یک کشف بسیار مهم در شمال غرب ایران + عکس

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایسنا، تپه باستانی چپرآباد در حدود 8 کیلومتری جنوب‌شرقی شهر اشنویه استان آذربایجان‌غربی و در بخش نالوس واقع شده است. کاوش‌های نجات‌بخشی این محوطه پیش از آبگیری سد چپرآباد آغاز شد. سد از اوایل شهریورماه 1402 آبگیری شده و به گفته باستان‌شناسان، سطح آب دامنه‌های شمالی و شرقی محوطه را در برگرفته است. با این وجود گفته شده نزدیک‌ترین محوطه باستانی به ساختگاه سد چپرآباد و فاصله آن تا تاج سد حدود 500 متر است.

باستان‌شناسان فصلِ نخست کاوشِ این محوطه را در سال 1400 و فصل دوم آن را در سال 1402 انجام دادند. در این دو فصل کاوش، بخش‌هایی از معماری این استقرار پیش از تاریخ آشکار شد.

فصل سوم کاوش تپه چپرآباد، همزمان با آبگیری سد چپرآباد و از شهریورماه، به مدت 50 روز انجام شد. در این فصل، 10 ترانشه به ابعاد گوناگون در ادامه بخش‌های کاوش‌شده دو فصل پیش، کاوش شد که در نتیجه آن، بیش از 230 مترمربع از بقایای معماری این استقرار پیش از تاریخی آشکار شد.

به گفته حنان بحرانی‌پور سرپرست هیأت باستان‌شناسی مستقر در این محوطه، این میزان کاوش بیش از پنج برابر مساحت آشکارشده در فصل نخست و حدود 10 برابر مساحت کاوش‌شده در فصل دوم است.

باستان‌شناسان پس از سه فصل دریافتند «تپه چپرآباد» بقایای روستایی کوچک مربوط به نیمه دوم هزاره پنجم قبل از میلاد (حدودا هفت‌هزار سال پیش) است.

سرپرست کاوش نجات‌بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد بر اساس مجموعه سفالیِ به‌دست آمده از این محوطه، گفت: چپرآباد مربوط به فاز انتقالی بین دو دوره مهم پیش از تاریخ در توالی فرهنگی شمال‌غرب ایران، یعنی دوره‌های «دالما» و «پیزدلی» است. تا پیش از کاوش چپرآباد، مرحله گذارِ بین این دو دوره در هیچ محوطه‌ای شناسایی نشده بود. در نتیجه این کاوش‌ها بخش بزرگی از معماری این روستای پیش از تاریخی، که روی برونزدی صخره‌ای شکل گرفته، آشکار شد که این معماری‌ها اطلاعاتی مهم از ماهیت کارکردی و فضایی محوطه در اختیار گذاشته است.

بحرانی‌پور از میان یافته‌های جالب توجه فصل سوم تپه باستانی چپرآباد، به کشف تدفینی مربوط به دوره ساسانی اشاره کرد که با توجه به سنت‌های تدفین در دوره ساسانی، یکی از معدود تدفین‌های شناسایی‌شده این دوره شناخته شد.

این باستان‌شناس همچنین اظهار کرد: مطالعات باستان‌شناسی و میان‌رشته‌ای روی مواد به‌دست‌آمده از فصل‌های اول و دوم کاوش آغاز شده، که از آن میان می‌توان به مطالعات سفالی، ارسال نمونه‌های ذغال برای تاریخ‌گذاری مطلق محوطه و همچنین منشأیابی ابزارهای ابسیدینی اشاره کرد.

کاوش‌ها در تپه چپرآباد با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شده است. سرپرست کاوش نجات‌بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد معتقد است: ادامه کاوش‌های نجات‌بخشی در چپرآباد و یافته‌های فصل سوم، در نتیجه سیاست‌های جدید این پژوهشگاه مبنی بر لزوم کسب بیشترین اطلاعات ممکن از محوطه‌های در معرض نابودی و تعیین بودجه‌ای مناسب برای کاوش فصل سوم این محوطه بوده است.

تپه چپرآباد در برنامه بررسی و شناسایی به نام تپه گَرگَرو با کد اختصاری CHD03 نام‌گذاری شد، ولی بر اساس اسناد میراث فرهنگی استان آذربایجان‌غربی و گفته اهالی منطقه به نام تپه چپرآباد معروف است. این محوطه را یکی از قدیمی‌ترین محوطه‌های شناسایی‌شده در حوضه آبگیر سد چپرآباد (نیمه دوم هزاره پنجم قبل از میلاد) می‌دانند.

به گفته سرپرست کاوش نجات‌بخشیِ محوطه پیش از تاریخ چپرآباد، آبگیری سد چپرآباد از اوایل شهریورماه 1402، همزمان با هفته دولت، شروع شده و سطح آب دامنه‌های شمالی و شرقی محوطه را در برگرفته است، ولی هنوز بقایای معماری آشکارشده در بالای تپه به زیر آب نرفته است.

باستان‌شناسان پیش‌تر گفته بودند یافته‌های پشت این سد نقطه عطفی برای باستان‌شناسی جنوب آذربایجان غربی است.