اثر گذار مثل سازمان هواشناسی
سازمان هواشناسی کشور یکی از نهادهای بسیار مهم است که پیش‌بینی‌های آن تأثیر زیادی بر فرود هواپیماها، ایمنی ملوانان، کشاورزی و مسائل دیگر دارد. اشتباه در پیش‌بینی‌های هواشناسی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشد.
چند عدد و رقم مختصر
ماکت‌های کوچک فلزی و چوبی که به‌صورت نمایشگاهی در ورودی سازمان چیده شده‌اند، ابعاد وسیع و پیچیدگی دستگاه‌هایی را که وضعیت جوی را اندازه‌گیری می‌کنند، به نمایش می‌گذارند. در کنار یکی از ماکت‌ها که بر روی آن عبارت «ایستگاه اقلیم‌شناسی خودکار» نوشته شده، تجهیزات بزرگی مانند دوربین نقشه‌برداری، دماسنج، رطوبت‌سنج و بادسنج‌ها قرار دارند. در مرکز ماکت آبی‌رنگ دیگری که امواج خروشان دریا را تداعی می‌کند، دیش و دکل‌هایی برای انتقال اطلاعات اقلیمی در ساحل نصب شده و یک کشتی آرام و زیبا در حال حرکت است. همچنین، در کنار ماکت پناهگاه هواشناسی، باران‌نگار، آفتاب‌نگار و بادنگارهای الکتریکی قرار دارند.
این ابزارها به‌کار کارشناسان2-3 هزار ایستگاهی می‌آید که در بیش از430 نقطه کشور مشغول رصد و پایش هوا هستند، اما در ساختمانی که صادق ضیائیان و همکارانش مشغول کارند، از این دم و دستگاه ها خبری نیست و روی مانیتورهای کوچک و بزرگی که در گوشه‌وکنار سالن چیده شده، نتایج نهایی این سنجش‌ها و اندازه‌گیری‌ها در قالب نمودارهای مختلفی به چشم می‌خورد؛ نمودارها و نقشه‌هایی که میزان وزش باد در استان‌های مختلف، نقاط بارانی کشور و چگونگی پراکندگی ابرها را مشخص می کنند، ولی تا تبدیل شدن این نمودارها به اعداد و ارقام مختصر و مفیدی که محمد اصغری، یکی ازکارشناسان هواشناسی صداو‌سیما در انتهای اخبار شبانگاهی سیما اعلام می‌کند، راه درازی مانده که پیمودن آن وظیفه همکاران ضیائیان است.
پیش‌بینی‌های دور و نزدیک
صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش‌بینی ومدیریت بحران مخاطرات وضع هوای سازمان هواشناسی کشور است. او که در پیش‌بینی تغییرات گاه و بی‌گاه خلقیات و رفتارهای ابر و باد و مه و خورشید عمری گذرانده، از قرار هر روزه ایستگاه‌های هواشناسی دنیا می‌گوید که در آن همه این اعداد و ارقام و یافته‌های جوی خود را با یکدیگر در میان می‌گذارند. ضیائیان می‌گوید: «سازمان هواشناسی وابسته به یک‌سری یافته‌های جهانی است. وقتی می‌خواهیم جو یا هوای اطراف زمین را بررسی کنیم نیاز است که در سرتاسر دنیا سنجشی از وضعیت موجود هوا داشته باشیم. این سنجش هم در سطح زمین و هم در سطح لایه‌های مختلف جو انجام می‌شود.
در سراسر کشورهای دنیا در ساعت‌های بخصوصی این کار انجام و طبق ساعت گرینویچ ساعت به ساعت این اطلاعات اندازه‌گیری می‌شود. در نهایت هم رأس ساعت3 گرینویچ همه این اطلاعات میان ایستگاه‌ها مبادله می‌شود. این اطلاعات پایه‌ای وقتی به‌دست هواشناسان می‌رسد در بانک‌های مختلف هر کشور ذخیره‌سازی و در ابرکامپیوترها پردازش می‌شود تا بتوان از آنها برای پیش‌بینی‌های محلی و منطقه‌ای استفاده کرد. با استفاده از این اطلاعات معادلات حاکم بر جو به روش‌های پیچیده‌ای شناسایی و براساس آنها پیش‌بینی وضع هوا برای 5 تا 10 روز آینده یا فواصل زمانی بیشتر انجام می‌شود.»
وقتی همه چیز برعکس می‌شود
گاهی با همه این کندوکاوها و حساب و کتاب‌های ضیائیان و همکارانش، باز هم پیش‌بینی‌های آنها درست از آب درنمی‌آید و درست وقتی که به اتکای اعلان‌های هواشناسی با بارانی و چتر خانه را ترک می‌کنیم، آفتابی درخشان در سرتاسر طول مسیر ما را همراهی می‌کند! ضیائیان درباره این غافلگیری‌های جوی می‌گوید: «اگر اندازه‌گیری‌های جوی نواقصی داشته باشند و جامع، کامل و باکیفیت نباشند، در پیش‌بینی مشکل به‌وجود می‌آید. متأسفانه جز ایران و چند کشور دیگر، سایر کشورهای همسایه اطلاعات خوبی از جو برداشت نمی‌کنند؛ مثلا در کل نیمه شرقی و شمالی کشور ما و در کشورهایی مانند عراق، سوریه و افغانستان اطلاعات خوبی از جو برداشت نمی‌شود؛ در نتیجه گاهی پیش‌بینی‌های کارشناسی هم دقت لازم را ندارند.»