عقب‌نشینی ایران در جنگ هوش مصنوعی؟!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، سازمان ملی هوش مصنوعی ایران سه‌شنبه 19 تیر ماه با حضور سرپرست ریاست جمهوری و معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور افتتاح شد.

شهید سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور وقت ایران در 12 آذر 1402 در حکمی روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری را مأمور تشکیل «شورای ملی راهبری و مرکز ملی هوش مصنوعی» کرد.

9 دیماه 1402 بود که شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی؛ رئیس جمهور فقید و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، مصوبه «نهایی‌سازی و تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» را ابلاغ کرد. براساس آن، ستاد علم و فناوری دبیرخانه شورا ماموریت یافت این سند را با همکاری وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های اجرایی ذینفع و با استفاده ظرفیت دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها تدوین کند.

شهید رئیسی در تاریخ 5 اسفند 1402 در حکمی محمدسعید سرافراز را به عنوان دبیر شورا و رئیس مرکز ملی هوش مصنوعی ایران منصوب کرد.

30 خرداد 1403 کلیات سند ملی هوش مصنوعی و تأسیس سازمان ملی و تشکیل شورای راهبری هوش مصنوعی توسط اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و مقرر شد تا افق 1412 کشور ایران با برخورداری از زیست‌بوم هوش مصنوعی پیشرفته و نوآور مبتنی بر اصول و ارزش‌ها، اتکا بر قابلیت‌ها و توانمندی‌های ملی و تعاملات بین‌المللی، در بین کشورهای پیشرو در فناوری‌های هوش مصنوعی دنیا قرار گیرد.

در مصوبه تشکیل شورای ملی راهبری و تاسیس سازمان ملی هوش مصنوعی آمده است:

"ماده واحده؛ ضمن تأیید کلیات سند ملی هوش مصنوعی و واگذاری تصویب مفاد آن به شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی، برای برنامه‌ریزی، راهبری، هماهنگی و نظارت بر حسن اجرای این سند شامل تصویب نقشه راه اجرایی‌سازی سند، تصویب آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های لازم جهت تسهیل اجرای سند، تصویب ره‌نگاشت کاربست هوش مصنوعی در دستگاه‌های اجرایی مستقل ملی و پیشنهاد روزآمدسازی سند «شورای ملی راهبری هوش مصنوعی»، تشکیل می‌شود. همچنین در راستای ساماندهی و توسعه زیست‌بوم هوش مصنوعی کشور و انجام امور دبیرخانه این شورا، «سازمان ملی هوش مصنوعی» به صورت یک سازمان مستقل زیر نظر رئیس جمهور تأسیس می‌شود."

در 12 تیر سال جاری محمد مخبر سرپرست ریاست‌جمهوری و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، ماده واحده «تشکیل شورای ملی راهبری و تأسیس سازمان ملی هوش مصنوعی» مصوب جلسه 901 مورخ 29 خرداد 1403 این شورا را برای اجرا ابلاغ کرد.

سازمان ملی هوش مصنوعی 19 تیر با حضور محمد مخبر معاون اول رئیس‌جمهور، روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون علمی رئیس‌جمهور افتتاح و نخستین جلسه شورای ملی راهبری هوش مصنوعی با حضور وی برگزار شد.

بودجه مغفول سازمان ملی هوش مصنوعی؛ توسعه‌ای که بی‌سرانجام مانده است

سازمان ملی هوش مصنوعی ایران که با هدف پیشبرد فناوری‌های نوین و تحقق منویات رهبری برای قرار گرفتن ایران در جمع 10 کشور برتر حوزه هوش مصنوعی تأسیس شد، هنوز از بودجه مصوب خود بی‌بهره مانده است. این سازمان طبق مصوبات اولیه، قرار بود 5 همت دریافت کند و ظاهراً 10 همت دیگر نیز در ادامه به آن افزوده شود اما پیگیری‌های خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد که تاکنون این بودجه اختصاص نیافته است.

در حالی که بسیاری از کشورها به‌ویژه در منطقه، گام‌های بلندی در این عرصه برداشته‌اند، بی‌توجهی به بودجه مورد نیاز برای توسعه هوش مصنوعی در ایران می‌تواند آینده علمی و اقتصادی کشور را به خطر بیندازد.

عربستان سعودی با هدف تبدیل شدن به مرکز جهانی هوش مصنوعی تا سال 2030، 500 میلیارد دلار بودجه به این حوزه اختصاص داده است! امارات نیز با تشکیل وزارت هوش مصنوعی و تخصیص بودجه‌های کلان، به‌سرعت در حال پیشرفت در این عرصه است.

هوش مصنوعی امروز نه تنها در بخش‌های صنعتی و اقتصادی، بلکه در حوزه‌های امنیت ملی، سلامت و کشاورزی نقش حیاتی دارد. در حالی که رقابت جهانی در این عرصه بسیار فشرده شده، ایران نیز برای حفظ جایگاه خود به بودجه‌ریزی دقیق و هوشمندانه نیاز دارد.

نادیده گرفتن نیازهای مالی سازمان ملی هوش مصنوعی و عدم تخصیص بودجه، باعث عقب‌ماندگی کشور از تحولات فناوری و علمی خواهد شد. اگر ایران نتواند سرمایه‌گذاری کافی در این بخش انجام دهد، به‌سختی می‌تواند در رقابت با کشورهای پیشرو منطقه جایگاهی شایسته داشته باشد.