چگونه خانه‌تکانی سبز داشته باشیم؟
با آغاز سال جدید تصمیم بگیریم با حس مسؤولیت‌پذیری بیشتر برای تمیزکاری خانه، تغییر و اصلاح بسیاری از رفتار‌های پرخطر و آسیب‌رسان به محیط زیست، شهروند سبزتری باشیم.
چه خوب است با آغاز سال جدید تصمیم بگیریم با حس مسؤولیت‌پذیری بیشتر برای خانه بزرگترمان «زمین» و تغییر و اصلاح بسیاری از رفتار‌های پرخطر و آسیب‌رسان به محیط زیست، شهروند سبزتری باشیم. برای شروع حرکت در این مسیر کافی است هر یک از ما با قدم‌هایی کوچک، ولی محکم و پیوسته از خانه‌های‌مان شروع کنیم. خانه‌تکانی سبز ما می‌تواند نویدبخش روز‌هایی بهتر برای محیط زیست و طبیعت رنجور سرزمین‌مان باشد.
مدیریت مصرف آب هنگام خانه‌تکانی نکته بسیار مهمی است. ایران کشوری خشک است، به‌گونه‌ای که 88 درصد آن در کمربند خشک جهانی قرار گرفته است و در حال حاضر چهارمین سال پیاپی خشکسالی را پشت سر می‌گذارد. گرمای هوای تقریبا در همه نقاط کشور از ابتدای سال آبی جاری (اول مهرماه) بالاتر از حد نرمال بوده است، به‌گونه‌ای که آبان و آذرماه گرم‌ترین آبان و آذر تاریخ کشور بوده‌اند. طی آذر، دی و بهمن نیز برف چندانی نباریده است بنابراین در این شرایط مصرف بهینه آب اهمیت دوچندانی دارد.
بهتر است مردم شست وشوی قالی و پرده را تا حد امکان در خانه انجام ندهند و به مراکز مخصوص انجام این کار محول کنند چراکه آب منازل از نوع آب شرب است و نباید برای شست وشوی قالی و پرده مصرف شود.
هنگام خانه‌تکانی استفاده از شوینده‌ها نقش اساسی در سلامت و یا آسیب رساندن به انسان وطبیعت دارد. استفاده از شوینده‌های شیمیایی پس از مصرف به همراه پساب‌ها و فاضلاب‌ها و ورود آن‌ها به دریاچه‌ها یا رودخانه‌ها به دلیل تجمع کف روی آب‌های سطحی و جلوگیری از عمل اکسیژن‌گیری آب، تعادل اکوسیستم‌های آبی را برهم می‌زند و موجب مرگ و میر جانداران آبزی می‌شود.
این تمیزکننده‌ها همچنین می‌توانند با افزایش ورود «مواد شبه هورمونی» به آب‌های زیرزمینی باعث آلودگی آب‌های زیرزمینی شوند. مسئله دیگر استفاده از شوینده‌های مصنوعی، «میکروبیدها» و ریزپلاستیک‌هایی است که با ابعاد بسیار ریز حتی قادرند از غشا‌های تصفیه آب نیز بگذرند و ضمن آلودگی دریا‌ها و رودخانه ها، با ورود در بافت آبزیان در نهایت وارد زنجیره غذایی ما شوند بنابراین نکته مهم در مصرف شوینده‌ها، استفاده منطقی از شوینده‌ها، کاربرد شوینده‌های طبیعی و شوینده‌های سازگار با محیط زیست است.
مدیریت کاهش تولید پسماند یکی دیگر از نکات خانه‌تکانی سبز این است که از تولید پسماند اجتناب کنیم و این اولین اصل درمدیریت پسماند است یعنی برای خرید‌های آخر سال برنامه داشته باشیم و آگاهانه و متناسب با نیازمان خرید کنیم. مورد دیگر در مدیریت پسماند، تفکیک پسماند‌ها در مبدا و توجه به جداسازی پسماند‌های خطرناک نظیر باطری‌ها، دارو‌های تاریخ گذشته، لامپ‌های فلورسنت شکسته و... است.
کاهش مصرف کیسه‌ها و ظروف یکبار مصرف پلاستیکی نیز مد نظر قرار گیرد. گرچه نیاز است که در طول سال به این موضوع مهم توجه شود، ولی حین خانه تکانی همینطور تعطیلات و سفر‌های نوروز توجه داشته باشیم که مصرف حداقلی از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف و کالا‌های پلاستیکی یکبارمصرف و جایگزین کردن محصولات پایدار مثل کیسه‌های پارچه‌ای، سبد‌های خرید، سفره‌های پارچه‌ای، لیوان و ظروف غیرپلاستیکی و... می‌تواند بر کاهش آلودگی محیط زیست و جلوگیری از تخریب مناطق و چشم انداز‌های طبیعی کشور بسیار موثر باشد.
موضوع دیگر مربوط به بازاستفاده در دورریز‌های سالانه موضوع مهم دیگر است. یعنی هنگام خانه تکانی اگر وسایلی داریم که امکان تعمیر، تغییر کاربرد و استفاده مجدد دارند، آن‌ها را تعمیر و دوباره استفاده کنیم. با این کار به کاهش تولید پسماند کمک کرده‌ایم. در بسیاری از موارد تنها با یک تعمیر یا بهینه‌سازی ساده می‌توان بسیاری از لوازمی که داریم را دوباره به چرخه مصرف برگردانیم.
رعایت همین نکات ساده می‌تواند باعث کاهش آلودگی آب و خاک شود؛ آلودگی‌هایی که در دراز مدت می‌تواند تاثیرات مخرب زیادی بر سلامت خودمان و محیط زیست بگذارد.
باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی محیط زیست