آغاز به کار پروژه کاهش تعارضات جامعه محلی با زیست بوم زاگرس
پروژه 10 ساله کاهش تعارضات منافع جامعه محلی با زیست بوم زاگرس برای نجات این ذخایر از طریق ایجاد کسب و کارهای پایدار در منطقه و جایگزینی مخرب جنگل، آغاز شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم پروژه کاهش تعارضات منافع جامعه محلی با جنگل‌های زاگرس، با بررسی میدانی عرصه جنگل در آذربایجان غربی توسط بنیاد ایفا وارد فاز جدیدی شد. این برنامه حداقل 10 ساله، یکی از مهم‌ترین اقدامات تعریف شده برای نجات زاگرس از طریق ایجاد کسب و کارهای پایدار در منطقه و جایگزین کردن آنها با مشاغلی است که باعث نابودی جنگل می‌شوند.
بدون توجه به تغییرات اقلیمی و مسائل زیست محیطی، نگاه کردن به مسئله فقر و پیدا کردن راه حل برای آن خواب عبثی بیش نیست. از این رو ارائه راه‌کارهای پایدار و دوستدار محیط زیست در اولویت فعالیت‌های ایفا قرار گرفته است. پروژه‌ای که از سال گذشته مقدمات آن فراهم شده و حال فصل جدیدی از آن آغاز شده است.
ابراز نگرانی از گسترش آفت جوانه خوار بلوط در «دنا» مرتضی ابراهیمی رستاقی زاگرس‌شناس درباره اهمیت این پروژه توضیح داد: «افزایش جمعیت و اقتصاد معیشتی وابسته جوامع محلی به جنگل‌ها و بی‌توجهی به ظرفیت تولید محدود این منابع (حدود 50% درصد کل دام کشور در حوزه زاگرس است و چندین برابر ظرفیت چرای منطقه، دام وجود دارد)، در کنار عدم توسعه یافتگی متناسب با توانمندی‌های اکولوژیکی منطقه زاگرس، سرنوشتی ناخوشایند و دهشتناکی را برای این اندوخته آبی ارزشمند ایرانیان رقم زده است. وی افزود: با ادامه روند زوال پرسرعت جنگل‌های بلوط زاگرس باید منتظر خیل مهاجرت‌های عظیم به سمت ابرشهرها و شهرهای پیرامون البرز و عواقب جدی پس از آن باشیم. بنابراین ضرورت پیاده‌سازی الگویی جهت حفاظت و بازسازی توده‌های جنگلی زاگرس و فراهم نمودن شرایطی که جنگل بتواند خوددرمانی کند با تمرکز بر کاهش تعارضات منافع جامعه محلی و وابستگی معاش آنها به جنگل و منابع آن، با مشارکت جدی مردم به شدت ضروری است.حسین خضری فرماندار شهرستان میرآباد، در حاشیه جلسه برگزار شده با حضور مسئولانی از منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، شهرداری، سازمان فنی و حرفه‌ای و اداره تعاون، با اشاره به اهمیت این منطقه گفت: در این منطقه جنگل‌های زنجیره زاگرس وجود دارد و اگر مردم منطقه بتوانند به شغل‌های پایداری که بررسی شده و در جلسه مطرح شد بپردازند، طبیعتاً حراست از جنگل برای ما بسیار آسان‌تر خواهد بود
وی افزود: ضمن قدردانی از از ایفا، حامی این بنیاد خواهیم بود و کمک خواهیم کرد تا اهداف و پروژه‌ها طبق گزارشها و تحقیقات صورت گرفته اجرایی بشود.
سارا شاهرخی رئیس هیت مدیره ایفا درباره دلایل اهمیت این پروژه گفت: حداقل 40 درصد از منابع آبی ایران از جنگل‌های زاگرس تأمین می‌شود. وضعیت اقتصادی و اجتماعی 11 استان زاگرس‌نشین با حیات زاگرس گره خورده است و یک منطقه استراتژیک برای کشورمان محسوب می‌شود.
وی افزود: برای حفظ و احیای جنگل‌های زاگرس ضروری است که مشاغل جایگزین که پایدار و دوستدار محیط زیست هستند نظیر توسعه کاشت گیاهان دارویی بومی در رویشگاه‌های تخریب یافته، زراعت چوب (در صورت وجود عرصه مناسب و منبع آبی)، پرورش زنبور و... با هدف کاهش تعارض با منافع جامعه محلی با جنگل پدید آیند؛ کاری که ایفا بیش از پنج سال مشغول به آن است و تا به حال نتایج خوبی از آن گرفته است.
وی درباره تحقیقات انجام شده در فاز نخست این پروژه گفت: برخی از مردمان حاشیه زاگرس به خاطر عدم تامین هزینه‌های زندگی مجبورند با روش‌های مختلفی از جمله تبدیل جنگل‌ها و مراتع به زمین‌های کشاورزی، زراعت دیم در زیر اشکوب درختان، قطع درختان جهت ذغال‌گیری، قطع درخت جهت گرم کردن منازل، دامداری سنتی و چرای دام به میزان چندین برابر ظرفیت تولید علوفه کف جنگل، زندگی بگذارند که این موارد، مهم‌ترین دلیل تخریب جنگل‌های منطقه در سال‌های اخیر بوده است.
رئیس هیت مدیره ایفا ادامه داد: در صورتی که اگر این روستانشینان شغل مناسب و در آمد کافی داشته باشند، میزان وابستگی آنها به جنگل‌ها بسیار کاهش خواهد یافت. ما با آگاهی از این موضوع نسبت به تهیه یک برنامه جامع برای ایجاد مشاغل جایگزین اقدام کردهایم، اقدامی که باعث احیای زاگرس در طولانی مدت و جلوگیری از مهاجرت روستاییان به شهرها خواهد شد.
وی تصریح کرد: این طرح به عنوان پایلوت اجرا می‌شود و در ادامه نیاز به همکاری گسترده و مشارکت حداکثری نهادهای دولتی و خصوصی مانند سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، جهاد کشاورزی، وزارت کار و... داریم.
بنابراین گزارش سال گذشته اقدامات دیگری از سوی ایفا صورت گرفته که از میان آنها می‌توان به حمایت از بنیاد الگن با هدف ایجاد اشتغال برای روستاییان حاشیه جنگل‌های زاگرس، حمایت از پروژه‌های پایدار و دوستدار محیط زیست محفوظ ادوای در پرورش و احیای گونه‌های گیاهی منقرض شده و یا در معرض خطر که می‌توانند درآمد پایدار برای جامعه محلی ایجاد کنند، مانند کرفس کوهی در روستای سلین استان کردستان، تدوین و نگارش طرح کاهش تعارضات منافع جامعه محلی با جنگل‌های زاگرس را نام برد.
بنیاد ایفا به عنوان یک سازمان مردم نهاد غیردولتی و غیرانتفاعی که به طور تخصصی در حوزه ایجاد اشتغال در مناطق روستایی در ایران فعال است، تصمیم دارد با کمک به تأمین معیشت جایگزین روستاییان، از وابستگی شدید اقتصادی آنان به جنگل کم کند و با آموزش جامعه محلی و حمایت‌های مالی و غیر مالی، از راه‌اندازی و ایجاد طرح‌ها و مشاغل جایگزین و فعالیت‌های تولیدی سازگار با محیط‌زیست، از بهره‌برداران محلی حمایت کند.