آیین‌های کهن "روژیتی" در کرمانشاه / از مناجات‌خوانی سحر تا پخت بژی و "آش هلیسه" در ماه مبارک رمضان

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرصادنیور، آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم است که به واسطه قدمت خود، از قداست ویژه ای برخوردار است. بسیاری از آداب و رسوم ماه رمضان در استان کرمانشاه فراموش شده و یا در آستانه فراموشی قرار گرفته است و امروز تنها خاطرات شیرین آن را در محافل می شنویم.

"مناجات‌خوانی سحر" یکی از آداب ماه مبارک رمضان 

اردشیر کشاورز در گفتگو با خبرنگار مرصادنیوز، اظهار داشت: آداب و رسوم ماه مبارک رمضان یا "روژیتی" ریشه در دین و مذهب ما دارد.

این مورخ و پژوهشگر کرمانشاهی افزود: در زمان گذشته وسایل ارتباط جمعی نبود و مردم از طریق مأذنه های مساجد و صدای شلیک توپ پیامهای مهم را دریافت می کردند و متوجه می شدند.

ساعت آونگی مسجد "عمادالدوله" مردم را از اوقات شرعی مطلع می کرد

وی بیان کرد: یکی از مساجد قدیمی و تاریخی که مردم از طریق آن اوقات شرعی را مطلع می شدند مسجد عماالدوله بود که ساعت آونگی داشت؛ این مسجد هم اکنون در بازار زرگری کرمانشاه برپاست که متعلق به زمان قاجاریه است.

کشاورز بیان کرد: در گذشته‌ها، بر ارتفاعات روستای «دره لول» که اکنون بخشی از شهر است - ورودی شهرک بعثت -، توپ جنگی مستقر می کردند که با شلیک توپ بدون گلوله زمان سحر و افطار به مردم کرمانشاه اعلام می شد.

وی خاطر نشان کرد: بوق حمام، چرخیدن جارچی یا نواختن بر طبل و سنج در کوچه ها و روستاها به عنوان راهی دیگر برای آگاهی دادن به مردم از اوقات شرعی در روزگاران گذشته کرمانشاه بود.

اشتیاق زاگرس نشینان برای روزه داری 

این پژوهشگر تاریخ با اشاره به اشتیاق و استقبال مردم از ماه مبارک رمضان گفت: روزه داران با وجود سختی کار در طول روز با اعتقاد قلبی و آسودگی خاطر روزه می گرفتند، افرادی هم که روزه نبودند تظاهر به روزه خواری نمی کردند و زمان افطار خانوادگی بر سر یک سفره جمع می‌شدند و باصمیمیت با هم روزه را افطار می‌کردند.

وی در خصوص وعده های غذایی در این ماه مبارک بیان کرد: تناول بسیاری از غذاها مانند هلیسه"(حلیم)، آش عباسعلی، خرما و بژی، آش شله زرد و... در میان کرمانشاهیان در ماه رمضان رواج داشته و دارد که روزه داران به هنگامه افطار و سحر تناول می کردند.

وی با اشاره به اینکه مسجد وکیل الدوله توسط حاج محمدحسن وکیل الدوله بنا شد، اظهار داشت: مرحوم "علیخان تکلو" در ماه مبارک رمضان به هنگام سحر مناجات خوانی می کرد و روح و روان روزه داران را جلا می بخشید. البته در دیگر مساجد نیز چنین برنامه هایی اجرا می شد.

این مورخ و پژوهشگر کرمانشاهی تصریح کرد: ماه رمضان برای مسلمانان تنها یک آیین مذهبی ویژه نیست، یک فرهنگ است که در درون هر فرد مسلمان فارغ از رنگ و نژاد، نهادینه شده است.

آش عباسعلی قدمتی 200 ساله دارد

فرشته ایزدی در گفتگو با مرصادنیوز اظهار داشت: آداب و سنن و رسوم خاصی در بین مردم مناطق کردنشین در ماه مبارک رمضان وجود داشته که برخی ها با گذر زمان کمرنگ و فراموش شده است و برخی همچنان رواج دارد.

این کارشناس ارشد جامعه شناسی گفت: یکی از این سنت ها میهمان‌نوازی و افطاری دادن است که معمولا هر خانواده‌ای به اندازه وسع و بضاعت مالی خودش سعی می‌کند با پخت انواع غذاها به ویژه انواع شیرینی‌های سنتی و برگزاری میهمانی آن را گرامی بدارد.

"کاسه همسا" از سنتهای کرمانشاهیان در زمان افطار

وی با بیان اینکه مردم کرمانشاه دارای آداب و سنت های ویژه ای نظیر "کاسه همسا" و توزیع نذری به همسایه‌ها هستند، گفت: غذاهایی نظیر آش عباسعلی که قدمتی 200 ساله دارد، هلیسه یا حلیم، چنگال (با نان و روعن حیوانی تهیه می شود)، بژی، حلوا و شله زرد که معمولا برای افطار تهیه می شود.

این دانش آموخته جامعه شناسی گفت: روزه‌داری در زبان کُردی "روژه"، "روژیتی"و "روژوانی" نام دارد. در گذشته رسم بر این بود کسانی داوطلب می‌شدند و برای سحری خانه‌های دیگر روزه‌داران را دقُ‌الباب کرده و صاحب خانه را بیدار می‌کردند اکنون این رسم با وجود وسایل ارتباطی خیلی کمرنگ شده اما در بعضی مناطق روستایی باقی مانده است.

ایزدی بیان کرد: خواندن نماز جماعت و همچنین برگزاری کلاس‌های روخوانی قرآن نیز از دیگر آداب مردم در مساجد و تکایاست که امروز حضور جوانان و نوجوانان گرما بخش این محافل است.

به گزارش مرصادنیوز، متأسفانه در زندگی شهری و ماشینی، بسیاری از این سنت‌های زیبا به بوته فراموشی سپرده شده اند و بسیاری دیگر نیز کم رنگ تر شده اند و از آنجا که این رسوم زمینه ساز همبستگی در جامعه به ویژه در میان آحاد ملل مسلمان است، اهمیت فراوانی نیز دارد.

ماه رمضان برای مسلمانان تنها یک آیین مذهبی ویژه نیست، یک فرهنگ است که در درون هر فرد مسلمان فارغ از رنگ و نژاد، نهادینه شده است.

انتهای پیام /