و 14 عیار چقدر می‌ارزد؟
- چگونه حباب طلا را محاسبه کنیم؟
- چرا حباب در طلا ایجاد می‌شود؟
بازار طلا صحنه‌ای پویاست که قیمت‌ها در آن هر لحظه رنگ عوض می‌کنند؛ از همین رو آگاهی از بهای واقعی این فلز درخشان برای خریداران و سرمایه‌گذاران اهمیتی حیاتی دارد. برخلاف تصور عموم که نرخ دلار و اونس جهانی را تنها معیار تعیین قیمت می‌دانند، واقعیت این است که محاسبه ارزش طلا بسیار پیچیده‌تر از آن است. عوامل متعددی همچون عیار، اجرت ساخت، مالیات بر ارزش افزوده و حتی وضعیت عرضه و تقاضا، در کنار نوسانات جهانی، دست‌به‌دست هم می‌دهند تا رقم نهایی بر تابلوی طلافروشان نقش ببندد.
این گزارش به زبان ساده توضیح می‌دهد که قیمت واقعی طلا چگونه محاسبه می‌شود، هر عیار چه تفاوتی در قیمت‌گذاری دارد و چگونه می‌توان میزان حباب طلا را به‌صورت دقیق برآورد کرد.
قیمت واقعی طلا تابعی از چند عامل است؛ قیمت اونس جهانی طلا، قیمت دلار و عیار طلای مورد معامله. اگر این سه عامل را بدانیم، می‌توانیم به‌سادگی ارزش واقعی هر گرم طلا را محاسبه کنیم و بفهمیم طلایی که می‌خریم بیشتر از ارزش ذاتی قیمت‌گذاری شده است یا خیر.
قیمت اونس جهای طلا بر اساس واحد اونس تروا (Troy Ounce) سنجیده می‌شود و هر اونس برابر 31.103 گرم است. بنابراین اگر قیمت جهانی هر اونس طلا را بدانیم، می‌توانیم ارزش دلاری هر گرم را با تقسیم عدد اونس بر 31.103 محاسبه کنیم و سپس آن را در قیمت روز دلار ضرب کنیم تا ارزش ذاتی هر گرم طلا در بازار ایران را به‌دست آوریم.
فرمول کلی قیمت طلا در ایران
ارزش هر گرم طلا (به تومان) = (قیمت اونس جهانی 31.103) × قیمت دلار × (عیار 24)
گفتنی است نسبت عیار به 24 نشان‌دهنده خلوص طلاست. مثلاً طلای 18 عیار یعنی 75 درصد خلوص.
مثال عددی بر اساس قیمت روز
فرض کنیم قیمت اونس جهانی طلا 4018 دلار (قیمت در لحظه نگارش این گزارش) و قیمت دلار 112 هزار تومان است.
ارزش دلاری هر گرم طلا:
4018 31.103 = 129.2 دلار
: ارزش ذاتی هر گرم طلای 24 عیار
129.2 × 112,000 = 14,470,400 تومان
: ارزش ذاتی هر گرم طلای 18 عیار
(24 18) × 14,470,400 = 10,852,800 تومان
بنابراین، اگر امروز طلای 18 عیار در بازار بالاتر از 10 میلیون و 850 هزار تومان معامله شود، بخش مازاد آن حباب محسوب می‌شود.
طلای 24، 21 و 14 عیار چقدر می‌ارزد؟
اگر ابتدا قیمت هر گرم طلای خالص (24 عیار) را محاسبه کنید، می‌توانید با توجه به درصد خلوص هر عیار، قیمت سایر عیارها را هم به‌دست آورید. در واقع، کافی است قیمت طلای 24 عیار را در ضریب هر عیار ضرب کنید تا ارزش آن مشخص شود.
باید توجه داشت هر چه عیار پایین‌تر باشد، درصد خلوص طلا کمتر و قیمت نهایی نیز پایین‌تر است. در ایران بیشترین معاملات بازار طلا بر پایه طلای 18 عیار انجام می‌شود؛ بنابراین تغییرات قیمت این عیار، شاخص اصلی نوسانات بازار محسوب می‌شود.
چگونه حباب طلا را محاسبه کنیم؟
حباب طلا تفاوت میان قیمت واقعی محاسبه شده (بر اساس فرمول بالا) و قیمت معاملاتی در بازار است. اگر قیمت بازار از ارزش ذاتی بالاتر باشد، یعنی حباب مثبت (قیمت بیش از حد واقعی) وجود دارد و اگر کمتر باشد، حباب منفی (ارزان‌تر از ارزش واقعی) رخ داده است.
فرمول حباب طلا:
حباب طلا = قیمت ذاتی - قیمت بازار
درصد حباب = (حباب قیمت ذاتی) × 100
مثال:
اگر قیمت هر گرم طلای 18 عیار امروز 11,000,000 تومان باشد:
147,200 حباب = 10,852,800 11,000,000
1.35 درصد حباب (147,200 10,852,800) × 100
بر اساس محاسبه انجام شده، اختلاف میان ارزش ذاتی و قیمت بازار، حدود 147 هزار تومان است؛ به این معنی که قیمت معاملاتی طلا در بازار 147 هزار تومان بیشتر از قیمت ذاتی طلا است و قیمت حباب مثبت دارد.
چرا حباب در طلا ایجاد می‌شود؟
به گفته کارشناسان، چند عامل در شکل‌گیری حباب طلا نقش دارند:
انتظارات تورمی: وقتی مردم انتظار افزایش قیمت دلار یا طلا را دارند، حاضرند بالاتر از ارزش ذاتی خرید کنند.
کاهش عرضه طلا: در دوره‌هایی که تولید و عرضه مصنوعات طلا کم می‌شود، فاصله قیمتی ایجاد می‌شود.
افزایش تقاضا در مناسبت‌ها: مثل شب یلدا، عید نوروز یا ایام ازدواج.
کارمزد و اجرت ساخت: در طلای نو، هزینه ساخت و مالیات باعث می‌شود قیمت نهایی از ارزش ذاتی فاصله بگیرد.
اجرت و مالیات طلا را در قیمت نهایی در نظر بگیرید
هنگام خرید طلا، علاوه بر قیمت ذاتی، باید به موارد زیر نیز توجه کرد:
اجرت ساخت (که توسط طلاساز تعیین می‌شود و متفاوت است)
سود فروشنده (معمولاً بین هفت تا 9 درصد محاسبه می‌شود)
مالیات بر ارزش افزوده (در حال حاضر 9 درصد روی مجموع اجرت و سود)
بنابراین، اگر بخواهید بفهمید طلایی که خریده‌اید چقدر حباب دارد، ابتدا باید اجرت و مالیات را از قیمت کل فاکتور حذف کنید، تا بتوانید قیمت ذاتی را با فرمول ذکر شده مقایسه کنید.
فرمول محاسبه قیمت طلا، یکی از مهم‌ترین ابزارهای آگاهی برای خریداران است. با دانستن قیمت اونس جهانی طلا، قیمت دلار و عیار طلا، می‌توانید قیمت واقعی هر گرم طلا را محاسبه کنید و از میزان حباب آن باخبر شوید.
در شرایطی که نوسانات بازار ارز و قیمت‌های جهانی بر بازار داخلی سایه انداخته است، اطلاع از این فرمول ساده می‌تواند مانع از خرید طلا با قیمت غیرواقعی شود و دید دقیق‌تری به خریداران بدهد.
