اجازه ورود غربالگران بینایی به مهد‌های کودک داده نمی‌شود
مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌های سازمان بهزیستی گفت: مهدکودک‌ها تحت پوشش آموزش و پرورش هستند، متأسفانه اجازه ورود به غربالگران بینایی داده نمی‌شود.
باشگاه خبرنگاران جوان - افروز صفاری فرد مدیرکل پیشگیری ازمعلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی گفت: ما در حال حاضر در سازمان بهزیستی در حوزه توانبخشی، 254 هزار و 515 فرد دارای اختلال بینایی را با شدت‌های مختلف از خفیف تا خیلی شدید و در تمام رنج‌های سنی تحت پوشش داریم.
وی درباره بیشترین جمعیت نابینایان کشور و گروه سنی آنها بیان کرد: با توجه به برنامه غربالگری تنبلی چشم، معلولیت بینایی ناشی از تنبلی چشم در کشور ما به میزان چشمگیری کاهش یافته است چرا که کودکان در سنین 3 تا 6 سالگی سه نوبت غربال می‌شوند. این غربالگری‌ها در زمان طلایی درمان انجام می‌شود و با ارائه خدمات به موقع، مشکل برطرف شده و منجر به اختلال بینایی نمی‌شود. بنابراین، به تدریج اختلالات بینایی در کودکان کاهش یافته است همچنین، مشاوره‌های ژنتیک یکی از عوامل مهم در کاهش تولد کودکان دارای اختلال بینایی است که باعث شده رنج سنی نابینایی بیشتر به سمت جوانی و بزرگسالی حرکت کند.
مدیرکل پیشگیری ازمعلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی درباره روند تغییرات شیوع نابینایی در دهه‌های اخیر افزود: در کودکان به دلیل انجام غربالگری چشم، میزان نابینایی کاهش یافته است، اما در بزرگسالان علل اصلی نابینایی شامل عوامل ژنتیکی، تروما، بیماری‌هایی مانند دیابت و افزایش فشار چشم است. سازمان بهزیستی برنامه‌های آموزش و آگاه‌سازی پیشگیری از معلولیت‌ها را اجرا می‌کند که به موارد فوق اشاره دارد و بر لزوم درمان به موقع تأکید می‌کند تا از بروز نابینایی جلوگیری شود. این آموزش‌ها در مدارس و برای جامعه هدف مانند بانوان سرپرست خانوار و خانواده‌های دارای افراد معلول ارائه می‌شود.
صفاری فرد درباره خدمات سازمان بهزیستی در حوزه شناسایی و پیشگیری از نابینایی گفت: سازمان بهزیستی از سال 1375 برنامه غربالگری تنبلی چشم را آغاز کرده و تاکنون حدود 60 میلیون کودک را تحت غربالگری قرار داده است. این برنامه گروه سنی 3 تا 6 سال را پوشش می‌دهد و هر کودک باید سه نوبت غربال شود از ابتدای برنامه، حدود 2 میلیون اختلال بینایی شناسایی شده و 411 هزار کودک مبتلا به تنبلی چشم شناسایی شده‌اند که با پیگیری‌های انجام شده، از معلولیت آنها پیشگیری شده است.
وی ادامه داد: بیشترین سهم پیشگیری از معلولیت‌های بینایی متعلق به سازمان بهزیستی است. آموزش و پرورش نیز در مرحله ورود به مدرسه غربالگری‌هایی انجام می‌دهد که شامل غربال بینایی است و با تفاهمنامه همکاری با سازمان بهزیستی، غربالگران ما در مدارس همکاری لازم را دارند.
صفاری فرد درباره مراکز اجرای غربالگری تنبلی چشم توضیح داد: قبلاً مهدکودک‌ها تحت پوشش سازمان بهزیستی بودند و غربالگران ما به راحتی به آنها دسترسی داشتند، اما اکنون که مهدکودک‌ها تحت پوشش آموزش و پرورش هستند، متأسفانه اجازه ورود به غربالگران داده نمی‌شود، اما در حال حاضر حدود 2500 مرکز مثبت زندگی داریم که در 90 درصد این مراکز غربالگری انجام می‌شود و خانواده‌ها می‌توانند به این مراکز مراجعه کنند.
وی افزود: همچنین پایگاه‌های سیار در مناطق دورافتاده، روستا‌ها و حاشیه شهر‌ها فعالیت دارند که خدمات غربالگری را ارائه می‌دهند. تعرفه غربالگری دولتی است، اما در مناطق محروم این خدمت به صورت رایگان ارائه می‌شود. در صورت نیاز کودکان به عینک یا مراجعه به اپتومتریست یا جراح، پیگیری و کمک هزینه‌های لازم پرداخت می‌شود تا خدمات به موقع به خانواده‌های نیازمند برسد.
صفاری فرد درباره تجهیزات کمک توانبخشی نابینایان گفت: تجهیزات کمک توانبخشی یکی از فعالیت‌های سازمان بهزیستی برای تمام گروه‌های معلولیت است. برای نابینایان وسایلی مانند ساعت گویا، عصای سفید، لوح و قلم و دستگاه پرکینز فراهم می‌شود، اما برخی تجهیزات پیشرفته مانند نوت تیکر (برجسته نگار هوشمند) قیمت بسیار بالایی دارند اگرچه تولید این تجهیزات در ایران انجام می‌شود، اما مواد اولیه آن با ارز آزاد وارد می‌شود و همین باعث افزایش قیمت شده است بنابراین، این وسایل به تعداد محدود تهیه و به صورت امانت در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
وی درباره مهم‌ترین مشکلات نابینایان گفت: مناسب‌سازی برای تردد در سطح شهر برای تمام افراد دارای معلولیت از جمله نابینایان ضروری است. اقدامات شهرداری انجام شده، اما کافی نیست و نیازمند توجه بیشتر است همچنین مناسب‌سازی فضای مجازی اهمیت زیادی دارد و دبیرخانه ستاد مناسب‌سازی در این زمینه برنامه دارد تا تولیدکنندگان محتوا، مناسب‌سازی برای استفاده نابینایان را مدنظر قرار دهند.
صفاری فرد در ادامه به موضوع اشتغال نابینایان اشاره کرد: مشکل عمده اشتغال نابینایان این است که کارفرمایان ریسک استخدام آنها را نمی‌پذیرند و ترجیح می‌دهند افراد معلول با محدودیت جسمی خفیف را استخدام کنند. سهمیه سه درصد استخدام افراد دارای معلولیت وجود دارد، اما به نابینایان کمتر توجه می‌شود. نمایندگان سازمان بهزیستی در کمیسیون‌های پزشکی استخدام حضور دارند و تلاش می‌کنند نابینایان جذب شوند، اما مشکل همچنان باقی است. جلسات متعددی با سازمان اداری و استخدامی و آموزش و پرورش برگزار شده، اما این موضوع حل نشده است.
وی درباره اهمیت مشاوره ژنتیک گفت: یکی از روش‌های مؤثر پیشگیری از معلولیت‌ها، مشاوره ژنتیک است. خانواده‌هایی که ازدواج فامیلی دارند، مادران با سن بالا و خانواده‌هایی که کودک معلول دارند نیازمند مشاوره ژنتیک هستند. در این مراکز آزمایشات ژنتیک انجام می‌شود که هزینه بالایی دارند و خانواده‌ها معمولاً توان مالی پرداخت آن را ندارند. سازمان بهزیستی برای مددجویان خود کل هزینه را پرداخت می‌کند و برای دیگر مراجعه‌کنندگان گزارش مددکاری تهیه می‌شود تا بخشی از هزینه آزمایشات تأمین شود و این امر به پیشگیری از نابینایی کمک می‌کند.
وی در پایان درباره منابع کمک آموزشی نابینایان گفت: در حال حاضر تنها مرکز رودکی کتاب‌های بریل را فراهم می‌کند که پاسخگوی نیاز کل کشور نیست. ناشران باید اجازه بریل شدن کتاب‌ها را صادر کنند و در این زمینه با وزارت ارشاد در ارتباط هستیم تا راهکاری برای دسترسی به کتاب‌ها جهت بریل شدن فراهم شود.
منبع: سازمان بهزیستی