یادداشت | سند تسهیم درآمد محتوا و توسعه محتوایی و علمی کشور

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، عباس حسینی نیک، حقوقدان، پژوهشگر حقوق مالکیت فکری، رئیس هیئت مدیره انجمن ناشران دانشگاهی، در یادداشتی که برای انتشار در اختیار خبرگزاری تسنیم قرار گرفته است، نوشت:

چندی است بحث سند سیاست‌ها و الزامات تعرفه‌گذاری ترافیک شبکه و تسهیم درآمد محتوا در محافل علمی و فرهنگی مطرح است. سندی که می‌تواند موجب تحولات زیادی در توسعه تولید محتوا گردد بخصوص محتوای علمی که زیربنای تحولات اجتماعی می‌تواند باشد.

در حقوق آفرینش‌های فکری، اصل بر تولید محتوا توسط اشخاص حقیقی است که احیاناً توسط اشخاص حقوقی سازماندهی می‌شوند. در هرحال، چه اشخاص حقیقی و چه حقوقی در قالب بخش خصوصی توانایی و انگیزه برای تولید محتوا دارند که باید از طرف دولت و حاکمیت مورد حمایت قرار گیرند.

تجربیات جهانی حکایت از این دارد خصوصی‌سازی می‌تواند در جهت توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، حذف انحصار و گسترش رقابت، اشتغال‌زایی، توسعه فعالیت، کاهش هزینه‌های جاری، کوچک کردن اندازه دولت و استفاده بهینه از منابع نقش بارزی ایفا نماید. بخش خصوصی از انگیزه بالایی برای کار و تلاش و کسب سود برخوردار است و از نیروی انسانی، سرمایه و سایر عوامل تولید حداکثر استفاده را می‌کند که درنهایت به افزایش رشد اقتصادی و بهبود رفاه عمومی منجر می‌گردد.

امیدوارم اهداف و الزامات سند تسهیم درآمد محتوا که باید منجر به توسعه خلاقیت و نوآوری شود، مورد توجه جدی قرار گیرد. چنانکه در سند هم ذکر شده نقش نهادهای حاکمیتی و دولتی، نظارت و سیاستگذاری است و نقش بخش خصوصی، نقش اصلی تولید و توسعه محتواست و غیر از این نباید باشد. به نظرم در این مورد اختلافی نیست.

اسناد بالادستی و قانون اساسی به عدم تصدی‌گری دولت و حاکمیت و واسپاری به بخش خصوصی در همه امور بجز موارد خاص نظامی و امنیتی و استراتژیک تاکید دارد و باید اجرا شود. اگر در این حوزه هم مانند بخش‌های دیگر صنعتی و مالی انجام نشد یا ناقص انجام شد، نتیجه‌ای غیر از وضع موجود در این حوزه‌ها حاصل نمی‌گردد با این تفاوت که حوزه محتوا بسیار مهمتر و حساس‌تر از حوزه مالی و صنعتی است و بی‌راهه رفتن در آن، جبران ناپذیر است.

امروز مهمترین شاخص توسعه یافتگی در دنیا، تولید محتواست، محتوای علمی، فرهنگی، ادبی و هنری. ما از دستگاه‌های دیگر توقعی برای حمایت از تولید محتوا که وظیفه مؤسسات خصوصی و پژوهشی و انتشارتی است نداریم اما از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توقع داریم هوشمندانه از ظرفیت‌های موجود و تشکل‌های فرهنگی استفاده کند و غبطه فرهنگ را رعایت نماید.

نگاه نزدیک‌بین به درآمد این سند برای تأمین بودجه معاونت‌ها و نهادهای دولتی زیر مجموعه وزارت فرهنگ و ارشاد ارشاد اسلامی می‌تواند بخش خصوصی را بی‌نصیب سازد و این برخلاف تبصره 2 ماده 4 سیاست‌ها و الزامات تعرفه‌گذاری ترافیک شبکه و تسهیم درآمد محتوا خواهد بود.

سرمایه‌گذاری در نشر الکترونیک، خدمات امانت کتاب و استفاده از هوش مصنوعی در تولید محتوا نیازمند بودجه‌های اینچنینی است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند به انجمن‌های فرهنگی واسپاری کند.

حوزه‌های تخصصی تولید محتوا و نشر کتاب مانند حوزه کتاب دانشگاهی برای ایجاد زیرساخت و توسعه دسترسی به منابع علمی دنیا نیازمند بودجه قابل توجه است.

امروز در شرایطی که کشور ما در معرض تحریم‌های ظالمانه و غیرقانونی و برخلاف اعلامیه حقوق بشر در خصوص منع دسترسی به دانش قرار گرفته، دولت بابد از ظرفیت عدم الحاق به کنوانسیون برن استفاده کرده و با بودجه حاصل از سند تسهیم، نهضت ترجمه آثار علمی روز دنیا را آغاز کند.

انجمن فرهنگی ناشران کتاب دانشگاهی با همکاری مرکز نشر دانشگاهی به عنوان نماینده وزارتخانه‌های آموزش عالی تلاش دارد از ظرفیت‌های قانونی پیش‌بینی شده در بودجه و اسناد بالادستی استفاده کرده و گام‌های موثری در جهت توسعه علم و دانش بردارد.

سند تسهیم یکی از مهمترین این ظرفیت‌هاست که امیدوارم از این فرصت به خوبی استفاده شود و جامعه ایران از مواهب آن بهره‌مند گردد. ان‌شاءالله