آبیاری زودهنگام شالیزارهای مازندران با پمپاژ آب‌های زیرزمینی

مشاهدات میدانی خبرنگار ایرنا و اظهارات کشاورزان و مسوولان مازندران نشان می دهد که روان آب رودخانه هراز پاسخگوی تامین همزمان نیاز شالیزارها بزرگ ترین دشت شالیکاری استان نیست و کشاورزان منطقه از نخستین روزهای دهه دوم ماه خرداد برای جبران کمبود آب، پمپ های کشاورزی خود را روشن کنند.

طبق اعلام رسمی جهاد کشاورزی مازندران، آب شالیزارهای دشت هراز که نیمی از سطح زیر کشت برنج استان را تشکیل می دهد باید از رودخانه هراز تامین شود. دشت هراز شالیزارهای شهرستان های آمل، بابل، فریدونکنار، محمودآباد و بابلسر را در بر می گیرد.

هم اکنون نشای برنج در شالیزاری های دشت هراز در مرحله پنجه زنی است و در بعضی از مناطق هم به مرحله حساس خوشه دهی رسیده است؛ مرحله ای که بر اساس کارشناسی فنی نیاز آبی گیاه برنج از حساسیت بالایی برخوردار است و با توجه به تداوم گرمای هوا، شالیکاران برای جلوگیری از خشک شدن زمین باید شالیزار ها را غرقاب داشته باشند.

طبق اعلام رسمی جهاد کشاورزی مازندران هم اکنون بیش از 200 هزار هکتار از شالیزارهای استان نشاء کاری شده است. طبق آمار خزانه گیری، حدود 15هزار هکتار از زمین های شرق استان نیز در مرحله نشاء کاری قرار دارد. معمولا کشاورزان شرق استان به دلیل کشت کلزا و گندم تا 45 روز دیرتر از مرکز و غرب استان اقدام به کشت برنج می کنند. حدود 50 هزار هکتار از زمین های شالیزاری مازندران در شهرستان های ساری، نکا، بهشهر و گلوگاه در شرق استان قرار دارد.

نخستین نشاء مکانیزه برنج مازندران در سال زراعی جدید حدود یک هفته زودتر نسبت به سال زراعی گذشته یعنی هفدهم فروردین ماه امسال در شهرستان آمل در دشت هراز انجام شده بود.

افزایش نیاز در مقابل کاهش موجودی 

اظهارات شالیکاران دشت هراز نشان می دهد که در حال حاضر به دلیل کاهش آب سطحی رودخانه هراز، فاصله زمانی نوبت بندی آب در رودخانه ها از چهار روز به هشت تا 10 روز رسیده است و این موضوع سبب شد تا کشاورزان با مشکل جدی کمبود آب مواجه شوند.

یکی از شالیکاران بخش لاله آباد بابل با بیان این که با توجه به افزایش دمای هوا زمان ماندگاری آب در شالیزار از سه تا چهار روز به کمتر از 24 ساعت رسیده است، گفت: از ابتدای خرداد تا کنون فقط 2 بار از رودخانه معروف " کاری پی" آب دریافت کردیم، در صورتی در ماه اردیبهشت هر چها روز یک نوبت رها سازی آب در این رودخانه انجام می شده است.

سید محمد موسوی با توضیح این که فاصله هشت روزه نوبت بندی و رها سازی آب در رودخانه ها برای آبیاری شالیزاری زیاد است، افزود: به همین دلیل بیشتر کشاورزان این منطقه برخلاف سال گذشته زودتر چاه های کشاورزی را برای جبران کمبود آب ، از چهار روز پیش روشن کردند.

وی با بیان این که اگر زمین شالیزاری خشک شود، برای جبران آن نیاز به آب در شالیزار ها تا چهار برابر بیشتر می شود، ادامه داد: به همین دلیل کشاورزان با روش کردن چا های کشاورزی نیاز آب زمین را برطرف می کنند.

این کشاورز بابلی وضعیت آب دهی چاه های کشاورزی را مطلوب ارزیابی کرد و اظهار داشت: به طور یقین مشکل کمبود آب با چا های کشاورزی حل می شود، اما فعالیت کاری و هزینه کشاورزان بیشتر شده است.

مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران هم ضمن تایید کمبود آب در شالیزارهای منطقه مرکزی دشت هراز، گفت: از آن جایی که بیشتر شالیزارهای این منطقه هنوز در مرحله پنجه زنی قرار دارند و وارد مرحله خوشه دهی نشدند، کاهش روان آب در این مرحله خطر بروز تنش و خطر کم آبی و خشکسالی در مرحله خوشه دهی را بیشتر کرده است.

خلیل حقیقی با توضیخ این نکته که گیاه برنج در مرحله حساس رویشی یعنی خوشه بندی به وجود آب دائمی پای ساقه نیاز دارد، افزود: اگرچه تقریبا تمامی کشاورزان منطقه حداقل یک حلقه چاه نیمه عمیق داخل زمین شالیزاریشان دارند که بتوانند با بهره گیری از آب های زیرزمینی تنش خشکسالی ناشی از کمبود روان آب های رودخانه ای را به حداقل برسانند، اما اگر همه چاه ها همزمان در یک منطقه روشن شود، با مشکل مواجه خواهیم شد.

مدیر زراعت جهاد کشاورزی مازندران بر لزوم همکاری همه کشاورزان در شرایط کم آبی تاکید کرد و گفت: به طوریقین با مصرف بهینه آب کشاورزی که نیاز آب دشت هراز تقریبا تا یک ماه آینده است، می توانیم بدون خسارت از این تنش خشکسالی گذر کنیم.

وی از دشت هراز به عنوان مهم ترن دشت شالیزاری مازندران نام برد و گفت: اتمام و بهره برداری از سد هراز روی همین رودخانه پرآب استان که در 6 ماه سال به صورت هرز وارد دریا می شود، ضروری و نیاز به اهتمام ویژه دارد.

شیب تند کاهشی شدن روان آب رودخانه هراز 

مدیر دفتر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه ای مازندران نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اظهار این که هر روز دبی و روان آب رودخانه بزرگ و مهم هراز کم می شود، گفت: در حالی که دبی آب رودخانه هراز روز یکشنبه 15 خرداد ماه 2 میلیون و 400 هزار متر مکعب در شبانه روز بود، در 24 ساعت منتهی به ظهر امروز دوشنبه 16 خرداد 300 هزار متر مکعب کمتر شد و به 2 میلیون و 100 هزار متر مکعب رسید.

فرهاد مشهدی خلردی با بیان این که شرکت آب منطقه ای بناچار نوبت بندی رها سازی آب رودخانه برای کشاورزان بهره بردار را بیشتر کرده است، افزود: گزارش کارشناسان جهاد کشاورزی نشان می دهد که پمپ چاه های کشاورزی استان در این دشت روشن شده است و یکی از نکاتی که خطر کمبود آب را بیشتر می کند، این است که امسال زودتر از موعد مقرر پمپ های آب کشاورزی روشن شده است.

وی میزان آبدهی هفت ماهه سال آبی جاری رودخانه هراز به عنوان پرآب ترین وردخانه مازندران را 319 میلیون متر مکعب اعلام کرد و توضیح داد: آبدهی این رودخانه نسبت به مدت مشابه سال قبل 13درصد افزایش ولی نسبت به دراز مدت 14درصد کاهش نشان می دهد.

به رغم این که رودخانه هراز یکی از بزرگ ترین و پر آب ترین رودخانه استان مازندران است و دشت 110 هزار هکتاری شالیزاری هراز در این منطقه واقع است، اما سدی به نام همین رودخانه طبق گزارش رسمی شرکت آب منطقه ای با 40 درصد پیشرفت فیزیکی در حال ساخت است.

این سد در زمان بهره برداری قرار است علاوه بر تامین آب کشاورزی، آب شرب شهرهای گروه الف را با حدود نیمی از جمعیت سه میلیون و 300 هزار نفری مازندران تامین کند. ظرفیت نهایی پیش بینی شده برای سد هراز 650 میلیون مترمکعب است و به تنهایی می تواند برابر با هشت سد بزرگ

و کوچک موجود در مازندران و 800 قطعه آببندان فعلی استان ذخیره سازی آب انجام دهد.

برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، 42 درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود.

برچسب‌ها

• وزارت جهاد کشاورزی
• ساری
• شرکت آب منطقه ای مازندران
• مازندران
• وزارت نیرو

پرونده خبری

• بحران خشکسالی در ایران