پیروزی هر دو نامزد در آستانه مذاکرات صلح؛ افغانستان به کجا می‌رود؟
دولت کابل در حالی وارد این گفتگو‌ها می‌شود که نه تنها هیچگونه وحدتی در آن مشاهده نمی‌شود بلکه مردم افغانستان نیز از نزاع‌های درونی آن خسته شده اند. از این رو، در امتیازگیری از طالبان کار سختی خواهد داشت. این در حالی است که طالبان توانسته اند خود را به عنوان یک بازیگر موثر در صحنه سیاسی و میدانی افغانستان به آمریکا بقبولانند. مذاکرات آن‌ها با آمریکا و سپس با دولت افغانستان، به آن‌ها...
فرارو - در حالی که آمریکا و طالبان به امضای یک توافق صلح نزدیک شده اند، نتایج انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بار دیگر شکاف سیاسی میان سیاستمداران کابل را عمیق‌تر کرده و مذاکرات صلح میان طالبان و دولت افغانستان را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
به گزارش فرارو، پس از پنج ماه تاخیر و مناقشه، بالاخره روز سه شنبه نتایج انتخابات ریاست جمهوری افغانستان اعلام شد و اشرف غنی، بار دیگر عنوان رئیس جمهور را از آن خود کرد. اما ساعاتی بعد، عبدالله عبدالله، رقیب غنی، خود را پیروز انتخابات قلمداد کرد و گفت: به زودی دولت‌اش را تشکیل خواهد داد.
در 28 سپتامبر گذشته، چهارمین انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بعد از سقوط طالبان در سال 2001 با حضور اندک شهروندان برگزار شد. اما مانند پنج سال پیش، ادعا‌هایی درباره تقلب و تخلف در انتخابات مطرح شد. پنج ماه طول کشید تا این ادعا‌ها بررسی شود و سرانجام کمیسیون مستقل انتخابات افغانستان روز سه شنبه اعلام کرد که غنی با کسب 50.60 درصد آرا پیروز شد و عبدالله با کسب 39.52 درص آرا مقام دوم را از آن خود کرد. اما عبدالله که کمیسیون انتخابات را به طرفداری از غنی متهم می‌کند، این نتیجه را قبول نکرد و خود را پیروز انتخابات اعلام کرد و حتی از عزم خود برای تشکیل دولت خبر داد.
عبدالله در یک نشست خبری گفت: «نتیجه‌ای که کمیسیون مستقل انتخابات اعلام کرد، نتیجه سرقت انتخابات و کودتایی علیه دمکراسی و خیانتی به اراده ملت است و ما آن را غیرقانونی می‌دانیم.»
در ابتدا قرار بود نتایج انتخابات 19 اکتبر اعلام شود. اما چند بار به تاخیر افتاد. مقامات کمیسیون انتخابات در این مدت، مسائل فنی، ادعا‌های تقلب و اعتراضات کاندیدا‌ها را بررسی کردند. نتایج اولیه در دسامبر اعلام شد که در آن، غنی با فاصله کم، پیروز شده بود. اما عبدالله این را رد کرد و خواستار بررسی جامع نتایج شد. بررسی انجام شد و این بار غنی با فاصله قابل توجه پیروز شد. عبدالله گفته کمیسیون انتخابات آرا را دستکاری و 300 هزار رأی را حذف کرد.
طرفداران عبدالله تهدید کرده اند که اگر شکایت‌های آن‌ها در نظر گرفته نشود، یک دولت موازی تشکیل خواهند داد. عبدالرشید دوستم، از حامیان نیرومند عبدالله، در یک تجمع گفت: «حتی اگر چاقویی روی گلویم بگذارند و حتی اگر من را {با طناب} اعدام کنند، اعلامیه مبتنی بر تقلب را نخواهم پذیرفت.»
از سوی دیگر، اطرافیان غنی، اینگونه مواضع را کارشکنی می‌دانند که هدف از آن کسب سهم بیشتری از کیک قدرت است.
مناقشات فعلی غنی و عبدالله یادآور اختلافات سیاسی پنج سال پیش آنهاست. در آن زمان نیز این دو سیاستمدار بر سر نتایج انتخابات دچار اختلاف شدند و یکدیگر را به تقلب متهم کردند. در سال 2014، در دور اول انتخابات، عبدالله پیشتاز بود، اما در دور دوم، غنی پیروز شد. امری که از سوی عبدالله رد شد. اختلافات حل نشد تا اینکه جان کری، وزیر امور خارجه وقت آمریکا، وساطت کرد و دو طرف را به تقسیم قدرت ترغیب کرد. طبق این توافق، غنی رئیس جمهور شد و عبدالله ریاست اجرایی دولت را به عهده گرفت. اختلافات تکراری غنی و عبدالله بسیاری از افغانستانی‌ها را از سیستم سیاسی کشورشان دلسرد و ناامید کرد. به نحوی که در انتخابات اخیر، میزان مشارکت مردم به نحو قابل توجهی کم بود.
طالبان و آمریکا به یک توافق اولیه رسیدند که اگر اجرا شود، به خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان منجر خواهد شد.
مذاکرات صلح و شکاف در کابل
اختلافات سیاسی در کابل در شرایطی شعله ور شد که آمریکا و طالبان به مرحله مهمی در مذاکرات صلح رسیده اند. این مذاکرات به یک توافق اولیه و مشروط کاهش خشونت‌ها رسیده که اگر اجرا شود ممکن است به خروج تدریجی نیروهای آمریکایی از افغانستان منتهی شود. بر اساس این توافق، ابتدا یک دوره آزمایشی کاهش خشونت‌ها به مدت یک هفته شروع می‌شود. سپس اگر در این مدت توافق اجرا شد، ظرف ده روز، دو طرف توافق صلح امضا می‌کنند و بعد از این توافق، طالبان و دولت افغانستان با هم درباره آینده سیاسی افغانستان گفتگو می‌کنند.
اما حالا با عمیق شدن شکاف سیاسی در کابل، چشم انداز مذاکرات بین الافغانی تیره شده شده است. به نوشته روزنامه نیوریورک تایمز، دیپلمات‌های غربی از مدت‌ها قبل نگران بوده اند که وقوع یک بحران سیاسی در کابل، موضع دولت افغانستان در مذاکرات صلح را تضعیف کند و کل طرح صلح را تحت تاثیر قرار دهد. مناقشه انتخاباتی به این معناست که دولت غنی در زمان مشخص شدن دوره «کاهش خشونت‌ها» به چالش کشیده و تمرکزش به امور دیگری منحرف می‌شود.
البته غنی وعده پیگیری گفتگو‌های صلح با طالبان را داد. وی در اولین سخنرانی بعد از پیروزی تاکید کرد که برای صلح تلاش خواهد کرد و دولت آینده اش، از طریق به نتیجه رساندن تلاش‌های صلح با طالبان برای افغانستان امنیت به ارمغان خواهد آورد. غنی از طالبان خواست که مانند گلبدین حکمتیار با دولت آشتی کنند و در سیاست نقش آفرینی کنند.
از سوی دیگر، طالبان برگزاری انتخابات تحت «اشغالگری» و همچنین پیروزی غنی را رد کرد. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در بیانیه‌ای گفت: «ملت افغانستانی بعد از پایان اشغالگری سرنوشت خود را مشخص خواهد کرد و برای تاسیس یک دولت اسلامی کار خواهد کرد. اعلام پیروزی غنی، فایده‌ای ندارد و مشکل افغانستان را حل نمی‌کند.»
مجاهد با بیان اینکه «مقاومت طالبان تا پایان اشغالگری و تاسیس یک نظام آزاد و اسلامی ادامه خواهد داشت.» افزود: «با توجه به برهه حساس کنونی، اعلام پیروزی غنی، با فرآیند فعلی مصالحه سازگاری ندارد.»
در چنین شرایطی که طالبان پیروزی غنی را غیرقانونی می‌داند، باید دید که چگونه آمریکایی‌ها می‌توانند طبق توافق اولیه با طالبان، این گروه را به مذاکره با دولت غنی ترغیب کنند. بر اساس توافق صلح آمریکا و طالبان، ماه آینده باید طالبان و دولت کابل مذاکرات صلح را آغاز کنند. آیا طالبان با کسی که حتی در کابل هم درباره ریاست‌جمهوری‌اش اجماع وجود ندارد، مذاکره خواهند کرد؟ اگر چنین کنند، آیا به او امتیازات مهمی خواهند داد؟
منابع طالبان می‌گویند توافق صلح آمریکا و طالبان در 29 فوریه امضا می‌شود و گفتگو‌های بین الافغانی در 10 مارس شروع خواهد شد. دولت کابل در حالی وارد این گفتگو‌ها می‌شود که نه تنها هیچگونه وحدتی در آن مشاهده نمی‌شود بلکه مردم افغانستان نیز از نزاع‌های درونی آن خسته شده اند. از این رو، در امتیازگیری از طالبان کار سختی خواهد داشت. این در حالی است که طالبان توانسته اند خود را به عنوان یک بازیگر موثر در صحنه سیاسی و میدانی افغانستان به آمریکا بقبولانند. مذاکرات آن‌ها با آمریکا و سپس با دولت افغانستان، به آن‌ها مشروعیتی سیاسی می‌دهد که هیچگاه نداشته اند. قرار است قبل از شروع مذاکرات، پنج هزار زندانی طالبانی آزاد شوند.
