ارزآوری صنعت پتروشیمی در چه نقطه‌ای است؟
بیشترین میزان ارزآوری صنعت پتروشیمی هنوز در بخش بالادستی این صنعت است و نقش‌آفرینی صنایع تکمیلی در ارزآوری این صنعت، هنوز ظرفیت‌های بالقوه‌ای است که جای کار بسیاری برای فعال‌سازی دارد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، خروجی صنعت پتروشیمی ایران در سال گذشته 69.3 میلیون تن محصول بود که نسبت به تولیدات 65.3 میلیون تنی در سال 1400 رشدی 6درصدی داشت.
از مجموع 69.3 میلیون تن محصول پتروشیمی تولید شده در ایران، 27 میلیون تن به بازارهای جهانی صادر شده که در مجموع ارزآوری 16 میلیارد دلاری برای کشور به همراه داشته و از این درآمد ارزی 16 میلیارد دلاری، 13.8 میلیارد دلار آن به سامانه نیما ارائه شده است.
در طی بازه 4 ساله 1398 تا 1401، در مجموع درآمد صادراتی پتروشیمی‌های ایران 49 میلیارد دلار بوده که از این رقم، 41 میلیارد دلار در سامانه نیما عرضه شده است.
مرتضی شاهمیرزایی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در خصوص ارزآوری صنعت پتروشیمی، گفت: صنعت پتروشیمی ارزآورترین و پردرآمدترین صنعت کشور است، این صنعت در کنار درآمد ذاتی خود، یک صنعت مولد محسوب می شود، چرا که موتور محرک بسیاری از صنایع از جمله صنایع تکمیلی است.
معاون وزیر نفت با تأیید توسعه ناموزون در صنعت پتروشیمی کشور، خاطرنشان کرد: در صنعت پتروشیمی باید به سمت توسعه زنجیره ارزش حرکت کنیم و در دولت سیزدهم، عزم جدی در این زمینه وجود دارد؛ به‌طوری که ظرفیت‌های توسعه در بخش‌های تکمیلی صنعت پتروشیمی مورد پایش قرار گرفته و طرح‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری در این عرصه تعریف شده است.
وی افزود: می‌توان ارزآوری صنعت پتروشیمی را با تکمیل زنجیره‌های ارزش و توسعه صنایع پایین‌دستی، افزایش داد و این هدف‌گذاری در صنعت پتروشیمی ایران دیده شده و در این مسیر در حال حرکت هستیم.
همچنین، هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه‌ریزی وزیر نفت با بیان اینکه برای جهش سوم تولید، وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی در تلاش هستند که واحدهای جدید وارد مدار کنند"، گفت: تولید صنعت پتروشیمی از 94 میلیون تن، تا سال 1404 به 140 میلیون تن افزایش می‌یابد و ارزآوری آن به ارزآوری میعانات گازی تنه خواهد زد.
فلاحتیان خاطرنشان کرد: درآمدهای ناشی از محصولات پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزش در سال 1405 به بیش از 30 میلیارد دلار می‌رسد و هرچه این زنجیره ارزش تکمیل شود، ثروت ملی افزایش پیدا می‌کند.
در سال 1400 بالغ بر 14.3 میلیارد دلار فروش صادراتی مجتمع‌های پتروشیمی کشور بوده که 90 درصد آن معادل 12.7 میلیارد دلار به سامانه نیما عرضه شد. در سال 1401 میزان درآمد دلاری فروش صادراتی محصولات پتروشیمی به 16 میلیارد دلار رسیده که 86 درصد آن معادل 13.8 میلیارد دلار در سامانه نیمه ارائه شد.
اگرچه 67 واحد پتروشیمی در درآمدزایی 16 میلیارد دلاری ارزی صنعت پتروشیمی با ارائه 550 گرید و محصول مختلف نقش‌آفرینی کرده‌اند اما بیشترین سهم ارزآوری سهم مجتمع‌های بزرگی چون نوری، بندرامام، آریاساسول، پردیس و جم بوده است.
درواقع بیشترین میزان ارزآوری صنعت پتروشیمی هنوز در بخش بالادستی این صنعت است و نقش‌آفرینی صنایع تکمیلی در ارزآوری این صنعت، هنوز ظرفیت‌های بالقوه‌ای است که جای کار بسیاری برای فعال‌سازی دارد.
رشید قانعی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری و توسعه صنایع تکمیلی خلیج فارس در این خصوص با بیان اینکه "ظرفیت های صنعت پتروشیمی کشور در بخش صادرات، بسیار بیشتر از این‌چیزی است که اکنون داریم"، گفت: ما هنوز در صنعت پتروشیمی به یک نوعی در واقع خام فروش هستیم و جا دارد که در زنجیره ارزش کامل شویم؛ در واقع در فرایندهای صنعت پتروشیمی یک یا دو لایه پیشرفت کرده ایم و جا دارد که این توسعه را بیشتر کنیم.