استعفای ماهاتیر محمد برای ما قابل تکرار نیست!

سرویس سیاست مشرق - ماهاتیر محمد از همان ابتدا که پا به عرصه سیا ست گذاشت و سکان نخست وزیری مالزی را برعهده گرفت، در سر سودای یک کشور پیشرفته همچون ژاپن و چین را می پروراند که حقا هم در این مسیر گامهای بسیار بزرگی را برداشت و آنچه امروز در زمینه توسعه یافتگی در مالزی دیده می شود، محصول تلاش های اودر سالهای 1981 تا 2003 یعنی بیش از 22 سال تکیه بر اریکه قدرت با وجود چالش های زیادی که داشت، بوده است.

اما همانگونه که مرحوم هاشمی رفسنجانی که از قضا دوران مسئولیتش در جایگاه ریاست جمهوری هم عصر با بخشی از دوران ریاست جمهوری ماهاتیر محمد به عنوان نخست وزیر مالزی بود و به جهت آنکه هر دوی آنها آرزوی توسعه یافتگی داشتند، ارتباط نزدیکی با هم برقرار کرده بودند، رفتارشان بی شباهت با هم نبود.

مرحوم هاشمی توسعه یافتگی کشور را در حل شدن در روند توسعه در غرب و اخذ وام از صندوق بین المللی پول و بالطبع، پیگیری سیاست های این صندوق می دیدند و در نتیجه، حاصل این توسعه نامتوازن نه پیشرفت، آنی شد که امروز در کشور شاهدش هستیم.

اما هرچند ماهاتیر محمد توسعه یافتگی از جنس ژاپن و چین را می خواست اما در مدت مسئولیت خود در سالهای هم عصری با مرحوم هاشمی نیم نگاهی به ظرفیت های داخلی خود داشت. اتفاقا از حیث برنامه نویسی برای چشم انداز 20 ساله، ایران و مالزی باز هم چشم انداز خودرا در زمان مرحوم هاشمی آغاز کردند با این تفاوت که امروز مالزی یک قطب مهم اقتصادی در شرق آسیا محسوب می شود ولی ایران اسلامی بدلیل رفتارهای سلیقه ای و زیگزاگی روسای جمهور خود در طول این سالها با وجود فقط 5 سال مانده به پایان چشم انداز، هنوز به آن نقطه اتکاء نرسیده است.

اما بسیاری از کارشناسان که امروز فرایند توسعه مالزی را رصد می کنند معتقدند دوران اول مسئولیت ماهاتیر محمد طلایی و همراه با پیشرفت های خیره کننده بوده است و اتفاقا بازگشت مجدد ماهاتیر 94 ساله به قدرت در 9 می 2018 که اکنون پس از حدود دوسال تکیه اش بر قدرت، وی را مجبور به استعفاء کرده است را اشتباه می دانند. اما چرا ماهاتیر محمد مجبور به استعفاء شد:

1- اکنون پس از گذشت حدود دو سال از به قدرت رسیدن ماهاتیر محمد در مالزی، احزاب تحت رهبری او شاهد فراز و نشیب های گسترده ای به ویژه در رویارویی با مخالفان خود بوده است.

قدرت گرفتن دوباره ماهاتیر و همراهانش در مالزی یک شوک قوی سیاسی در کشوری بود که "نجیب رزاق" 9 سال زمامداری آن را دردست داشت و برای اولین بار در تاریخ 61 ساله سیاسی مالزی مردم این کشور، دولت نشات گرفته از حزب ائتلافی باریسان نشنال (جبهه ملی) را در انقلابی آرام از کار برکنار کردند.

رویگردانی مردم مالزی از یک حزب پرسابقه دولتی در این کشور و اقبال نشان دادن به اهداف و شعارهای "ائتلاف امید"، حاکی از خستگی آنها از وعده های جاری نشده در باریسان نشنال و اشتیاق داشتن برای عملی شدن شعار اصلی "پاکاتان هاراپان "برای ساختن 'مالزی جدید' بود.

اما درخلال دوسال گذشته مخالفان دولت ماهاتیر با حرکتی منسجم و مستمر تاثیر زیادی بر افکار عمومی این کشور گذاشتند.

برخی تحلیل های رسانه های منطقه ای حاکی از آن است که این دولت پس از گذشت دو سال به نظر می رسد دستاورد خاصی در این کشور نداشته است که این دیدگاه با انتقاد دولت ماهاتیر روبه رو شده است.

دولت ماهاتیر محمد بارها اعلام کرده که به دلایل شرایط ضعیف مالی دراین کشور نمی تواند به وعده های انتخاباتی خود عمل کند و حتی چندین بار تعدادی از شعارهای مطرح در مانیفست 150 صفحه ای "ائتلاف امید" را تغییر داده است.

مالزی کشوری با ترکیب نژادی مختلف مالایی، چینی و بودایی و همچنین چندمذهبی است و ماهاتیر محمد بارها اعلام کرده که دولتش فارغ از نژاد و مذهب به همه مالزیایی ها تعلق دارد. موضوعی که توسط مالایی ها که 60 درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، به طور منسجم به چالش کشیده شده و احزاب با اکثریت، خواستار حفظ برتری مالایی ها در سیستم اداری - دولتی هستند.

2- ماهاتیر محمد پس از حضور مجدد خود در قدرت، تعداد بیشتری از اتباع مالزیایی غیر مالایی، (چینی و هندی) را در کابینه خود و دیگر مناصب ارشد اداری و سیاسی گمارد که این اقدام وی با واکنش شدید مخالفان روبه رو شد. این امر سبب شده تا مخالفان ماهاتیر اعلام کنند که اقدامات وی موقعیت مالایی ها را درسیستم سیاسی - اداری و حتی مذهبی این کشور مورد تهدید قرار داده است.

از این رو منتقدان ماهاتیر تاکنون چندین بار با راهپیمایی های اعتراض آمیز اعلام کردند که دولت به اندازه کافی به اسلام و مالایی ها اهمیت نمی دهد که البته هر دو این موضوع نیز توسط ماهاتیر رد شده است.

3- گزارش رسانه های مالزیایی حاکی است براساس نظرسنجی های صورت گرفته توسط مرکز تحقیقاتی و افکارسنجی مالزیایی 'مرکادا'، میزان پذیرش و مقبولیت دولت "ائتلاف امید " که در سال اول تشکیل دولت، 79 درصد بود اکنون به رقم کمتر از 39درصد کاهش یافته است.

از واگذاری صندلی های پارلمانی "ائتلاف امید" در انتخابات میان دوره ای پارلمانی در سه ایالت مختلف به مخالفان خود در جبهه ملی و همچنین نتیجه انتخابات میاندوره ای در برخی شهرهای این کشور، معلوم بود که ماهاتیر محمد ی که دلخوش به "ائتلاف امید "خود در پارلمان بود، دیگر جایگاه گذشته بویژه دوره طلایی دهه 1980 و 1990 را در مالزی ندارد و باید با 96 سال سن، قدرت را واگذار کند.

4- ماهاتیر محمد با آمدن خود در دور جدید به قدرت اشتباه کرد. از جنس همان اشتباهی که مرحوم هاشمی رفسنجانی در سال 1384 انجام داد و با آمدنش، بر فرض اینکه پیروز انتخابات می شد امروز سرنوشتی بهتر از ماهاتیر نداشت.

همان اشتباهی که امروز آقای روحانی در دور دوم خود انجام داد و دلخوش به" لیست امید" خود در پارلمان همچون "ائتلاف امید " ماهاتیر، نخواست سال 1396 قدرت را به رقبای خود واگذار کند و سرنوشت لیستش آن شدکه امروز در انتخابات اسفند ماه شاهد بودیم.

5- چرا ماهاتیر محمد استعفا داد چون امروز دولت او برای اجرای سیاست هایش نیاز به حمایت دست کم دو سوم از نمایندگان مجلس این کشور دارد و ماهاتیر می داند با این ترکیب پارلمان، قدرت اجرای سیاست های خود را نخواهد داشت و بهتر آن است که استعفاء داده و قدرت را واگذار کند.

6- اما با همه اشتراکاتی که دولت های ماهاتیر محمد با دولت های مرحوم هاشمی داشت، نباید فراموش کنیم که دوران زمامداری این دو بسیار متفاوت است. ماهاتیر امروز می تواند بگوید آنچه در مالزی انجام داده محصولش یک کشور نیمه توسعه یافته است، اما یقینا طرفداران دولت مرحوم هاشمی هیچگاه نمی توانند چنین ادعایی را داشته باشند.

نکته دیگر اینکه درست است آقای روحانی هم دولت خود را دولت "امید "و با همین نام هم لیستی برای مجلس دهم ارئه دادند و ائتلاف و فراکسیون شکل گرفته آن در مجلس، چهار سال مسیر را برای دولت وی هموار کردند تا در بستر آن برجامی امضا شده و نگاه به غرب بجای اتکاء به توان داخلی شکل بگیرد.

اما عمر" ائتلاف امید" ماهاتیر محمد کجا و عمر فراکسیون امید آقای روحانی کجا! ائتلاف امید ماهاتیر وی را بیش از دو دهه بر مسند نخست وزیری مالزی حفظ کرد ولی ائتلاف امید آقای روحانی که در مجلس دهم شکل گرفت، نتوانست بیشتر از چهارسال پارلمان را برای ایشان حفظ کند.

بنابراین آقای روحانی نباید اشتباه برداشت کند که او نیز همچون ماهاتیر محمد می تواند عمل کند. چرا که ماهاتیر و ائتلاف وی یک ربع قرن تلاش کردند و در این مدت هم همواره مالزی را رو به جلو حرکت داده و به این سطح از رشد رسانده اند ولی ائتلاف دولت امید آقای روحانی نه تنها از چنین سابقه درخشانی برخودار نیست، بلکه در این چند سال که کشور را به قهقرا برده است باید وی و دولت امیدش تا پایان دوران مسئولیت خود بمانند و ماحصل عمل خود را در پایان دوران چهار ساله دوم ببینند. در اینجا خبر از استعفا نباید باشد، بلکه فقط و فقط باید سخن از کار و پاسخگویی به ملت باید باشد.