کاهش امید به زندگی در ایران با افزایش انتشار این گاز

آلودگی محیط زیست ازجمله عوامل محیطی تهدیدکننده امید به زندگی است. آثار آلودگی هوا بر سلامت انسان از دیرباز مورد توجه بوده‌اند. حتی پیش از انجام شدن مطالعات کلاسیک و مدرن در این زمینه نیز، رخدادهایی مانند افزایش شدید سطح ذرات معلق در انگلستان که با افزایش شدید تعداد مرگ در یک فاصله کوتاه زمانی همراه بوده، توجه محققان و مردم را به این موضوع جلب کرده است. از سوی دیگر، از اوایل دهه 1990، آلودگی هوای شهرها، به‌ویژه کلان‌شهرهای کشورهای در حال توسعه به‌عنوان مهم‌ترین نگرانی‌های زیست‌محیطی جهان شناخته شده است.

بنا بر نظر متخصصان، ذرات معلق در هوا می‌توانند عوارض کوتاه‌مدت و درازمدتی بر سلامت ساکنان مناطق آلوده ایجاد کنند. تأثیر آلودگی هوا بر افراد مختلف متفاوت است و آسیب‌پذیری برخی افراد نظیر کودکان کم سن و سال و سالمندان بیش از سایرین است. سالیانه سه میلیون نفر در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند و در برخی کشورها تعداد افرادی که در اثر همین عامل جان خود را دست می‌دهند، بیشتر از قربانیان سوانح رانندگی است. آلودگی هوا به علت دلالت‌هایی که بر وضعیت زندگی نسل‌های آینده دارد، یکی از مهم‌ترین پیش‌شرط‌های توسعه پایدار است که عوامل بالقوه زیادی ممکن است بر آن تأثیرگذار باشند.

این موضوع، دستمایه گروهی از پژوهشگران دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان برای انجام یک مطالعه علمی قرار گرفته است. در این مطالعه، اثر انتشار آلاینده‌های محیطی و به‌طور خاص گاز دی اکسید کربن بر میزان امید به زندگی مردان و زنان ایرانی بررسی شده است.

این تحقیق توصیفی - تحلیلی با استفاده از تجزیه و تحلیل نرم‌افزاری برای دوره زمانی 1960 تا 2019 انجام گرفته است و در آن، اثر انتشار آلاینده‌ها بر امید به زندگی کل ایرانیان محاسبه شده است. سپس اثر CO2 بر امید به زندگی زنان و مردان ایرانی در چندک‌های مختلف برآورد شده است.

نتایج این پژوهش به‌خوبی نشان می‌دهند که انتشار گاز CO2 بر امید به زندگی کل، امید به زندگی مردان و زنان اثری منفی داشته است. لذا برای افزایش امید به زندگی در کشور ایران باید به کنترل انتشار آلاینده‌ها مخصوصاً CO2 پرداخته شود.

در این خصوص، مسلم انصاری نسب، پژوهشگر گروه اقتصاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه ولی‌عصر (عج) رفسنجان و همکارش می‌گویند: «امروزه، یکی از چالش‌های مهم شناخته شده در کشور، آلودگی زیست‌محیطی مخصوصاً CO2 است، زیرا این گاز گلخانه‌ای مهم، در بین گازهای گلخانه‌ای بیشترین تأثیر را در تولید آلودگی جوی دارد».

آن‌ها می‌افزایند: «نتایج تحقیق ما حاکی از آن هستند که اثر انتشار گاز کربن دی اکسید سرانه بر امید به زندگی کل، امید به زندگی مردان و امید به زندگی زنان منفی و معنی‌دار برآورد می‌شود».

از سوی دیگر طبق یافته‌های این پژوهش، اثر مرگ‌ومیر بر امید به زندگی کل، امید به زندگی مردان و امید به زندگی زنان منفی بوده است. همچنین اثر نرخ تولد بر امید به زندگی کل و امید به زندگی زنان مثبت ارزیابی شده است، درحالی‌که این اثر در امید به زندگی مردان منفی بوده است.

به گفته انصاری نسب و همکارش، «نتایج این پژوهش می‌تواند به تصمیم سازان و سیاست‌گذاران کلان کشور جهت کنترل آلاینده‌های زیست‌محیطی به‌منظور افزایش امید به زندگی راهگشا باشند».

آن‌ها معتقدند: «همچنین پیشنهاد آتی ما این است که با توجه به اثرگذاری سایر آلاینده‌ها که باعث بیماری‌های قلبی - عروقی، ریوی، سرطان‌ها و غیره در کشور می‌شوند و از این طریق، کاهش امید به زندگی را کلید می‌زنند، مطالعاتی طرح‌ریزی و اجرا شوند».

این یافته‌های علمی پژوهشی در «فصل‌نامه سلامت و محیط زیست» متعلق به انجمن علمی بهداشت محیط ایران منتشر شده است.

233233