کتابخانه های عمومی در تمام دنیا جزو مهم ترین مراکز فرهنگی و هنری هستند

میرحامد هاشمی مجد کارشناس آمار و پژوهش اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در یادداشتی که در اختیار باشگاه خبرنگاران جوان قرار است این چنین نوشته است که کتابخانه عمومی نهادی است که از دل جامعه خود بر می‌خیزد و خدماتش را در اختیار همان جامعه قرار می‌دهد. امروزه در سراسر جهان از کتابخانه‌های عمومی به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز فرهنگی اجتماعی یاد می‌شود.

در ایران نیز به دلیل فعالیت بیش از سه هزار کتابخانه عمومی زیر نظر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، در بسیاری از جوامع روستایی، کتابخانه تنها مرکز فرهنگی اجتماعی است.

در عصر حاضر با توجه به پیچیده‌تر شدن جوامع بشری و به وجود آمدن نیاز‌های متفاوت، به علت بروز تغییر و تحولات گوناگون در اوضاع اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، نهاد‌ها و سازمان‌ها از جمله کتابخانه‌های عمومی با شرایط و نیاز‌های جدید کاربران خود روبه‌رو می‌شوند؛ نیاز‌هایی که می‌بایست در مرحله اول شناسایی و ابعاد گوناگون آن مشخص شوند و سپس برای رفع آن‌ها برنامه‌ریزی شود.

بحث‌های مفصلی در خصوص نقش کتابخانه‌های عمومی در ساخت جوامع مطرح شده است. در همه این مباحث نکته مهم و قابل توجه آن است که اهداف کتابخانه‌های عمومی به اهداف جامعه خود وابسته هستند.

جامعه‌ای که در آن به فرموده مقام معظم رهبری، اشتغال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و «مسئولان جامعه باید برای ایجاد اشتغال شب و روز نشناسند»، برای ایجاد اشتغال باید از تمام ظرفیت‌های کشور استفاده شود؛ چرا که «ایجاد یک کار، یک مسئله چندجانبه و خیلی مهم است» و «آن چیزی که در متن جامعه اشتغال ایجاد می‌کند، تحرک ایجاد می‌کند و طبقات پایین را بهره‌مند می‌سازد همین صنایع (مشاغل) کوچک و متوسط است» (پیام نوروزی رهبر انقلاب: 1396)

بررسی نتایج طرح‌های آمارگیری مرکز آمار ایران، تحلیل روند بازار کار و آمار‌های نیروی کار ایران نشان می‌دهد که ایجاد و توسعه کسب‌وکار‌های کوچک یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین بخش‌ها در توسعه اقتصادی خانوار و جامعه است و، در نتیجه، حمایت از آن می‌تواند به یکی از اهداف کتابخانه‌های عمومی در طراحی خدمات و برنامه‌ها تبدیل شود؛ اهدافی که جهت‌گیری آن‌ها بر اساس منویات مقام معظم رهبری مبنی بر توجه به اشتغال (از جمله کسب و کار‌های کوچک) در دهه گذشته به ویژه سال‌های اخیر است.

بر اساس کارویژه‌های «آگاهانش»، «آموزش» و «آفرینش» که توسط ایفلا برای کتابخانه‌های عمومی تعریف شده است کتابخانه‌های عمومی می‌توانند از طریق به اشتراک‌گذاشتن نظرات، ایده‌ها و خلاقیت‌های صاحبان کسب‌وکار‌های کوچک در سراسر شبکه گسترده خود، ایجاد بستر‌های مناسب آموزشی برای یادگیری، یاددهی و راه اندازی کسب و کار، حمایت، ترویج و اطلاع‌رسانی کسب و کار، در اختیار قراردادن منابع مطالعاتی مفید، مناسب و کاربردی و همچنین از طریق مدیریت فضا‌های کتابخانه‌های عمومی در جهت حمایت، توسعه و پایداری کسب‌وکار‌ها به ویژه در مناطق محروم، روستایی، گروه‌های خاص و فعالیت‌های دانش‌بنیان قدم بردارند. با توجه به آنچه تاکنون بیان شد خدمات و برنامه‌های حمایتیِ کتابخانه‌های عمومی برای کسب‌وکار‌های کوچک می‌تواند بسیار گسترده باشد و مصادیق فراوانی از طراحی و پشتیبانی سایت تا بسته‌بندی و فروش محصولات خانگی را شامل شود.

بر اساس اطلاعات میدانی، مجموعه کتابخانه‌های عمومی استان مازندران از طریق موارد فوق، اقدام به حمایت از صاحبان بیش از 50 کسب و کار کوچک نموده است؛ به نحوی که در برخی از موارد منجر به اشتغال‌زایی فراگیران در همان محله شده است.

از جمله این کسب‌وکار‌ها می‌توان به پرورش گیاهان دارویی، تولید عسل، چرم‌دوزی، میناکاری، سفال‌سازی، خیاطی، قالیبافی، پرده‌دوزی، نویسندگی، طراحی، عروسک‌سازی، نمدبافی، شمع‌سازی، صابون‌سازی و سایر کلاس‌های آموزشی مثل فن‌بیان، نقالی، قصه‌گویی و نقاشی ویژه کودکان اشاره کرد.