یک کارگردان تئاتر: در اجرای نمایش‌های ایرانی دچار تکرار شده‌ایم
نویسنده و کارگردان نمایش «شاه مردنی هیچ‌کجا» معتقد است در اجرای تئاترهای ایرانی دچار تکرار شده‌ایم و باید در فرم و محتوا به‌روزتر باشیم.
محمد مروج نویسنده و کارگردان تئاتر در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم درباره لزوم تولید تله‌تئاترها در تلویزیون گفت: پخش تله‌تئاتر اگر بتواند مخاطب را با تئاتر و صحنه اجرا آشنا کند، بسیار قدم رو به جلویی خواهد بود. اگر ما هنر تئاتر را بستری برای قشر اندیشمند جامعه بدانیم، پخش تله‌تئاتر آن هم از رسانه همگانی باعث می‌شود تفکر کردن در میان مردم باب شود. از نظر من ساخت تله تئاترها از از سریال و فیلم‌های بی‌کیفیت که روی آنتن می‌روند، بهتر است.
وی افزود: اگر کارگردانان برای ساخت تله‌تئاتر به سراغ نمایشنامه‌های ایرانی بروند بسیار نقش خوبی در اشاعه فرهنگ ایرانی دارد. البته همه این‌ها منوط بر این است که چقدر آن نمایش بتواند مخاطب را جذب کند. باید قبول کنیم در نمایش‌هایی که معرف چهره و اسطوره‌های ایرانی هستند، مقداری ضعف داریم.
این هنرمند با اشاره به ضعف‌های نمایشنامه‌های ایرانی توضیح داد: به طور معمول، نمایشنامه‌های ایرانی در فرم و محتوا چارچوب‌مندتر هستند. موضوع بعدی تکرار در محتواست؛ به این معنی که ما فرم یکسانی در تولید نمایش‌های ایرانی و سنتی داریم و زمان آن رسیده که به‌روزتر باشیم. روز به روز فرم و پلتفرم‌های جدیدی در دنیا عرضه می‌شود و اگر محتوایی با فرم همسو نباشد لاجرم محکوم به حذف می‌شود. برای مثال سالانه نمایش‌های بی‌شماری در دنیا از «هملت» اجرا می‌روند اما اکثر آن‌ها تفاوت‌های چشمگیری با هم دارند؛ یعنی سازندگان تلاش می‌کنند تا حتی این نمایشنامه تاریخی و سنتی را به‌روزتر کنند.
مروج ادامه داد: فرمولی که مدت‌هاست تلویزیون از پیش می‌برد، نخ‌نما شده است و تنوعی در فیلم و سریال‌هایش نیست. چه می‌شد که اگر تله‌تئاترها مجددا تولید شوند و تلویزیون تنوع دوباره‌ای پیدا کند. به تازگی هم تله‌تئاتر متفاوتی از بچه‌های تئاتر به نام «کاتب اعظم» در تلویزیون دیده‌ام که می‌تواند در این راه آغازی باشد. وجود تنوع موجب جذب مخاطب می‌شود اما اگر رسانه‌ای تنها یک مدل محتوا برای ارائه داشته باشد مخاطب هم آن را پس می‌زند.
وی با اشاره به وجود پلتفرمی مختص به پخش تله تئاتر اضافه کرد: فکر می‌کنم اگر همان‌طور که پلتفرم‌هایی برای سریال‌های نمایش خانگی داریم، برای تئاتر هم داشته باشیم و تله‌تئاترها هم در بخش خصوصی با هدف تولید محتوای فرهنگی منتشر شوند شاید اتفاق خوبی رخ دهد. کمااینکه وجود پلتفرم مجزا نباید ختم به سرمایه و حضور چند تهیه‌کننده به خصوصی شود و اگر هم دولت در اداره آن سهیم شود باز هم مانند تلویزیون چارچوب‌بند می‌شود.
کارگردان نمایش «تیمارستان» بیان کرد: محصولات فرهنگی سلیقه مخاطب را پرورش می‌دهند. اگر تئاترها صرفا به سراغ تامین خنده بروند یا کارگردانان به دنبال آوردن سلبریتی در نمایش برای جذب تماشاگر باشند، ذائقه مخاطب دچار افت می‌کند و دیگر جایی برای تحلیل و تفکر تماشاگر باقی نمی‌ماند.
مروج درباره تازه‌ترین نمایش خود به نام «شاه مردنی هیچ‌کجا» خاطر نشان کرد: هر نمایشی که روی صحنه می‌برم تاثیر گرفته از تمام اتفاق‌های ریز و درشت زندگی من است. «شاه مردنی هیچ‌کجا» درون مایه جنون دارد. می‌توانم بگویم این نمایش حاصل نگرش من به جهان است و نقش اول آن فردی است که در دنیای قصه، احساس بیگانگی و تعلق نداشتن می‌کند. نوشتن نمایشنامه را چهار سال پیش آغاز کردم منتها مدتی درگیر کارهای دیگر شدم و بعد از آن‌ها، نمایشنامه را بازنویسی مجدد کردم.
وی افزود: هر تماشاگری پس از تماشای «شاه مردنی هیچ کجا» استنباط و تعبیر خودش را دارد و به همین دلیل خیلی درباره محتوای آن نمی‌توانم توضیح دهم. در اصل ذات تئاتر این است که ذهن مخاطب را درگیر کند.
این کارگردان در ادامه گفت: به طور معمول، برای نوشتن نمایشنامه تلاش می‌کنم خودم را در اتمسفر داستان قرار دهم. این کار را با موسیقی متناسب با فضا و فرم نمایش انجام می‌دهم و سپس شروع به نوشتن متن می‌کنم. همچنین برای نوشتن به سراغ خواندن آثار مکتوب دیگر که درون مایه‌ای شبیه فضای نمایش دارند، می‌روم.
مروج در پایان تصریح کرد: نقد نمایش در کشور ما شرایط جالبی دارد. افرادی که صرفا نقد تند دارند، حتما نظرشان را بازگو می‌کنند؛ اما کسانی که نمایشی را پسندیده‌اند، نظرشان را برای خودشان نگه می‌دارند. دوست دارم هر تئاتری که روی صحنه می‌برم حتما نقد شود و معتقدم نباید تمامی نظرها ملایم و یک‌دست باشند. از همین رو، تماشاگران «شاه مردنی هیچ‌کجا» هم یا خیلی نمایش را پسندیده‌اند و یا آن را درک نکرده‌اند.
فارس میزبان هجدهمین تئاتر بین‌المللی مقاومت می‌شود نگاهی به بازگشت تله‌تئاتر با ورودِ «کاتب اعظم»