چند نکته درباره مرمت ساختمان شیشهای صداوسیما

فرزاد رستمیفر، معمار و مرمتگر، در یادداشتی به چند نکته درباره نحوه بازسازی و کارکرد آن اشاره کرده است که در ادامه میخوانید:
تقریباً بیشتر اظهارنظرها در خصوص نحوه بازسازی و مرمت ساختمان شیشهای تلویزیون که در جریان جنگ 12روزه اخیر بهطور جدی آسیب دیده است، معطوف به فرم ساختمان است و نه به کارکرد آتی آن؛ یعنی تکرار همان دیدگاه و نگاهی که به بسیاری از آثار ارزشمند تاریخی بوده و موجب شده است که پس از مرمت و بازسازی، بلااستفاده و کماثر بهسمت مرگ مجدد بروند.
بدون تردید صیانت از ارزشهای معمارانه این بنا و احترام به ایدههای خلاقانه مهندس عبدالعزیز فرمانفرماییان در فرآیند تهیه طرح مرمت و بازسازی امری ضروری است اما موضوع به همین جا ختم نمیشود؛ زیرا بدون تدوین سناریوی مرمت و بدون توجه به کارکرد آتی این بنا هر نوع طرح مرمتی با هر نوع روحیهای کافی نخواهد بود، نمیتوان از پیچهای تند مباحث نظری پیرامون این موضوع بدون داشتن پاسخ مناسبی برای این پرسش عبور کرد.
طرح مباحث کمارتباط و تبلیغاتی نظیر تمایز قایلشدن میان این ساختمان بهعنوان یک ساختمان ارزشمند یا یک اثر تاریخی بهتنهایی میتواند عامل گمراهکننده و در عین حال جذابی باشد که پروژه را در همان ابتدا با شکست مواجه کند.
این ساختمان بدون تردید هم ارزشمند است و هم تاریخی. این بنا مابهازای تمام و کمالی از زندگی شیشهای ایرانیان است که در عین حال زخمی و شکسته شده است. اینجا ایران است، زخم خورده ولی پابرجا، و بازآفرینی و مرمت آن هم نه صرفاً یک ضرورت معمارانه و شهرسازانه که یک اقدام فرهنگی و اجتماعی در مقیاس ملی است و میبایست امانتدارانه و عاری از هرگونه تظاهر صورت پذیرد.
در اینجا معمار و مرمتگر پیش از آنکه گوینده باشد، میبایست شنونده و بیننده باشد:
اگر ساختار تغییر کند دیگر اصیل نیست، اگر صورت و پیکره این اصالت زخمخورده، نشان و نشانهای از زخم جنگ نداشته باشد، گمراهکننده خواهد بود؛ مانند داستانی که چند صفحه را از میانش کنده باشند و ناقص شده باشد.
اما کارکرد شاید عملکرد سابقش دیگر موضوعیت نداشته باشد؛ لذا میتوان به سالنهای موسیقی و نمایش و تجهیزات تلویزیونی بهعنوان موزه تاریخ تلویزیون ملی ایران اندیشه کرد؛ ولی بدون دخالت در حجم و فرم اولیه آن، البته اگر همچون ساختمان "خانه شهر" در میدان توپخانه تهران، پس از جدلهای فرمالیستی و مدیریتی غیرضرور دچار دگردیسی بهرهبرداری نشود.