اجرای "پارک حاشیه‌ای هوشمند" از نگاه مردم / "پارک حاشیه‌ای" ماهانه چقدر برای شهروندان آب می‌خورد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، تهران که در مقابل شهرهای تاریخی و پرآوازه کشور شهری کوچک و خوش آب‌وهوا در شمال ری و در دامنه‌های جنوبی البرز بود، اکنون به یک اَبَرشهر تبدیل شده که ترافیک و آلودگی هوا در صدر معضلات آن قرار دارد و ذیل آن فهرست طویلی از مشکلات است که یکی از آن‌ها کمبود فضای پارک برای خودروهاست.

سال‌هاست مردم تهران و حتی بسیاری از افرادی که به‌صورت روزانه مهمان ناخوانده این شهر هستند با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند و این معضل زمانی بیش از پیش خودنمایی می‌کند که هنگام رسیدن به مقصد یا بازگشت به مبدأ دقایق زیادی صرف پیدا کردن جای پارک خودرو می‌شود.

معضل دیرینه تهرانی‌ها مسئولان شهری را بر آن داشت تا در سطح محلات ساخت پارکینگ‌های محلی و در محدوده‌های مرکزی شهر، نقاط مهم و پر تردد، مدیریت جای پارک خودروها به شکل هوشمند را در دستور کار قرار دهند؛ بر این اساس بعد از تجربه ناموفق استفاده از دستگاه‌های پارکومتر و پارکبان‌ها، اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند از 1398 سر زبان‌ها افتاد و این طرح به عنوان گام جدیدی در مدیریت جای پارک خودروها به‌صورت پایلوت از منطقه دو آغاز شد.

مدیریت هوشمند 130000 فضای پارک خودرو در تهران

نقاط مجاز برای اجرای طرح، مربوط به خیابان‌ها و معابری است که در آن اماکن تجاری، اداری و آموزشی قرار دارد؛ بنابراین خیابان‌های در نظر گرفته شده برای پارک حاشیه‌ای باید شریان‌های خاصی باشند. این در حالی است که در برخی خیابان‌ها پارک خودرو به طور کلی ممنوع است، مانند بخش‌های عمده‌ای از خیابان ولی‌عصر (عج)؛ بنابراین از بیش از یک میلیون جای پارکی که به صورت بالقوه در تهران شناسایی شده حداکثر 120 الی 130 هزار جای پارک مدیریت می‌شود.

بعد از اجرای طرح پایلوت در منطقه 2، به تدریج برخی دیگر از مناطق نیز به اجرای طرح ملحق شدند؛ بر این اساس در حال حاضر برخی از فضاها به پارک حاشیه‌ای هوشمند اختصاص یافته و شهروندان با تابلوهای بزرگ نصب شده در نقاطی که تحت پوشش پارک حاشیه‌ای است، متوجه اجرای طرح می‌شوند و در صورت استفاده از آن مشمول پرداخت مبالغی طبق مصوبه شورای شهر هستند.

پارک حاشیه‌ای ماهانه چقدر برای شهروندان آب می‌خورد؟

بر اساس مصوبه تعیین شده، در سال جاری برای دو ساعت اول پارک خودرو مبلغ 2200 تومان و به ازای نیم ساعت‌های بعدی مبلغ 2800 تومان در نظر گرفته شده است؛ شهروندان باید از محل کیف الکترونیک سامانه تهرانِ من نسبت به شارژ حساب خود اقدام کنند تا هزینه پارک حاشیه‌ای از کیف پول‌شان کسر شود.

بنابراین اگر فردی خودروی خود را از ساعت 8 تا 16:30 در نقاط اجرای طرح پارک کند روزانه مبلغ 44200 تومان و ماهانه (با در نظر گرفتن 5 روز کاری در هفته) 884000 تومان باید به عنوان هزینه پارک حاشیه‌ای خودرو بپردازد.

هدف از اجرای طرح چیست؟

طبق اظهارات مسئولان شهری، هدف از اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند نه‌تنها اجرای عدالت بلکه انضباط شهری است و علاوه بر آن مزیت های زیادی برای مردم به دنبال دارد که می‌توان به کاهش تمایل شهروندان به استفاده از خودرو شخصی، ایجاد درآمد پایدار برای شهرداری و کاهش ترافیک خودروهای سرگردان خواهان جای پارک اشاره کرد.

به گفته مجتبی شفیعی؛ مدیرعامل سابق سازمان حمل و نقل و ترافیک شهر تهران کاهش تقاضای پارک حاشیه‌ای در پهنه‌های تجاری و اداری، سازماندهی نرخ توقف وسایل نقلیه شخصی در سطح معابر، جلوگیری از پارک دوبل و انسداد مسیر و استفاده از مبالغ جمع‌آوری شده برای ساخت پارکینگ از دیگر مزایای اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند است.

و آنطور که علیرضا زاکانی؛ شهردار تهران اعلام کرده بود موضوع درآمد برای شهرداری اولویت دوم و اولویت اول، نظم‌دهی به شهر و ایجاد آرامش برای شهروندان است.

پارک حاشیه‌ای قرار است معجزه کند؟!

با توضیحات مسئولان درباره اهداف اجرای طرح که به بخشی از آن‌ها اشاره شد این‌طور به‌نظر می‌رسد که حل مشکلات فرهنگی و ترافیکی مانند جلوگیری از پارک دوبل، انسداد مسیر، صرف زمان طولانی برای پیدا کردن جای پارک و غیره در گرو پرداخت هزینه جای پارک است و پرداخت این هزینه‌ها معجزه‌وار مشکلات را حل می‌کند.

اما گزارش میدانی خبرنگار تسنیم حاکی از این است که این موضوع از دید شهروندان کاملاً متفاوت است و حضور چندساعته در برخی از خیابان‌های مرکزی که به اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند ملحق شده‌اند، نشان داد:

افراد بسیاری اصلاً از اجرای طرح مطلع نیستند.

برای عده‌ای پرداخت هزینه اصلاً اهمیتی ندارد یا برخی از آن‌ها جزو مهمان‌های چندروزه این شهر هستند.

وعده دیگری به‌ناچار در خیابان‌های تحت پوشش اجرای طرح پارک می‌کنند اما از شهرداری گله‌مند هستند و از این نهاد عمومی انتظاراتی دارند که به اختصار به چند مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

ضعف محسوس شهرداری در اطلاع‌رسانی برای اجرای طرح

مرد جوانی که دقیقاً خودروی خود را زیر تابلوی پارک حاشیه‌ای هوشمند توقف کرده جزو افرادی است که از اجرای طرح مطلع نیست؛ با دقت به حرف‌های خبرنگار گوش می‌دهد و بعد سؤالاتش آغاز می‌شود. «طرح از کی اجرا شده؟ من از اجرای آن خبر نداشتم، یعنی الان کلی به شهرداری بدهکار هستم؟ به ازای هر نیم‌ساعت چقدر باید بپردازم؟»

و زمانی‌که پاسخ سؤالاتش را می‌گیرد، شروع به حرکت می‌کند تا جای دیگری برای پارک خودروی خود پیدا کند.

خانم جوانی که خود را امینی معرفی می‌کند نیز جزو افراد بی‌خبر از اجرای طرح است، به خبرنگار تسنیم می‌گوید محل کار من حوالی میدان فردوسی است و سه روز در هفته به این محدوده می‌آیم. مترو شلوغ است و از زمانی‌که کرونا شروع شد به استفاده از خودروی شخصی عادت کردم.

وی می‌گوید: در این سه روز از صبح تا عصر خودروی خود را در خیابان پارک می‌کنم اما هیچ‌گاه به تابلوهایی که از آن صحبت می‌کنید دقت نکرده بودم و چیزی هم درباره اجرای این طرح به گوشم نرسیده بود.

امینی با ابراز ناراحتی از این‌که معلوم نیست تا الان چقدر به شهرداری بدهکار شده‌ام در پاسخ به این‌که آیا تابه‌حال به سامانه "تهران من" مراجعه نکرده‌اید؟ می‌گوید: خیر من در این سه روز پیش از اجرای طرح ترافیک وارد طرح و بعد از پایان طرح از محدوده خارج می‌شوم بنابراین کاری با این سامانه ندارم.

نمی‌توانم برای چندرغاز وقتم برای پیدا کردن جای پارک تلف کنم!

رضایی شهروند دیگری که در محل اجرایی طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند توقف کرده نیز به خبرنگار تسنیم می‌گوید: بسیاری از روزهایی که به محل کارم مراجعه می‌کنم کوچه‌های اطراف پر شده و مجبورم در این خیابان پارک کنم؛ شهرداری هم که از زمین و هوا به فکر درآمد است.

وی می‌گوید: فعلاً که چاره‌ای نیست و برایم مهم نیست، پول را می‌دهم چون نمی‌توانم به‌خاطر چندرغاز وقتم را برای پیدا کردن جای پارک در کوچه پس‌کوچه‌ها تلف کنم!

مرد جوانی که با آرامش زیر تابلوی پارک حاشیه‌ای توقف کرده و چای می‌نوشد نیز با لبخند به خبرنگار تسنیم، می‌گوید: برایم مهم نیست من از شهر دیگری برای کار اداری به تهران آمده‌ام، قرار نیست پولی به شهرداری بدهم؛ بگذارید هی نرخ تعیین کنند!

خانمی که به‌همراه دو فرزند خود در خیابان ایرانشهر پشت فرمان نشسته هم می‌گوید: برای کار اداری به تهران آمده‌ام، چند روزی مهمان این شهر هستم و پول جای پارک هم هرچقدر باشد می‌پردازم.

این پول‌ها، پول زور است!

اما حسینی مرد میان‌سالی که یکی از کسبه‌های خیابان ایرانشهر است جزء افرادی است که دل پردردی دارد، صحبت را از پارک حاشیه‌ای آغاز کرد و با انتقاد از عملکرد سایر مسئولان به پایان رساند.

وی معتقد است این پول‌ها، پول زور است! برخی از شهروندان نیز چاره ای به جز پرداخت آن ندارند.

حسینی می‌گوید: من توان استفاده از مترو و اتوبوس را ندارم، تردد با تاکسی هم که اصلاً به صرفه نیست، با خودروی شخصی می‌آیم و اگر جای پارک در کوچه پس‌کوچه‌ها نصیبم نشود چاره‌ای جز پارک کردن در این خیابان را ندارم حال مسئولان شهرداری بگویند این چه طرحی است که من باید تایم زیادی دنبال جای پارک در کوچه‌ها بگردم و دست آخر بیایم در همان خیابانی که قبلاً پولی نمی‌دادم پارک کنم؟

وی در ادامه می‌گوید: آن‌چه از اجرای این طرح به‌نظر می‌رسد این است که شهرداری راهی برای کسب درآمد پیدا کرده است در غیر این صورت، ابتدا فکری برای ایجاد پارکینگ می‌کرد بعد از مردم برای پارک در خیابان پول می‌گرفت.

خاوری کارمند جوانی که هرروز از رباط‌کریم به تهران می‌آید نیز می‌گوید: راهم خیلی دور است مجبورم با خودرو به محل کار بیایم چرا که با استفاده از وسایل عمومی، هم وقت و هم هزینه زیادی صرف تردد می‌شود اما همیشه برای پیدا کردن جای پارک اسیر این خیابان‌ها و کوچه‌ها هستم.

وی ادامه می‌دهد: شهرداری که تصمیم خود را گرفته وحرف‌های بنده به‌عنوان یک شهروند هم تأثیری در تصمیمات آن‌ها ندارد اما ای کاش پیش از اجرای این طرح زیرساخت‌های لازم را فراهم می‌کرد.

ساخت پارکینگ در تهران یک ضرورت است

خاوری می‌گوید: یکی از زیرساخت‌های ضروری این شهر احداث پارکینگ است زیرا کمبود پارکینگ و جای پارک در تهران به یک معضل تبدیل شده و همه را عاصی کرده است؛ می‌دانم حرف‌های من را به گوش مسئولین نمی‌رسانید اما به اعتقاد من در چنین شرایطی پرداخت پول برای جای پارک با هر دلیل و توجیهی از نظر مردم، پول زور است چرا که در ازای پرداخت این پول هیچ خدمتی به مردم ارائه نمی‌شود.

وی می‌گوید: چند سال باید صبر کنیم تا شهرداری از محل اجرای این طرح نسبت به ساخت پارکینگ اقدام کند؟

قطبی کارمند دیگری که هر روز از سعادت‌آباد به مرکز شهر می‌آید نیز می‌گوید: شهرداری طرحی را اجرا می‌کند که پیش‌نیازهای لازم را ندارد، مگر حمل‌ونقل عمومی وضعیت مطلوب و مناسبی دارد که بگوییم این پول را برای جای پارک نمی‌دهیم و به‌جای آن از حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنیم؟ مگر پارکینگ به‌اندازه کافی وجود دارد؟

وی می‌گوید: اوضاع همان است و مشکلات همچنان پابرجاست، فقط قرار است پولی برای جای پارک بپردازیم. به‌نظر شما این کار منطقی است؟

"پارک حاشیه‌ای هوشمند" فضای پارک را از انحصار خارج می‌کند

گفت‌وگوی خبرنگار تسنیم با ده‌ها شهروند دیگر نیز با همین محور پیش رفت؛ اکثر آن‌ها معتقد هستند اگر بتوان پرداخت پول برای جای پارک را به‌عنوان یک رویکرد یا منبع درآمدی شهرداری پذیرفت نبود امکانات برای شهروندان را نمی‌توان پذیرا بود، البته جعفر تشکری هاشمی؛ رئیس کمیسیون فرهنگی و عمران و حمل‌ونقل شورای شهر تهران معتقد است اجرای پارک حاشیه‌ای هوشمند نه در تهران و ایران بلکه در همه جای دنیا برای این است که فضای پارک حاشیه‌ای خیابان به انحصار عده خاصی درنیاید و همه بتوانند از آن استفاده کنند.

وی می‌گوید: بنابراین با نرخ‌گذاری و کنترل ساعت توقف، سعی می‌کنند عملاً فضای پارک عادلانه توزیع شود و میل به استفاده از پارک حاشیه‌ای به حداقل برسد تا معبر برای تردد مناسب باشد نه اینکه به توقف خودرو و محلی برای تأمین کسری پارکینگ فعالیت‌های اداری، تجاری یا مسکونی تبدیل شود.

اجرای طرح پارک حاشیه‌ای هوشمند اصولاً برای ارائه خدمات نیست

رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران درباره خدماتی که در ازای پرداخت هزینه به شهروندان ارائه می‌شود، می‌گوید: اجرای این طرح اصولاً برای ارائه خدمات نیست؛ یک شهروند در ازای عارضه‌ای که به شهر ایجاد می‌کند و خط عبوری خیابان را اشغال می‌کند، هزینه‌ای که از سوی قانونگذار تعیین شده را به ازای هر ساعت توقف می‌پردازد.

وی ادامه می‌دهد: این موضوع مربوط به یک‌سال و دوسال اخیر نیست، ده‌ها سال است که در همه دنیا، پارک حاشیه‌ای تابع قانون عوارض است تا میل به پارک کردن در کنار خیابان‌ها به حداقل ممکن برسد.

تشکری هاشمی می‌گوید: در پارک حاشیه‌ای هیچ تفاوتی بین اینکه در یک خیابان طرح اجرا شده است یا تمام شهر، فرقی ندارد. شما به محض اینکه در یک معبری توقف کردید مفهوم آن ایجاد عارضه در آن معبر است.

وی با بیان اینکه تاکنون شهرداری نگاه درآمدی به این طرح نداشته است، ادامه می‌دهد: تاکنون از این محل درآمدی که در سرنوشت مدیریت شهر و مجموع درآمدهای شهرداری تأثیر آنچنانی داشته باشد، احصا نشده است؛ اما طبق آنچه قانونگذار مشخص کرده درآمد باید اختصاصا صرف توسعه پارکینگ‌های عمومی شود و بخش عمده‌ای از درآمدهای دیگر مانند طرح ترافیک باید صرف توسعه پارکینگ‌ها شود.

اظهارات عضو شورای شهر را می‌توان پذیرفت و آنها را قابل قبول دانست اما نمی‌توان این مسئله را نادیده گرفت که طرح به اجرا در آمده، حقیقتاً مردم را در تنگنا قرار داده است.

راه انتخابی برای شهروندان وجود ندارد

اگر فردی که به دلیل عارضه‌ای که در شهر ایجاد کرده مشمول پرداخت هزینه یا عوارض است، باید شرایط انتخاب هم داشته باشد، باید بتواند بین حمل و نقل عمومی، استفاده از پارکینگ یا پارک خودرو در معابر فرعی یک گزینه را انتخاب کند.

طبق شاخص‌های تعیین شده و آنچه زمانی جزو اهداف قالیباف؛ شهردار اسبق تهران بود، یک فرد باید بتواند بعد از طی 300 متر به یکی از مدهای حمل و نقل عمومی دسترسی داشته باشد، اگرچه آینده امیدوارکننده‌ای با اقدامات مدیریت شهری برای تهرانی‌ها متصور هستیم اما اکنون این وضعیت مطلوب در حمل و نقل عمومی وجود ندارد.

بنابراین نمی‌توان آنها را مجبور به استفاده از حمل و نقل عمومی کرد زیرا توسعه کافی و ظرفیت لازم را ندارد.

وضعیت پارکینگ‌های عمومی هم که اصلاً وضعیت مناسبی ندارد و تعداد انگشت شمار آنها پاسخگوی نیاز شهروندان نیست. معابر فرعی هم که جزو محدوده اجرای طرح نیستند، ظرفیت اندکی دارند!

حال که شهرداری از طریق این گزارش با نظرات عده‌ای از شهروندان مطلع شده و با اجرای طرح "من شهردارم" نشان داده نظرات شهروندان در تصمیم‌گیری‌هایش اهمیت دارد بهتر است در راستای تکریم شهروندان، یا نسبت به دریافت وجه در قبال جای پارک خودروها تجدید نظر کند یا دست کم فعلا ترمز افزایش نرخ سالانه این طرح را بکشد تا مردم بیش از این در تنگنا قرار نگیرند.