ژانری مظلوم همچون مخاطبانش / عبدالهی: یک سوم مخاطبان گیشه را در جشنواره فیلم فجر کنار گذاشته‌ایم + فیلم

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو - نرگس مهراجی: اگر بگوییم جشنواره بین‌المللی فیلم فجر برای ژانر کودک و نوجوان حتی تره هم خرد نمی‌کند بیراه نگفته‌ایم. لازم نیست نگاه موشکافانه‌ای داشته باشیم. همین که آثار راه‌یافته را از نظر بگذرانیم به معصومیت این حوزه از سینما در ایران و جشنواره‌ها پی می‌بریم. نخستین پرسشی که در ذهن شکل می‌گیرد این است که آیا اصلا آثاری در حوزه کودک و نوجوان برای دبیرخانه جشنواره فجر ارسال می‌شود یا خیر؟

بیشتر فیلم‌هایی که در ژانر کودک و نوجوان به دبیرخانه فرستاده می‌شوند آثاری‌اند که در جشنواره بین‌المللی فیلم کودک هم حضور داشته و حتی گاهی منتخب شده‌اند.«میان صخره‌ها» عنوان اثری است که در سی‌وچهارمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان به عنوان اثر منتخب شناخته شد و امسال به دبیرخانه جشنواره فیلم فجر نیز ارسال شد. این اثر مورد بررسی قرار گرفت و نمره قابل قبولی کسب کرد اما پذیرفته نشد. اما چرا چنین اتفاقی اتفاقی افتاد؟

مختار عبدالهی، نویسنده و کارگردان این فیلم در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو می‌گوید: با اعلام نتایح آرای هیئت داوران خیال می‌کردیم حتما این اثر نمره‌ی مطلوبی را کسب نکرده و به همین خاطر پذیرفته نشده و از این بابت گله‌ای نداشتیم. اما بعد متوجه شدیم ماجرا از قراری دیگر است. بهروز افخمی در یکی از مصاحبه هایش درباره روند انتخاب آثار به فیلم «میان صخره‌ها» اشاره می‌کند. البته مستقیما عنوان فیلم را به زبان نمی‌آورد اما قصه فیلم را روایت می‌کند و می‌گوید این اثر برای حضور در فجر، نمره کافی را کسب کرده و از استانداردهای لازم برخوردار است اما به خاطر حضورش در سی‌و چهارمین جشنواره فیلم کودک، در آخرین لحظات حذف شد تا بستر بیشتری برای فیلم اولی‌ها در فجر مهیا باشد. با همین توجیه فیلم «میان صخره‌ها» از دور رقابت حذف شد در حالیکه این اثر هم نخستین تجربه کارگردانی من بود و این دلیل از سوی ما پذیرفتنی نیست. هرچند اعتراض خود را به این مسئله اعلام کردیم اما صدایمان به گوش کسی نرسید.

او ادامه می‌دهد: این اتفاق در حالیست که در آیین نامه جشنواره فیلم فجر گفته شده هیچ یک از آثار نباید در هیچ یک از رویدادها، جشنواره‌ها و بازارهای سینمایی داخلی و خارجی به نمایش درآمده باشند. اما در این زمینه تبصره‌ای وجود دارد و آثار راه یافته به جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودک و نوجوان از این قاعده مستثنی‌اند. این تبصره نشان می‌دهد آثار سینمایی حوزه کودک و نوجوان از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند و توجه مضاعفی را می‌طلبند اما در عمل اولویت ندارد. این ماجرا مصداقی از بی‌توجهی به سینمای کودک و نوجوان است که قطعا تبعاتی خواهد داشت. از جمله اینکه بسیاری از سینما گران این حوزه دچار تردید میشوند و شاید دیگر سراغ ساخت فیلم کودک نروند. کما‌اینکه من هم دیگر فیلم کودک نخواهم ساخت.

مختار عبدالهی به حضور برخی از آثار منتخب جشنواره فیلم فجر در جشنواره فیلم کودک اشاره می‌کند و می‌گوید: در سال‌های گذشته برخی از آثار منتخب جشنواره فیلم فجر به جشنواره فیلم کودک و نوجوان راه یافتند. بدون ذره‌ای دردسر و حتی پروانه زرین هم کسب کردند. اما این رابطه متقابل نیست و آثار منتخب جشنواره فیلم کودک به راحتی در فجر پذیرفته نمی‌شوند و چه بسا با توجیهاتی بی‌اساس در حق‌شان اجحاف می‌شود‌.

در این بین افرادی وجود دارند که می‌گویند اساسا فجر جای فیلم کودک و نوجوان نیست. این کارگردان درباره جایگاه آثار حوزه کودک و نوجوان در جشنواره بین المللی فیلم فجر می‌گوید: در هیچ کجا از آیین‌نامه نوشته نشده که آثار ژانر کودک و نوجوان در این رویداد جایی ندارد. زمانی که جشنواره فیلم فجر ویترین سینمای ایران است و تقویم سینمای ایران با چنین رویدادی ورق می‌خورد نمی‌توانیم تولیدات سینمایی کودک و نوجوان را در آن نادیده بگیریم هر چند این اتفاق در حال رخداد است.

یکی از توجیهاتی که در این زمینه مطرح می شود وجود جشنواره بین المللی فیلم های کودک و نوجوان است. جشنواره‌ای که به طور ویژه برای نمایش و بررسی آثار این حوزه پایه‌ریزی شده اما اقبال عمومی و بعد رسانه ای جشنواره فیلم فجر با جشنواره فیلم کودک فرسنگ‌ها فاصله دارد و این دو رویداد فارغ از بحث کیفی با هم قابل مقایسه نیستند. ما عملا مخاطب کودک و نوجوان را در فجر کنار گذاشته‌ایم. گروه سنی که تقریبا یک سوم مخاطب گیشه را تشکیل میدهد. بعد به دنبال چرایی خلوت بودن گیشه ایم. من همه این ها را ناشی از مدیریت ضعیف می دانم. ابن ماجرا و صحبت‌های بهروز افخمی این باور را القا کرد که فیلم‌های جشنواره فیلم کودک نمی‌توانند به فجر راه یابند و این نشان از مظلومیتی است که این حوزه سالهاست با آن دست و پنجه نرم می‌کند.