کتابی برای آشنایی با پوشش گیاهی کردستان

استان کردستان با دارا بودن شرایط جوی، اقلیمی و ادافیکی خاص خود همواره بستر رویش گونه‌های مختلف گیاهی بوده که علاوه بر ارزش مرتع‌داری دارای جنبه‌های زیست‌محیطی، حفاظت خاک، گیاهان دارویی، خوراکی و صنعتی است.

نعمت الله همتی نویسنده کتاب فلورستیک غالب کردستان، در گفت‌وگو با ایسنا به تشریح کتاب پرداخت و اظهار کرد: این کتاب در مورد غالب گیاهانی است که در استان کردستان رویش دارند و با هدف مطالعه دانشجویان، کارشناسان و علاقه‌مندان به طبیعت برای آشنایی با پوشش، تیپ و گرایش مرتعی توسط نشر افرای گروس در خرداد ماه امسال منتشر شد؛ 70 خانواده و 488 جنس گیاه با ذکر و استفاده از 26 منبع معتبر همراه با تصاویر گیاهان معرفی و دسته بندی شدند.

وی افزود: استان کردستان از نظر فلور و پوشش گیاهی 25 درصد پوشش گیاهی ایران را داراست و متاسفانه در گذشته کارشناسان منبع مناسبی برای مطالعه پوشش گیاهی کردستان نداشتند.

همتی با اشاره به اتمام گردآوری مطالب کتاب در سال‌های گذشته، عنوان کرد: کار تدوین کتاب در حدود دو سال و نیم انجام شد؛ توضیحات تمامی تیره‌های گیاهی شامل خصوصیات آن‌ها عنوان شده است و در قالب جداولی تمامی جنس‌های گیاهان بر اساس تیره‌ها دسته بندی و محل برداشت جنس‌های مختلف گیاهان ذکر شده است.

وی با تاکید بر گستردگی گونه‌های مختلف در استان کردستان، بیان کرد: بیشتر گیاهانی که در کتاب معرفی شدند را در بیشتر نقاط استان کردستان مشاهده کردم با این حال کتاب نوشته شده شامل 100 درصد گونه‌های استان کردستان نیست و چه بسا گونه‌های دیگری در استان وجود داشته باشند که فقط در نقاط خاصی باشند و نیازمند آن است که پژوهشگران چنین گونه‌هایی را شناسایی کنند تا بعدها با ذکر منابع به چنین کتاب‌هایی اضافه شوند.

همتی کارشناس مرتع و آبخیزداری و بیابان زدایی ادامه داد: دو زون زمین‌شناسی شامل ایران مرکزی و زاگرس در استان کردستان قرار دارد و این دو زون متفاوت باعث شده تا گونه‌های مختلفی در کردستان وجود داشته باشند؛ به عنوان مثال بلوطی که در غرب استان رشد می‌کند در شرق وجود ندارد چرا که مختص به زون زاگرس است و گونه‌های سالسولا و گیاهان علف‌شور که در بیجار هستند در نقاط دیگر استان مشاهده نمی‌شود با این حال گونه‌هایی هستند که در تمام استان کردستان وجود دارند و محدودیت پراکنشی ندارند.

وی با اشاره به آسیب رسیدن به مراتع در گذر زمان، افزود: بسیاری از گونه‌های گیاهی مناسب دام‌ها به دلیل توسعه کشاورزی و فشار تعلیف دام در حال از بین رفتن است و گونه‌های کمتر مناسب دام جایگزین آن می‌شود.

همتی در خصوص آتش سوزی مراتع، اظهارکرد: آتش‌سوزی به خودی خود یک روش برای اصلاح و احیای مراتع است اما در شرایط خشکسالی کنونی که رطوبت خاک پایین است به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود و رطوبت خاک را از بین می‌برد و در برخی موارد ممکن است بعضی گونه‌ها جایگزین نشوند؛ آتش سوزی برای اصلاح مراتع زمانی پیشنهاد می‌شود که مرتع دارای گیاهان خشبی باشد و بخواهیم گرایش به گیاهان علفی برای تعلیف دام انجام دهیم و در شرایط خشکسالی آتش سوزی ضرر دارد و توصیه نمی‌شود.

وی در خصوص خشکسالی و تاثیر آن بر مراتع، عنوان کرد: برخی از گونه‌های گیاهی به آب نیاز دارند و در صورتی که خشکسالی ادامه داشته باشد این گونه‌ها توسط گیاهان سمی و مهاجم جایگزین می‌شود و فشار تعلیف دام نیز می تواند باعث تشدید از بین رفتن این گونه گیاهان شود.

همتی کارشناس مرتع و آبخیزداری و بیابان زدایی در پایان از به اتمام رسیدن کار ترجمه کتاب دیگر خود خبر داد و اظهار کرد: کتاب دیگری در مورد هیدرولوژی آب‌های زیرزمینی را که فصلی از کتابی نوشته ریچارد مک‌کوان است، آماده چاپ هست که کار ترجمه این کتاب را انجام دادم و بیشتر کتاب‌های این نویسنده به عنوان منبع دانشگاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند و این کتاب تا حدود یک ماه دیگر توسط نشر افرای گروس منتشر می‌شود.

استان کردستان منطقه‌ای کوهستانی است که دشت‌های مرتفع و دره‌های پهن در سراسر استان گسترده شدند؛ کوه شاهو با ارتفاع 3300 متر بلندترین و منطقه آلوت در بانه با ارتفاع حدود 900 متر از سطح دریا کم ارتفاع ترین نقطه کردستان است که این اختلاف ارتفاع 2400 متری خود باعث به وجود آمدن اقلیم‌های متفاوت می‌شود.

جنگل های نیمه خشک بلوط غرب استان به مساحت حدود 370 هزار هکتار 5/2 درصد جنگل‌های کشور است و مراتع استان به مساحت یک میلیون و 440 هزار هکتار است که بارز ترین گونه درختی بلوط و غالب ترین گونه مرتعی گون است.

انتهای پیام