اجرای سالانه 4 هزار پروژه تحقیقاتی و عدم نفوذ فناوری در کشاورزی / نقش دانش بنیان‌ها در رفع نیازها

به گزارش ایسنا دکتر غلامرضا صالحی جوزانی در دومین همایش ملی صنعت و تجاری سازی کشاورزی با بیان اینکه کشور با جمعیت 80 میلیون نفری در سال 150 میلیون تن واردات محصولات کشاورزی را دارد، افزود: از این میزان نیاز، 124 میلیون تن محصولات و فرآورده‌های کشاورزی در داخل کشور و در بخش کشاورزی تولید می‌شود و ضریب خودکفایی کشور در این حوزه 85 درصد است.

وی ادامه داد: سالانه 23 تا 24 میلیون تن محصولات کشاورزی به کشور وارد می‌شود که این میزان معادل 12 میلیارد دلار می‌شود و در کنار آن 7 میلیون تن صادرات داریم که شامل محصولاتی چون پسته، زعفران و برخی محصولات مانند هندوانه است.

صالحی با بیان اینکه بخش کشاورزی اشتغال 13 درصدی را به همراه داشته، ضمن آنکه 20 درصد از تولید ناخالص ملی از بخش کشاورزی تامین می‌شود، خاطر نشان کرد: این اعداد نشان دهنده اهمیت صنعت کشاورزی است.

واردات محصولات کشاورزی

مدیرکل دفتر امور فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به واردات 23 میلیون دلاری کشور با بیان اینکه از این میزان 14 میلیون تن واردات مربوط به خوراک دام (ذرت، جو و کنجاله سویا) است، اظهار کرد: 90 درصد دانه‌های روغنی مورد نیاز کشور وارداتی است که این میزان معادل 3.5 تا 4 میلیون دلار می‌شود و در زمینه گندم نیز در برخی از سال‌ها اقدام به واردات آن می‌کنیم که نمونه آن در سال 1399 بود که به دلیل بروز خشکسالی‌ها اقدام به وارد کردن 3 میلیون تن گندم کردیم.

صالحی با اشاره به واردات 3 میلیارد دلاری نهاده های فناورانه، این اقلام را شامل بذور فناورانه، ماشین آلات کشاورزی پیشرفته، افزودنی‌های مکمل خوراک آماده، افزودنی‌های غذایی، واکسن و داروهای دامی، انواع کود و سموم و اجداد طیور و تخم چشم زده دانست.

به گفته وی، 100 درصد فرمولاسیون سموم شیمیایی و 40 درصد از کودهای شیمیایی مورد نیاز بخش کشاورزی کشور وارداتی است.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به وابستگی کشور به مرغ لاین، گفت: در این زمینه 100 درصد وابستگی داریم، ولی با اقداماتی که در زمینه تولید لاین مرغ آرین شده، در آینده این مرغ لاین جایگزین وارداتی خواهد شد.

وی اضافه کرد: علاوه بر اینها یک میلیون تن انواع بذر در کشور تولید می‌شود که در این زمینه 70 شرکت تولیدکننده بذر در کشور ایجاد شده است، ولی از سوی دیگر 8 هزار تن بذر در حوزه سبزی و سیفی به کشور وارد می‌شود و لازم است تولید داخل این بذور در اولویت تحقیقاتی کشور قرار گیرد.

به گفته وی بذور ذرت، چغندر قند به کشور وارد می‌شود، ولی با اقداماتی که در جهت تولید داخل این بذور در کشور صورت گرفته است، به تدریج وابستگی ما به این بذور کاهش خواهد یافت.

وابستگی کشور به واردات کودهای شیمیایی و سموم

وی میزان مصرف سالانه کشور به کودشیمیایی را 4.5 میلیون تن ذکر کرد و گفت: با توجه به قیمت بالای این محصول، در حال حاضر تنها 2.5 تن از این کودها در کشور مصرف می‌شود، ضمن آنکه 250 میلیون دلار نیز واردات فرمولاسیون کودهای شیمیایی و فسفاته داریم و در حوزه کودهای زیستی شرکت‌های دانش بنیان اقدام به رفع نیازهای کشور کردند، هر چند که در این زمینه در ابتدای راه هستیم.

وی به بیان وضعیت نیاز کشور به کودهای آلی پرداخت و در این باره توضیح داد: 60 تا 80 درصد از خاک اراضی کشاورزی کشور کمتر از یک درصد مواد آلی دارند، از این رو اراضی کشاورزی ما به شدت نیازمند کودهای آلی هستند، بر این اساس نیاز سالانه کشور در این زمینه 90 میلیون تن است.

صالحی میزان پسماند کشاورزی در کشور را 200 میلیون تن عنوان کرد و افزود: در خوزستان سالانه 4 تا 5 میلیون تن پسماند نیشکر دارد و اگر زمان برداشت سبز نیشکر آغاز شود، 2 میلیون تن سرشاخه و پوشال نیشکر به این میزان اضافه می‌شود.

وی یادآور شد: این منابع می‌توانند با روش‌های فناورانه تبدیل به کودهای آلی شوند.

واردات واکسن نیازمندی دیگر کشور در حوزه کشاورزی

مدیر کل دفتر امور فناوری سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با اشاره به واردات 114 میلیون دلاری واکسن دام و طیور به کشور، گفت: در حال حاضر از 3 واکسن آنفلوآنزا، نیوکاسل و دوگانه به میزان 2 میلیون دوز در کشور تولید و 3 میلیون دوز از این واکسن‌ها از خارج وارد می‌شود.

وی ادامه داد: ما در زمینه افزودنی‌های مورد مصرف در خوراک دام مانند آنزیم‌ها، اسیدآمینه‌ها، ویتامین‌ها، توکسین بایندرها، شیرین کننده‌ها، آنتی بیوتیک‌ها، مواد معدنی، باکتری‌های سیلاژ وابستگی داریم، به گونه‌ای که بر اساس آمار گمرک در سال 1398 حدود 100 میلیون دلار انواع افزودنی‌ها به کشور وارد شده است.

وی ادامه داد: در زمینه افزودنی‌های صنایع غذایی شامل ادویه جات، امولسیفایرها، مواد نگهدارنده، استارترها، لعاب و مواد تغلیظ دهنده‌ها و آنزیم‌ها به میزان 30 درصد وابستگی داریم، به گونه‌ای که 65 میلیون دلار واردات اسانس‌های نوشابه‌ها و مواد غذایی و 10 میلیون دلار اسانس هلو و پرتقال بوده است.

به گفته این فعال حوزه فناوری‌های حوزه کشاورزی، این نیازها می‌تواند از سوی شرکت‌های دانش بنیان تامین شود.

عدم نفوذ فناوی در کشاورزی

صالحی تامین امنیت غذایی در کشور را مربوط به وضعیت منابع انسانی، دانش و فناوری، سرمایه گذاری و منابع استانی عنوان کرد و یادآور شد: دلایلی چون کاهش 17 درصدی بارش‌ها در 40 سال اخیر و کاهش 52 سانتی‌متر سالانه از آب‌های زیر زمینی در 10 سال اخیر موجب شده تا صنعت کشاورزی با مشکلاتی مواجه شود، از این رو نیاز است در زمینه توسعه فناوری در این صنعت بیشتر توجه شود.

وی، وارد شدن فناوری به صنعت کشاورزی را منوط به تجاری سازی فناوری دانست و خاطر نشان کرد: فرآیند تجاری سازی دارای 13 مرحله است که از آن جمله می‌توان به "ایده پردازی، ارزیابی و غربالگری ایده‌ها"، "سرمایه گذاری بر روی ایده‌های منتخت"، "اجرا و توسعه ایده منتخب"، "بهینه سازی فناوری"، "استانداردسازی فناوری" و "ارائه نمونه آزمایشگاهی فناوری" اشاره کرد که متاسفانه این فرآیند در کشور برای توسعه فناوری رخ نمی‌دهد.

این عضو هیات علمی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی با اشاره به فعالیت 21 موسسه ملی و 34 مرکز استانی تحقیقاتی و 2 هزار و 700 هیات علمی و اجرای 10 هزار پروژه تحقیقاتی در حوزه کشاورزی در کشور، گفت: بر اساس آمارها هر ساله 4 هزار پروژه تحقیقاتی در این حوزه اجرایی می‌شود که از این تعداد 25 درصد فناوری محور و 75 درصد آنها "یافته مبنا" هستند و به دنبال توسعه فناوری در آنها نیستند.

وی با بیان اینکه از 4 هزار پروژه تحقیقاتی هزار دانش فنی تولید می‌شود، اظهار کرد: از این تعداد دانش فنی 500 مورد آن منجر به عقد قراردادهای انتقال فناوری می‌شود و 150 تا 200 مورد آن نیز وارد مرحله تولید صنعتی موفقیت آمیز خواهند شد که دلیل این نفوذ کم فناوری را باید در نبود زنجیره ایده تا ثروت دانست.

انتهای پیام