ارتقا زنجیره ارزش از تولید تا صادرات / لزوم باز تعریف مسیر اقتصاد ایران

ناصر سراجی، در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم تصریح کرد: «ما هنوز تولید را تنها به معنای داشتن کارخانه و ماشین‌آلات می‌فهمیم، نه خلق ارزش واقعی در بازار. شاخص‌های دولتی بر پایه حجم تولید و ظرفیت اسمی است، در حالی‌که معیار واقعی باید پایداری بازار و توان صادراتی باشد.

به گفته سراجی، این نگاه باعث شده تولیدکنندگان بیشتر با انبارهای پر و نقدینگی قفل شده مواجه شوند تا موفقیت واقعی بازار.

سراجی هشدار داد که بسیاری از واحدهای تولیدی، بدون شناخت دقیق بازار، تولید را آغاز می‌کنند.

وی گفت: «بازار باید قبل از کارخانه متولد شود.» وی پیشنهاد کرد مطالعات بازار خارجی پیش از صدور مجوز تولید الزامی شود و واحدهای تولیدی به شرکت‌های تحلیل بازار بین‌المللی متصل شوند.

این کارشناس حوزه تجارت خارجی، بروکراسی داخلی و قوانین کوتاه‌مدت را دیگر مانع اصلی صادرات برشمرد و افزود: صادرات نفس می‌خواهد، نه شوک.

به گفته وی، بی‌ثباتی مقررات موجب کاهش اعتماد و توقف سرمایه‌گذاری در بخش صادرات شده است و پیشنهاد کرد «شورای ثبات صادرات» با نمایندگان دولت و بخش خصوصی برای تصویب قوانین بلندمدت تشکیل شود و فرآیندهای گمرک و بانک دیجیتالی شوند.

سراجی همچنین بر ضرورت هماهنگی میان دولت و بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: «وقتی دولت و بخش خصوصی با دو زبان حرف بزنند، صادرات لال می‌شود.

وی پیشنهاد کرد تشکیل «شورای گفت‌وگوی استراتژیک صادرات» با حق رأی برابر بخش خصوصی و دولت و تعریف نقش جدید برای تشکل‌های صنفی به عنوان بازوی تصمیم‌سازی، می‌تواند این ناهماهنگی را رفع کند.

این کارشناس تجارت خارجی به نقش تحلیل داده در صادرات نیز اشاره کرد و توضیح داد: «90% تصمیمات صادراتی ایران بر مبنای تجربه گرفته می‌شود، نه داده.» سراجی خواستار ایجاد «مرکز داده صادرات ایران» و آموزش تحلیل داده به صادرکنندگان شد و افزود که سفارتخانه‌ها باید گزارش‌های فصلی از ترندهای مصرف در کشورهای هدف ارائه دهند.

در نهایت، سراجی بر اهمیت دیپلماسی اقتصادی بخش خصوصی تاکید کرد و گفت: «دیپلماسی امروز از سالن‌های وزارتخانه شروع نمی‌شود، از نمایشگاه و قراردادهای تجاری شروع می‌شود.» وی پیشنهاد کرد شبکه‌ای از «سفیران اقتصادی ایران» از میان صادرکنندگان حرفه‌ای در کشورهای هدف ایجاد شود و برندهایی که هویت فرهنگی ایران را منتقل می‌کنند، حمایت شوند.

سراجی جمع‌بندی کرد که ایران باید از اقتصاد ظرفیت‌محور به اقتصاد بازارمحور حرکت کند و سه حلقه گمشده مسیر توسعه صادرات را «تولید بدون مقصد، صادرات بدون داده و سیاست‌گذاری بدون هماهنگی» دانست و تأکید کرد: «صادرکننده امروز باید مدیر داده، طراح بازار و سفیر فرهنگی باشد.»