آینده اقتصاد دانش‌بنیان ایران در دستان غول‌ها یا نوپاها؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، روح‌الله دهقانی فیروزآبادی؛ معاون علمی و فناوری رئیس جمهور، در نشست خبری علمی و فناورانه هیئت دولت که امروز در ساختمان کوثر ریاست جمهوری برگزار شد، در پاسخ به سؤال خبرنگار تسنیم درباره شائبه حمایت معاونت علمی دولت سیزدهم از شرکت‌های بزرگ و غفلت از استارتاپ‌ها و شرکت‌های کوچک اظهار کرد: درست است که در اوایل تصدی مسئولیت بنده، ابهاماتی پیرامون این موضوع وجود داشت، با این حال، در تعاملات و گفت‌وگوهای متعددی که با ذینفعان و کارشناسان این حوزه داشتیم ابهامات رفع شد.

وی گفت: زمانی که از اقتصاد دانش‌بنیان در دنیا صحبت می‌شود منظور همان زنجیره است. هنگامی که از زنجیره صحبت می‌کنیم، منظورمان شرکت‌های کوچکی است که در زنجیره تأمین و خدمات شرکت‌های بزرگ‌تر قرار گرفته‌اند. این شرکت‌های بزرگ‌تر نیز در زنجیره تامین شرکت‌های بزرگ‌تر و در نهایت به زنجیره شرکت‌های بسیار بزرگ می‌رسند. اگر این اتفاق رخ دهد و این زنجیره شکل بگیرد، مانند یک درخت خواهد بود. این درخت یک تنه اصلی دارد که از آن شاخه‌ها منشعب می‌شوند. این شاخه‌ها ساقه‌های کوچکتر دارند و در نهایت برگ‌ها و شکوفه‌ها در انتهای ساقه‌ها قرار می‌گیرند. در این تشبیه، شرکت‌های کوچک مانند برگ‌ها و شکوفه‌ها هستند.

دهقان گفت: غیرممکن است با اتکا به شرکت‌های کوچک 3 تا 5 نفره با فروش سالانه کمتر از 5 میلیارد تومان، اقتصاد دانش‌بنیان ایجاد شود. برای تحقق این امر ضروری است که شرکت‌های کوچک با یکدیگر ادغام شده و زنجیره‌های ارزشی را تشکیل دهند که به شرکت‌های متوسط تبدیل می‌شوند و این شرکت‌های متوسط نیز با ادغام به زنجیره‌های ارزشی بزرگ‌تر تبدیل شده و به شرکت‌های بزرگ تبدیل می‌شوند.

معاون علمی رئیس جمهور گفت: سیاست جدی ما در این دوره این است که شرکت‌های دانش‌بنیان را صرفاً بر مبنای سطح فناوری آنها رتبه‌بندی نکنیم؛ ما معتقدیم که اگرچه فناوری پیشرفته در این شرکت‌ها حائز اهمیت است، اما اقتصاد و ایجاد اشتغال در آنها نیز به همان اندازه ضروری است.

وی گفت: در این طبقه‌بندی، شرکت‌ها به سه دسته شرکت‌های نوپا، نوآور و فناورانه تقسیم‌بندی شدند. سیاست معاونت علمی، هدایت پروژه‌های بزرگ به سمت شرکت‌های بزرگ‌تر با تمرکز بر استفاده از ظرفیت و توانمندی‌های شبکه شرکت‌های کوچک‌تر بود. این رویکرد، رویکردی استاندارد در سطح جهانی است که به منظور افزایش احتمال موفقیت پروژه‌های بزرگ اتخاذ می‌شود.

دهقانی گفت: منظور از شرکت‌های بزرگ در این متن، شرکت‌های بزرگ دانش‌بنیان و نه شرکت‌های سنتی بزرگ است. متاسفانه رویه‌ای وجود دارد که پس از رشد و رسیدن به مرحله اثرگذاری، شرکت‌های بزرگ را به حال خود رها می‌کنیم. در حالی که باید با اعمال سیاست‌های حمایتی، این شرکت‌ها را به بازیگران اصلی خود تبدیل کنیم و از ظرفیت‌های آنها برای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان بهره‌مند شویم.

وی در پایان تأکید کرد: رویکردی را اتخاذ کردیم تا مفهوم "غزال‌های دانش‌بنیان" را تعریف و عملیاتی کنیم. از میان 10 هزار شرکت دانش‌بنیان، 800 شرکت فناور هستند که شناسایی شده و قریب به 100 شرکت از آنها به عنوان غزال‌های دانش‌بنیان انتخاب شدند. این شرکت‌ها بسته‌های حمایتی ویژه‌ای برای بهره‌مندی از ظرفیت شبکه شرکت‌ها دریافت کرده‌اند و پیش از پایان دوره فعالیت دولت، برنامه‌ای برای رونمایی از این غزال‌های دانش‌بنیان تدارک دیده شده است.