احیای صنعتی اروپا؟

کارگران صنعتی در یک شرکت سوئیسی پیشرو در اتوماسیون صنعتی و رباتیک کارخانه‌ای با بیش از 100 هزار کارمند در 100 کشور مشغول فعالیت هستند.

بر اساس گزارش موسسه اس‌اندپی گلوبال، شاخص مدیران خرید بخش تولید منطقه یورو در ماه مه 2025 به 49.4 رسیده که نسبت به عدد 49 در ماه آوریل، کمی افزایش داشته است. شاخص زیر50 به این معناست که بخش تولید منطقه یورو هنوز در وضعیت رکود به سر می‌برد و رشد واقعی را تجربه نمی‌کند. با این حال، تولید برای سومین ماه پیاپی در قاره سبز رشد کرده و سفارش‌های جدید هم پس از نزدیک به سه‌سال افت مداوم، ثبات پیدا کردند. کاهش سفارش‌های عقب‌افتاده نیز به کندترین سرعت خود از ژوئن2022 رسید. از طرف دیگر، بازار کار هنوز وضعیت خوبی ندارد؛ هرچند که سرعت تعدیل نیرو کندتر از سپتامبر2023 شده است. از نظر مالی، هزینه‌های تولید برای دومین ماه پیاپی کاهش یافت و این کاهش، سریع‌ترین افت در 14ماه گذشته بوده است. در مقابل، قیمت محصولات نهایی نیز برای نخستین‌بار از فوریه امسال کاهش پیدا کرده‌اند.

بهبود اعتماد کسب‌وکارها

با وجود آمارهای مذکور، خبر خوب برای اروپا آن است که اعتماد کسب‌وکارها در منطقه یورو در ماه مه به بالاترین حد خود در سه‌سال گذشته رسیده است. سیروس دلاروبیا، اقتصاددان ارشد بانک بازرگانی هامبورگ در گزارش مدیران خرید منطقه یورو در ماه مه اعلام کرد: «روند صعودی شاخص اصلی مدیران خرید همچنان ادامه دارد که نشان‌دهنده روند بهبود روبه‌پیشرفت است. این پیشرفت با افزایش تولیدی که از ماه مارس شاهد بوده‌ایم، کاملا تایید می‌شود.»

این کارشناس در ادامه گفت: «نکته دلگرم‌کننده آن است که رشد تولید در هر چهار اقتصاد بزرگ منطقه یورو دیده می‌شود. این آمار نشان می‌دهد که این بهبود، فراگیر و گسترده است. با توجه به اینکه تولید برای سه‌ماه متوالی افزایش یافته است، الگوهای تاریخی می‌گویند 72درصد احتمال دارد که ماه آینده هم شاهد رشد باشیم.» اما او در ادامه هشدار داد که احتمال وضع تعرفه‌های سنگین‌تر از سوی آمریکا علیه اتحادیه اروپا، یک خطر جدی برای این روند صعودی محسوب می‌شود.

با این حال، به گفته دلا روبیا، شرکت‌ها نسبت به ماه گذشته خوش‌بین‌تر شده‌اند و انتظار دارند در سال آینده تولید خود را افزایش دهند؛ موضوعی که نشان‌دهنده نوعی تاب‌آوری است، حتی با وجود احتمال اتخاذ اقدامات حمایت‌گرایانه از سوی آمریکا. در ماه مه، کاهش قیمت نفت و گاز و همچنین کاهش نرخ بهره به بهبود وضعیت بخش تولید در منطقه یورو کمک کرده است؛ به‌طوری‌که تولید در فرانسه، آلمان، اسپانیا و ایتالیا رشد داشته است.

درخشش اسپانیا

براساس این گزارش، بخش تولید اسپانیا در ماه مه با عملکردی خیره‌کننده، همه پیش‌بینی‌ها را پشت سر گذاشت. براساس گزارش اس‌اندپی گلوبال، شاخص مدیران خرید بخش تولید این کشور در ماه مه به 50.5 رسید. این عدد نه تنها از رقم 48.1 در ماه آوریل بالاتر بود، بلکه از پیش‌بینی تحلیلگران که عدد 48.4 بود نیز فراتر رفت. این اتفاق، پس از سه‌ماه انقباض پیاپی، نخستین نشانه انبساط در بخش تولید اسپانیا بود و بالاترین میزان از ژانویه به شمار می‌رود.

این جهش مثبت در ماه مه می‌تواند ناشی از بهبود جزئی در تقاضای اساسی باشد. درحالی‌که عدم قطعیت‌ها در آوریل سایه سنگینی بر این بخش انداخته بودند، حالا به نظر می‌رسد بازار در ماه مه خود را بازسازی کرده است. با وجود اینکه حجم فروش بخش تولید اسپانیا در ماه مه کمی کاهش یافت، اما این افت کمترین میزان در چهار ماه گذشته بود. نکته مثبت دیگر اینکه، شرکت‌ها برای سومین ماه متوالی به افزایش نیروی کار ادامه دادند. در کنار اینها، هزینه‌های تولید هم برای نخستین بار از ابتدای سال گذشته، کاهش یافت که نویدبخش آینده‌ای روشن‌تر است. همزمان، قیمت‌های محصولات هم با پرشتاب‌ترین سرعت از سپتامبر 2024 به این سو، کاهش یافتند که عمدتا به‌دلیل افزایش رقابت در بازار بود. در همین راستا، خوش‌بینی به آینده تولید در 12ماه آینده، به بالاترین سطح خود در سه ماه گذشته رسید.

جوناس فلدهاوزن، اقتصاددان بانک بازرگانی هامبورگ، در گزارش مدیران خرید اسپانیا در ماه مه اظهار کرد: «بخش تولید اسپانیا در ماه مه، سیگنال‌های امیدبخشی ارسال کرد. اینکه آیا این بهبود، تا حدی به نشانه‌های اولیه کاهش تنش‌های تعرفه‌ای جهانی ارتباط دارد یا خیر، هنوز کاملا مشخص نیست.»

او افزود: «درحالی‌که وابستگی مستقیم اسپانیا به بازار آمریکا در مقایسه با کشورهایی مثل آلمان یا ایتالیا نسبتا کم است، اثرات غیرمستقیم ناشی از بهبود کلی چشم‌انداز تجارت جهانی نیز ممکن است در این روند نقش داشته باشد.»

وضعیت ناخوشایند آلمان

داده‌ها نشان می‌دهد که بخش تولید آلمان همچنان در مسیر ناامیدی گام برمی‌دارد. بر اساس گزارش اس‌اند‌پی گلوبال، شاخص مدیران خرید بخش تولید این کشور در ماه مه به 48.3واحد کاهش یافت که از عدد 48.4 آوریل نیز کمتر بود. این رقم، سی‌وپنجمین ماه متوالی انقباض را برای بخش تولید آلمان رقم زد. با این حال، تولید برای سومین ماه متوالی رشدی اندک را تجربه کرد. این پیشرفت ناچیز در تولیدات کارخانه‌ای، عمدتا به لطف افزایش سفارش‌های صادراتی از ایالات متحده و اروپا حاصل شد. اما تقاضای داخلی ضعیف، سایه خود را بر کل سفارش‌های جدید انداخت و باعث کاهش اندک آنها شد. در بخش اشتغال، سرعت تعدیل نیرو به کندترین حد خود از ژانویه2024 رسید. همچنین، کاهش موجودی مواد اولیه و فعالیت‌های خرید نیز آهسته‌تر شد که می‌تواند نشانه‌ای از تعدیل تدریجی شرایط باشد.

هزینه‌های تولید، تحت تاثیر کاهش قیمت نفت، افت تقاضا و تقویت ارزش یورو، همچنان کاهش یافته است. رقابت شدید باعث شد کارخانه‌ها در ماه مه قیمت محصولات خود را بیشتر کاهش دهند. در همین حال، خوش‌بینی نسبت به تولید در آینده به بالاترین سطح از اوایل سال2022 رسید که شاید کورسوی امیدی برای این بخش باشد.

سیروس دلاروبیا، در گزارش ماه مه شاخص مدیران خرید آلمان، به نکته‌ای ظریف اشاره کرد، «بیشتر ما آن‌قدر به اخبار ناامیدکننده از بخش صنعت عادت کرده‌ایم که خبرهای خوب اغلب نادیده گرفته می‌شوند. برای همین، بهتر است نگاهی فراتر از رقم اصلی شاخص مدیران خرید داشته باشیم که کمی افت کرده و همچنان در محدوده انقباض است. تصویر کلی‌تر، در واقع نشانه‌های دلگرم‌کننده‌ای را به ما نشان می‌دهد.» او همچنین افزود: «تولید اکنون برای سومین ماه متوالی افزایش یافته و سفارش‌های خارجی هم برای دو ماه پیاپی رو به رشد بوده‌اند. نکته مهم‌تر اینکه، این افزایش تولید تنها به یک بخش خاص محدود نمی‌شود، بلکه در همه بخش‌ها، از کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای گرفته تا کالاهای مصرفی دیده می‌شود.» دلاروبیا در پایان گفت که این خوش‌بینی در میان کسب‌وکارها، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. عواملی مانند تشکیل دولت جدید، بسته زیرساختی، وعده معافیت‌های مالیاتی و برنامه‌های افزایش هزینه‌های دفاعی، همگی می‌توانند در این حس مثبت نقش داشته باشند.