چگونه می‌توان علوی زندگی کرد؟
نام علی (ع) زنده است و الگوپذیری از نخستین امام شیعیان ممکن؛ شخصیت بزرگی که می‌تواند الگوی انسان در طول تاریخ باشد.
به گزارش مشرق، نام علی (ع) زنده است و الگوپذیری از نخستین امام شیعیان ممکن. مردی که در شب‌های کوفه مهربان و افتاده به خانه فقرا می‌رفت و به آنها غذا می‌داد، در روزهای نبرد با دشمن به میدان جهاد می‌رفت و سرسخت‌ترین جنگجویان مانند عمر بن عبدود را به درک واصل می‌کرد. بی تردید چنین شخصیت بزرگی می‌تواند الگوی انسان در طول تاریخ باشد.
حجت الاسلام و المسلمین محمد سعیدی کارشناس مذهبی و پژوهشگر دینی در این باره می‌گوید: برخی سوال می‌کنند که من چگونه می‌توانم امام علی (ع) را برای خود الگو قرار دهم؟ در پاسخ این پرسش می‌گوییم، حرف امام کهنه نمی‌شود و از بین نمی‌رود. اگر هزار سال هم بگذرد، حرف امام تازه و قابل پذیرش است.
خداوند در قرآن کریم می‌فرمایند قُل اِن کُنتُم تُحِبُونَ اللهَ فَاتَبِعُونِی یُحبِبکُمُ اللهُ وَیَغفِر لَکُم ذُنُوبَکُم بگو اگر خدا را دوست دارید، از من تبعیت کنید. این دستوری است که قرآن به پیامبر می‌دهد و می‌گوید آن را به مسلمانان بگو. شاید اگر این آیه را جلوی چشممان بگذاریم و هر روز به آن نگاه کنیم، بسیاری از مسائل برایمان روشن می‌شود. اگر ادعای دوستیمان می‌شود، باید تبعیت محض داشته باشیم و گرنه دوستی در حد ادعا باقی می‌ماند. عبارت یُحبِبکُمُ اللهُ در آیه بالا نشان می‌دهد که اگر شما خدا را دوست داشته باشید، خدا هم شما را دوست دارد. گاهی من کسی را دوست دارم، اما نمی‌دانم باید چکار کنم. گاهی من کسی را دوست دارم و می‌دانم، چه به او هدیه دهم. شناخت نسبت به امام در مرحله اول و شناخت نسبت به خود در مرحله دوم باعث می‌شود، انسان عملکرد خوبی داشته باشد.
ولادت امام علی
شاخصه‌های زندگی علی (ع) که باید الگوی ما باشند حجت الاسلام والمسلمین فیض آبادی هم به خبرنگار ما می گوید: شاخص‌های مهم زندگی امام علی که خداوند در قرآن به آن اشاره کرده و ما باید الگوی خویش قرار دهیم، عبارتند از: انفاق از چیزهایی که دوست دارید، کمک کردن به همگان، اخلاص در عمل و رافت در حق بندگان.
قله درخشان حکمرانی علوی امام علی (ع) نه فقط در عرصه زندگی شخصی و عمومی، بلکه در عدالت ورزی و شیوه حکومت داری هم خاص بود. رهبر معظم انقلاب در سخننرانی های متعدد خود درباره ایشان مواردی را از نوع حکمرانی علوی مطرح کرده اند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:
«اسلام برای سعادت بشریت، مدیریتی از نوع مدیریت امیرالمؤمنین را لازم میداند.» 1368/11/9 «مشکل امروز بشریت، فقدان عدالت و اسلام و حکومت علوی و روش و منهاج امیرالمؤمنین (ع) است.» 1371/3/30 «وظیفه‌ی ما این است، به سمت قله حرکت کنیم. همین صفات امیرالمؤمنین را [در نظر] بگیرید، به‌قدر وسعمان، به‌قدر توانمان در این جهت حرکت کنیم.» 1395/6/30 چراکه «حکومت علوی بشر را به عدالت، آرامش، ایمان به معنویت، صفا و برادری، صلح و دوستیِ حقیقی میرساند.» 1381/1/09
از اقامه دین تا محوریت عدالت الگوی حکومت علوی دارای شاخص‌هایی است. «پایبندیِ کامل به دین خدا و اصرار بر اقامه دین الهی. این شاخصه اول است. هر حکومتی که اساس کارش بر اقامه دین خدا نباشد، علوی نیست.» 1381/6/30 در مرتبه‌ی بعد «خصوصیت دوم و شاخصه دومِ حکومت امیرالمؤمنین عدالت است؛ عدالتِ مطلق. یعنی هیچ مصلحت شخصی و هیچ سیاست مربوط به شخص خود را بر عدالت مقدم نمیکند.» 1381/6/30 «در زندگی جمعی و حکومتی امیرالمؤمنین، نقطه‌ی بارزتر از همه چیز «عدالت» است... ملاحظه‌ی عدالت، اجر نهادن به عدالت و عمل کردن به آنچه مقتضای عدالت است، وظیفه‌ی ما است و باید شاخصه‌ی نظام اسلامی به حساب آید.» 1382/8/23 «این آن برجسته‌ترین مسئله در زندگی حکومتی امیرالمؤمنین (ع) بود.» 1371/3/30 و در این زمینه دفاع از مظلوم و مبارزه با ظالم یک محور مهم محسوب می‌شود: «حکومت امیرالمؤمنین در زمینه‌ی اقامه‌ی عدل، حمایت از مظلوم، مواجهه‌ی با ظالم و طرفداری از حق در همه‌ی شرایط، الگویی است که باید از آن تبعیت شود.» 1380/9/16
مولای متقیان علی علیه السلام
علی (ع) در نگاه اندیشمندان جهان حضرت امام علی (ع)، امام اول شیعیان، نه تنها برای مسلمانان بلکه برای بزرگان همه ادیان شخصیتی است قابل احترام با اندیشه‌های تامل برانگیز و برجسته. در ادامه سخنانی را می‌خوانید از اندیشمندان مختلف جهان درباره حضرت علی (ع).
علی (ع) شعله‌های فروزان در دل‌ها
جرج جرداق: «علی بن ابی طالب (ع) شعله‌های فروزان در دل‌ها، و حرارتی نیرو بخش در جان‌ها، و منطقی شفابخش در عقل‌ها است. (1)
همانند پیامبران (ع)
جبران خلیل جبران یکی از بزرگترین نویسندگان و متفکران مسیحی عرب می‌گوید: «من معتقدم که فرزند ابوطالب نخستین عرب بود که با روح کلی، رابطه برقرار کرد. او نخستین شخصیت از عرب بود که لبانش نغمه‌ی روح کلی را در گوش مردمی طنین انداز نمود که پیش از او نشنیده بودند... او از این دنیا رخت بر بست در حالی که رسالت خود را به جهانیان نرسانیده بود. او چشم از این دنیا پوشید مانند پیامبرانی که در جوامعی مبعوث می‌شدند که گنجایش آن پیامبران را نداشتند، و به مردمی وارد می‌شدند که شایسته‌ی آن پیامبران نبودند، و در زمانی ظهور می‌کردند که زمان آنان نبود. خدا را در این کار حکمتی است که خود داناتر است». (2)
شهید عدالت
کارلایل فیلسوف بزرگ انگلیسی می‌گوید: «ما را نمی‌رسد جز آن که علی (علیه السلام) را دوست بداریم و به او عشق بورزیم، چه او جوان مردی است بس عالی قدر و بزرگ نفس، از سرچشمه‌ی وجدانش خیر و نیکی می‌جوشید، از دلش شعله‌های شور و حماسه زبانه می‌زد، شجاع‌تر از شیر ژیان بود ولی شجاعتی ممزوج با لطف ورحمت و عواطف رقیق و رافت... در کوفه کشته شد، شدت عدلش موجب این جنایت گردید، چنانکه هر کس را ماند خود عادل می‌دید، پیش از مرگش درباره‌ی قاتل خود گفت: و اگر زنده ماندم خودم نمی‌دانم [با ضارب چه کار کنم] و اگر در گذشتم کار به دست شما است، اگر خواستید قصاص نمایید در برابر یک ضربت تنها زنید، اگر در گذرید به تقوا نزدیک‌تر است. (3)
نمونه کامل تقوا
ویل دورانت خاورشناس مشهور انگلیسی می‌گوید: «علی (علیه السلام) در جوانی، نمونه کامل تواضع، تقوا، نشاط و اخلاص، در راه دین است. خوش منظر و نیکو خصال، و پر اندیشه و درست پیمان بود». (4)
پی نوشت:
1. جرج جرداق، امام علی علیه السلام صدای عدالت انسانی، ترجمه هادی خسرو شاهی، ج 6، ص 716. 2. جعفری، محمد تقی، ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج 1، ص 171. 3. عبدالفتاح عبد المقصود، الأمام علی بن ابی طالب علیه السلام، ج 1، مقدمه، ترجمه‌ی سید محمد مهدی جعفری، ص سیزده. 4. کریم خانی، صمدانی، علی علیه السلام فراسوی ادیان، ص 23