اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها برای مدیریت کمبود گاز توسط وزارت نفت

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، طرح تعرفه گذاری پلکانی برق، گاز و آب سال‌ها بود که در محافل علمی و کارشناسی مطرح می‌شد. مبنای این شیوه بر آن بود که هرکس سهم مشخصی از یارانه پنهان انرژی داشته باشد و بهره‌مندی افراد وابسته به میزان مصرفشان نباشد.

در همین راستا تعرفه‌های جدید گاز از آذرماه 1400 اعمال شد و در پی آن تعرفه 3 گروه اول که 75 درصد مشترکین را شامل می‌شود ثابت باقی ماند و از پله چهارم به بعد تعرفه پله بعدی، 40 درصد نسبت به تعرفه پله قبلی افزایش می‌یابد تا اینکه در پله آخر که شامل مشترکین پرمصرفِ پردرآمد می‌شود، تعرفه گاز نسبت به تعرفه‌های قبلی 4 برابر می‌شود.

نکته دیگر این است که زمان ابلاغ این تعرفه‌ها از سمت شرکت گاز در زمان مناسبی و قبل از پیک مصرف صورت گرفت، تا مشترکین فرصت کافی برای تطبیق مصرف خود با تعرفه‌های جدید را داشته باشند. آمار‌ها نشان‌دهنده تأثیر بالای این شیوه تعرفه‌گذاری بر کاهش مصرف و پیک‌سایی است. جواد اوجی، وزیر نفت در این باره گفت: از این محل روزانه 25 میلیون مترمکعب مصرف گاز کاهش یافت که همانند تولید یک فاز پارس جنوبی است و توانستیم حجمی از سرمایه‌گذاری برای جبران مصرف گاز را کاهش دهیم البته در آمد شرکت گاز نیز روند خوبی داشته است. در همین خصوص صالح رحیمی؛ کارشناس انرژی اندیشکده اقتصاد مقاومتی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو گفت: همانند پیک مصرف برق در تابستان، پیک مصرف گاز به دلیل افزایش سردی هوا در زمستان اتفاق می‌افتد که هدفش در واقع گرمایش است به همین دلیل باید گاز را تولید کنیم تا این نیاز را پوشش دهد. وی افزود: تفاوتی که پیک مصرفی گاز با پیک مصرف برق دارد در مورد فشار است، به طوری که وقتی مصرف بالا برود احتمال فشار و افت لوله‌ها وجود دارد و ممکن است به یکسری نواحی با فشار کمتر برسد یا نرسد که این امر می‌تواند مسئله ساز شود. کارشناس انرژی اندیشکده اقتصاد مقاومتی اظهار نمود: با این حال خوشبختانه با مدیریت درست وزارت نفت در سال جاری با وجود این که در بسیاری از مناطق کشورمان میزان سردی هوا افزایش یافته بود، ولی شاهد آن بودیم که کشورمان با معضل قطعی گاز و خاموشی روبرو نشد. رحیمی در ادامه در خصوص تعرفه گذاری پلکانی مصرف گاز در کشور نیز گفت: این طرح برای این است که تا گاز به اندازه نیاز ضروری، طبیعی و نرمال افراد یک حامل انرژی را با قیمت مناسب در اختیار مصرف کننده قرار داده شود. وی افزود: در این روش، که یکی از اصلی‌ترین روش‌های اصلی کاهش مصرف گاز در کشور‌های مختلف است از هزینه گاز پرمصرف‌ها به صورت پلکانی افزایش یافته و هزینه گاز کم مصرف‌ها نیز به شدت کاهش پیدا می‌کند. کارشناس انرژی اندیشکده اقتصاد مقاومتی اذعان کرد: دلیلی ندارد که دولت وقتی خیلی مشترکی پر مصرف است، به وی گاز ارزان دهد بلکه باید قیمت آن را گران‌تر کند تا اجحافی در حق مشترکی صورت نگیرد، چون مصرف کننده از قبل مطلع بوده که اگر مصرفش از یک میزانی بالاتر برود، هزینه بیشتری باید پرداخت کند و وزارت نفت پیش از شروع زمستان با اجرای این طرح به مدیریت کمبود گاز پرداخت. رحیمی در ادامه گفت: این طرح خوشبختانه در کشور انجام شده و توانسته مصرف گاز در کشور را کاهش دهد با این حال به نظر می‌رسد شرط موفقیت آمیز بودن تعرفه گذاری پلکانی مصرف گاز در ادامه به عوامل زیادی بر گردد. وی در این باره افزود: باید حد ضرورت تعرفه گذاری پلکانی درست تعیین شود، به طوری که این امر به حدی باشد که مردم به خاطر نیاز ضروریشان با قیمت زیاد مواجه نشوند به همین دلیل برای این امر باید اقلیم بندی صحیح انجام شود تا مناطق از کشور که با سرمای زیادتری مواجه شده اند و بیشتر گاز مصرف کرده اند به مشکل نخورند. کارشناس انرژی اندیشکده اقتصاد مقاومتی خاطر نشان کرد: در روستا‌ها بیشتر مشترکین پرمصرف هستند که با توجه به این که این مناطق عمدتا بسیار محروم بوده و مشترکین توانایی مالی ندارند باید وزارت نفت فرهنگ سازی را به عنوان سیاستی برای کاهش مصرف گاز در پیش گیرد. رحیمی در خصوص دیگر مزایای تعرفه گذاری پلکانی مصرف گاز گفت: اگر این طرح بر همه اقشار از لحاظ اقتصادی فشار وارد کند و درست طراحی شود هم می‌تواند بازدارندگی از مصرف گاز را تا حد زیادی ایجاد کند و هم هزینه‌ها را پوشش دهد. وی افزود: در عین حال یارانه دادن بی جهت به مشترکین با مصارف بالا خصوصا آن‌هایی که ثروتمند هستند و مصارفشان تفریحی و مازاد است باید قطع شود تا شاهد کاهش مصرف گاز در کشور باشیم. این کارشناس انرژی اندیشکده اقتصاد مقاومتی اظهار نمود: در قانون بودجه تصریح شده است که میزان «افزایش تعرفه مشترکین پرمصرف بالاتر از الگو» باید حداقل به اندازه‌ای تعیین شود که بار مالی «رایگان کردن تعرفه مشترکین کم مصرف» را جبران نماید و نیاز به تامین منابع جدید نداشته باشد؛ لذا لازم است قیمت گذاری گاز خانگی به گونه‌ای باشد که در مجموع یارانه‌ای در این بخش داده نشود و درآمد حاصل از فروش گاز، هزینه‌های تامین این ماده ارزشمند را پوشش دهد. رحیمی در پایان با ابراز خرسندی از مدیریت مناسب وزارت نفت در زمینه مصرف گاز خاطر نشان کرد: وزارت نفت عملکرد مناسبی در این خصوص داشته است با این حال اگر گاز برای همه مشترکین چه خانگی چه غیرخانگی تامین شده و هیچگونه قطعی در زمینه مشترکین غیرخانگی نبوده باشد به نظر می‌رسد عملکرد این وزارتخانه بسیار موفقیت آمیز و قابل ستایش بوده است.